Łańcucki Wojciech (ok. 1610–1686), prawnik, profesor i rektor Akad. Krak. Ur. w Skawinie, prawdopodobnie w rodzinie mieszczańskiej, syn Stanisława. Na studia w Uniw. Krak. wpisał się w półr. letn. 1626, ale bakalaureat filozofii uzyskał dopiero w r. 1633, magisterium sztuk wyzwolonych w r. 1636. Przyjąwszy święcenia kapłańskie ok. r. 1638 został wysłany do Kolegium Lubrańskiego w Poznaniu; wkrótce po przyjęciu do Kolegium Mniejszego (1641) na wezwanie prymasa M. Łubieńskiego objął stanowisko prefekta Seminarium Duchownego w Gnieźnie, gdzie przez pewien czas był również nauczycielem prywatnym W. Szołdrskiego. Dopiero jesienią 1646, zagrożony pozbawieniem członkostwa Kolegium Większego (do którego wszedł 20 III), powrócił do Krakowa i podjął wykłady na Wydziale Filozoficznym jako «professor regius», obowiązki dziekana Wydziału piastował w r. 1648. Rozpocząwszy widać wcześniej studia prawnicze, po trzech latach (w r. 1651) przeniósł się do Kolegium Jurystów po przedstawieniu tezy inkorporacyjnej pt. Questio de emphiteuticae rei alienatione. Wybrany w t. r. prepozytem domu (urząd ten pełnił jeszcze kilkakrotnie, m. in. w l. 1653, 1656, 1659, 1668), objął na Wydziale Prawa katedrę «novorum iurium».
Zgodnie z obowiązującą w Kolegium Prawniczym tradycją, już 28 IX 1651 wyjechał ponownie do Poznania, tym razem jako rektor Akademii Lubrańskiego; do zajęć uniwersyteckich wrócił wszakże, jak się zdaje, przed zwyczajową 3-letnią kadencją, bowiem w r. 1652 ogłosił w Krakowie kolejną dysertację Questio iuridica de iure immunitatis ecclesiasticae. W tym czasie posiadał już kanonię Św. Anny i Św. Mikołaja za Zamku, z czasem otrzymał kanonię w kolegiacie Wszystkich Świętych (1653), probostwo w Luborzycy i archidiakonat pilecki (1654). Dalszej karierze Ł-ego stanęły na przeszkodzie oblężenie Krakowa i okupacja szwedzka, w czasie której pozostał w Uniwersytecie. Był stanowczym przeciwnikiem złożenia przez Akademię przysięgi na wierność Karolowi Gustawowi oraz należał do mieszczańsko-uniwersyteckiego spisku przeciw Szwedom. Dopiero po wyzwoleniu miasta mógł Ł. przystąpić do końcowej dysputy na stopień doktora praw, który przy akompaniamencie usłużnych panegirystów (W. Kotulecki, J. Rudzki) otrzymał w jesieni 1658.
Odtąd, zarzuciwszy twórczość naukową, poświęcił się Ł. bez reszty pracy dydaktycznej i organizacyjnej w różnych dziedzinach życia uniwersyteckiego, wysuwając się, obok S. Makowskiego i A. Kucharskiego, do rzędu jeśli nie czołowych, to najbardziej ruchliwych postaci Akad. Krak. drugiej połowy XVII w. Nie pozbawiony ambicji odgrywania pierwszoplanowej roli i żądny osobistych wpływów, już w r. 1659 jako dziekan Wydziału Prawa zaprotestował przeciw wyborowi S. Jurkowskiego na rektora, później, w l. 1668 i 1669, doprowadził nawet do unieważnienia elekcji swego głównego antagonisty A. Kucharskiego, wraz z którym i S. Makowskim piastował ten urząd przez 13 półroczy (1661/2–1682/3), w r. 1676/7 jako senior pater w zastępstwie S. Makowskiego. Sprawując swój urząd w okresie ostrego zatargu Uniwersytetu z bpem krakowskim A. Trzebickim oraz konfliktu z jezuitami o założenie Akademii we Lwowie, w obydwu tych sprawach wielokrotnie zabiegał o poparcie dla Uniwersytetu na sejmach 1661 i 1670, sejmikach, dworze królewskim oraz wśród przychylnych Akademii magnatów, m. in. u J. Sobieskiego, od którego w r. 1671 wyjednał zwolnienie majątków uniwersyteckich od hibern wojskowych. W licznych procesach sądowych z A. Trzebickim przed Trybunałem Roty Rzymskiej wykorzystał umiejętnie doświadczenie zdobyte jeszcze w czasie praktyki w konsystorzu P. Gembickiego i umiał się zręcznie posługiwać argumentacją prawniczą, dzięki czemu uzyskał kilka korzystnych dla Uniwersytetu decyzji, np. unieważnienie wyroku o obowiązku rezydencji (1672), nakazu płacenia kontrybucji z dóbr uniwersyteckich (1676) i zburzenia muru między kościołem Św. Piotra i Bursą Prawników, w tej ostatniej sprawie jeździł nawet na dwór królewski (1680). Naraziwszy się Trzebickiemu, musiał przez 10 lat czekać, mimo protekcji sufragana M. Oborskiego, na przyjęcie do kapituły krakowskiej, do której został wybrany w r. 1669, a wszedł dopiero po śmierci biskupa Trzebickiego w r. 1680; w n. r. został mianowany sekretarzem królewskim (1681) i podkanclerzym Akademii, jak się zdaje, tylko dla Wydziału Prawa. Jako rektor próbował zapobiec rozprzężeniu dyscypliny wśród młodzieży studenckiej, o czym świadczą wydane przezeń w l. 1668 i 1683 mandaty dotyczące m. in. zaniedbywania wykładów, urządzania Gregorianek, cenzury druków itp.
Przywiązany do Uniwersytetu i swego rodzinnego miasta, przekazał w testamencie kilka legatów dla Kolegium Prawniczego, na budowę kolegiaty Św. Anny, kościoła i szpitala w Luborzycy oraz ustanowił fundację stypendialną dla dwóch studentów rodem ze Skawiny i nauczyciela miejscowej szkoły parafialnej. Zmarł w Krakowie 25 VII 1686.
Estreicher; Enc. Kośc.; Enc. Org.; Łętowski, Katalog bpów krak., III; – Barycz H., Alma Mater Jagellonica, Kr. 1958; Hajdukiewicz L., Biblioteka Jagiellońska w l. 1655–1777, w: Historia Biblioteki Jagiellońskiej, Kr. 1964 I; Nowacki J., Dzieje archidiecezji poznańskiej, P. 1964 II 697; Wicher W., Ks. Sz. S. Makowski, teolog-moralista polski XVII w., Kielce 1926; Wyczawski H., Biskup Piotr Gembicki, Kr. 1957; – Album stud. Univ. Crac., IV 135; Statuta nec non liber promotionum, s. 296, 299, 303, 321, 329; – Arch. UJ: rkp. nr 19, 20, 34 s. 279–80, 327, nr 35, 36 s. 168–184 (testament), nr 49, 47 1/2 s. 210–4, nr 64 s. 161–2, 184, 189, nr 72 s. 139, nr 76 s. 287, nr 79 s. 139, nr 135 (Borkarny), 202 s. I, 4, 5, 25, nr 208 s. 257, 661–4, 752–5; B. Jag.: rkp. 220, 226, 1170/II, 2267.
Leszek Hajdukiewicz