INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Wojciech Rajmund Strażyc (Strazyk, Strazik)      Strażyc, Wojciech Rajmund (ca 1610-1650) - Problema Cyclologicvm Publice ... - Kraków (1646) - w zbiorach Biblioteki Jagiellońskiej w Krakowie - sygn.: BJ St. Dr. 53378 I - źródło kopii cyfrowej: POLONA.pl - rubrykacja: iPSB.

Wojciech Rajmund Strażyc (Strazyk, Strazik)  

 
 
ok. 1610 - 1650-07-12
Biogram został opublikowany w latach 2006-2007 w XLIV tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Strażyc (Strazyk, Strazik) Wojciech Rajmund (ok. 1610–1650), matematyk, astronom, profesor Uniwersytetu Krakowskiego.

Pochodził z Kańczugi, był synem Andrzeja.

S. zapisał się na Uniw. Krak. w semestrze zimowym 1628. W r. 1632 został bakałarzem i od semestru letniego 1633 prowadził wykłady. W r. 1634 uzyskał stopień doktora; co najmniej od semestru zimowego 1635 wykładał jako docent extraneus. W r. 1640 opublikował w Wiedniu niewielką rozprawę pt. Quaestio astronomica in Alma Academia Cracoviensi… W pracy tej wystąpił przeciw akceptowanej w środowisku akademickim filozofii przyrody o rodowodzie arystotelesowskim, podkreślając rolę obserwacji astronomicznych i konieczność stosowania ścisłych rozumowań matematycznych przy konstruowaniu teorii opartych na obserwacjach. Negował istnienie sfer niebieskich, uznając zgodnie z poglądami zyskującymi popularność od początku XVII w., że planety unoszą się w płynnym ośrodku nieba «jak ryby w morzu lub ptaki w powietrzu». Do rozprawy została dołączona wydrukowana w Krakowie karta, przedstawiająca wyniki przeprowadzonych 5–11 IX t.r. teleskopowych obserwacji Saturna, księżyców Jowisza i plam słonecznych.

Od r. 1640 był S. profesorem matematyki w Kolegium Mniejszym Uniw. Krak. (m.in. w półr. zim. 1641/2 prowadził wykład z geometrii praktycznej). Wg metryki uniwersyteckiej jego wykłady cieszyły się zainteresowaniem studentów. W semestrze letnim 1645 pełnił funkcję dziekana Wydz. Filozoficznego. Dn. 20 III 1646 został członkiem Kolegium Większego. T.r. wydał w Krakowie rozprawę Problema cyclologicum [...] ad disputandum propositum, omawiającą własności koła jako najdoskonalszej figury geometrycznej. Publikował też prognostyki kalendarzowo-astrologiczne, m.in. Przestrogę z biegów niebieskich na rok pański 1648 przestępny, [b.r.m.w.]. Prawdopodobnie w r. 1648 lub 1649 podjął w Padwie studia medyczne (nie prowadził zajęć na Uniw. Krak. w semestrze letnim 1648 oraz od semestru zimowego 1649), które zakończył promocją doktorską 7 V 1650. Wg notatek Żegoty Paulego był kanonikiem kolegiaty św. Floriana na Kleparzu pod Krakowem.

S. posiadał księgozbiór, zawierający m.in. dzieła bibliograficzne, częściowo włączony do zbiorów prof. Uniw. Krak. Łukasza Piotrowskiego. W r. 1650 ofiarował Bibliotece Nacji Polskiej w Padwie książkę Piotra de Abbano „Conciliator differentiarum philosophorum et medicorum” (Venezia 1496). Przyjaźnił się z prof. Szkół Nowodworskich w Krakowie Samuelem Kazimierzem Kuszewiczem. S. zmarł 12 VII 1650 w Bolonii.

Wiersze S-owi, zamieszczone w panegirykach, poświęcili: Hiacynt Sidus w „Symbolum amoris…” (Cracoviae 1632) oraz Szymon Stanisław Makowski w „Triumphus Academicus in florentissimo Almae Universitatis Cracoviensis Parnasso aestivo Scientiarum ardore defecta ingenia autumnali Lauru coronans...” (Cracoviae 1645).

S. bywa mylony z Albertem Strażycem, od r. 1648 bakałarzem Uniw. Krak., następnie prof. Akad. Bialskiej, autorem panegiryków na cześć Jakuba Górskiego (Cracoviae 1651, 1652) i Aleksandra Radziwiłła (Varsaviae 1654).

 

Estreicher; – Dianni J., Studium matematyki na Uniwersytecie Jagiellońskim do połowy XIX wieku, Kr. 1963 s. 89–90; Dobrzycki J., Krakowska obserwacja Saturna, 5 września 1640 r., „Urania. Postępy Astronomii” 1999 nr 1 s. 40–1; tenże, Saturn, Aristotelian Astronomy, and Cracow Astronomers: An Episode from the Early Years of Telescopic Astronomy, „Journal for the History of Astronomy” T. 30: 1999 s. 121–9; tenże, Święty Jerzy gra na skrzypkach, czyli krakowski spór o podstawy i metodę nauki w XVII wieku, „Odr. i Reform. w Polsce” T. 52: 1998 s. 72–9; Historia Biblioteki Jagiellońskiej, Red. I. Zarębski, Kr. 1966 I; Lewański R. K., Bibliotheca Nationis Polonae na Uniwersytecie Padewskim, „Biul. B. Jag.” R. 56: 1996 s. 175; Stoksik J., Dzieje katedry geometrii praktycznej w Akademii Krakowskiej (1631–1778), Zesz. Nauk. UJ 1990 nr 943, Prace Hist., z. 92 s. 22; – Album stud. Univ. Crac., IV 121; Arch. nacji pol. w Uniw. Padewskim, I; Bostel F., Podróż Polaka z Wenecji do Rzymu w 1644 roku, „Świat” R. 5: 1892 nr 2 s. 46, nr 5 s. 110; Statuta nec non liber promotionum; – B. Jag.: rkp. 220 k. 144v, 148–9, 150–9, 160–8v, 169v, 170v, 171v–3v, rkp. 232 k. 163v–4v, 165v–6, 167, rkp. 5359 k. 66–8.

Jarosław Włodarczyk

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

  więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.