Szczekocki Zbigniew ze Szczekocin i Wojciechowa h. Odrowąż (zm. 1490), kanonik sandomierski, starosta lubelski.
Był synem star. lubelskiego Jana (zob.) i Katarzyny z Jawora, córki Mikołaja Czajki h. Dębno, bratankiem Piotra Wody ze Szczekocin (zob.) i Dobiesława (zob. Szczekocki Dobiesław). Miał brata Henryka (zm. 1466), star. lubelskiego, i siostry: Annę, Katarzynę i Zofię. Bratem stryjecznym S-ego był tenutariusz olsztyński i zawichojski Paweł Szczekocki (zob.).
S. został przeznaczony do stanu duchownego. Dzięki wpływom ojca na dworze królewskim otrzymał zapewne przed 24 X 1457 prebendę kaplicy Świętej Trójcy na zamku lubelskim, a w r.n. (najpóźniej na początku maja) kanonię sandomierską. O jego działalności w kapitule nic bliżej nie wiadomo; w obowiązkach prebendarza lubelskiej kaplicy zamkowej wyręczali go wikariusze. S. miał wyższe święcenia kapłańskie i nie porzucił stanu duchownego po śmierci brata. Nie uzyskał jednak innych beneficjów ani wyższych godności kościelnych. Przypuszczalnie nie miał wykształcenia uniwersyteckiego. Uzyskane prebendy przynosiły mu znaczne dochody. Uposażenie kaplicy Świętej Trójcy stanowiły dziesięciny z kilku królewskich wsi w ziemi lubelskiej (m.in. Krępca i Raciborowic) oraz dochody z będącego w posiadaniu prebendarzy Świdnika Małego (Świdniczek, Biskupie), a w l. 1470–80 może także z użytkowania należącego do star. lubelskiego Świdnika Wielkiego (obecnie Świdnik Duży; wg J. Długosza był on własnością kaplicy). Po śmierci ojca w r. 1462 odziedziczył S. wraz z bratem wsie położone w ziemi lubelskiej w kluczu wojciechowskim oraz zakupioną przez ojca Ponikwodę. Obaj otrzymali też dzierżone przez ojca tenuty Krępiec i Raciborowice, które t.r. zastawili za 600 fl. węgierskich rajcy lubelskiemu Janowi Trzęsitoboli z Berdechowa i już ich nie odzyskali. Jeszcze t.r. zrzekł się S. praw majątkowych na rzecz brata, ale po jego śmierci znów przejął wszystkie dobra. Możliwe, że to on założył nowy folwark na rolach kmiecych w Palikijach. Od 29 VIII 1468 do 2 I 1469 występował z tytułem star. lubelskiego. Starostwo to dzierżył, podobnie jak jego brat i szwagier, jako spadkobierca Jana ze Szczekocin. Po nim objął go powtórnie Jan Rytwiański (sprawował go już w r. 1462). W czerwcu 1470 sprzedał S. mieszczaninowi lubelskiemu Maciejowi Szklarzowi wieś Ponikwodę za 60 grzywien. Z racji posiadania dóbr w ziemi lubelskiej i zobowiązań finansowych przejętych po ojcu często występował w miejscowym sądzie ziemskim, pozywany przez tamtejszych ziemian, m.in. Jana Mętowskiego, Andrzeja z Leszcza (obecnie Leśce), «panów» z Góry, Andrzeja, Piotra i Żegotę z Suchodołów. Na początku l. siedemdziesiątych S. wraz z siostrami spłacił wierzytelności ojca, zaciągnięte u Andrzeja i Piotra Wołczków. W r. 1479 zakończył się spór całej rodziny Szczekockich z Wojciechowa, z Katarzyną, żoną Jana Tomaszowskiego, wójta ze Świdnika o 70 grzywien i o kmieci z Palikijów; rozliczeń dokonał szwagier S-ego Andrzej Tęczyński jako zarządca dóbr swej żony Katarzyny. Palikije były przedmiotem zastawów, dokonywanych przez S-ego także w l.n. W r. 1480 wydzierżawił S. mieszczaninowi lubelskiemu Stanisławowi Trzęsitoboli za 28 grzywien folwark w Świdniku Małym oraz dziesięciny w Krępcu, Świdniku Dużym, Janowicach, Świdniku Konińskim (właściwy Świdnik Mały), Przybysławicach i Bystrzycy Kijańskiej. W r. 1488 zrzekł się swych praw do dóbr ojczystych, wsi: Wojciechów, Bątki (Bądki), Maszki i Palikije na rzecz siostry Zofii (wcześniej przejęła ona włości pozostałych sióstr) i jej męża Jana Pileckiego za 20 grzywien rocznej pensji. W r.n. rezygnację z tych dóbr przeprowadził przed sądem ziemskim lubelskim. W ten sposób majątek Szczekockich z Wojciechowa przeszedł w ręce rodziny Pileckich. Ostatnie znane wystąpienie S-ego miało miejsce 15 II 1490 w Lublinie.
Derwich M., Uwagi i uzupełnienia do słownika historyczno-geograficznego województwa lubelskiego w średniowieczu, w: Studia średniowieczne, Red. W. Korta, Wr. 1992 s. 70; Osady zaginione i o zmienionych nazwach historycznych województwa lubelskiego, Oprac. S. Wojciechowski i in., w: Dzieje Lubelszczyzny, W. 1986 IV 29–30; Słownik historyczno-geograficzny województwa lubelskiego w średniowieczu, w: tamże, W. 1983 III (Lublin, Palikije, Ponikwoda, Wojciechów); Staropolski słownik nazw osobowych, Wr. 1978 V cz. 2; Urzędnicy, IV/1; – Górski K., Ród Odrowążów w wiekach średnich, „Roczn. Tow. Herald. we Lw.” R. 8: 1927 s. 26, 96; Kurtyka J., Tęczyńscy. Studium z dziejów polskiej elity możnowładczej w średniowieczu, Kr. 1997; Laberschek J., Początki i rozwój miasta Szczekociny do końca XV w. Uwagi do genealogii Szczekockich herbu Odrowąż, w: Patientia et tempus. Księga jubileuszowa dedykowana doktorowi Marianowi Korneckiemu, Kr. 1999 s. 113; Marczewski J. R., Duszpasterska działalność Kościoła w średniowiecznym Lublinie, L. 2002 s. 141, 216; Myśliński K., W monarchii jagiellońskiej, w: Dzieje Lubelszczyzny, Red. T. Mencel, W. 1974 s. 189, 198; Sochacka A., Własność ziemska w województwie lubelskim w średniowieczu, L. 1987 s. 74, 165; Stankowa M., Księgi ziemskie lubelskie z wieku XV w Wojewódzkim Archiwum Państwowym w Lublinie, „Archeion” T. 51: 1969 s. 115; Wadowski J. A., Kościoły lubelskie, Kr. 1907 s. 42; – Długosz, Liber benef., I–II; Kod. mogilski; Materiały do historii miasta Lublina 1317–1792, Oprac. J. Riabinin, L. 1938 nr 54; Starod. Prawa Pol. Pomn., II nr 3410–3413, 3420 (Katarzyna z Jawora); – AGAD: dok. perg. 7353 (Katarzyna z Jawora); AP w L.: Terr. Lubl., t. 2 (5) k. 15v, 21 (Henryk), k. 56, 62, 198v, 294, 294 (a), 304v (Katarzyna żona Jana ze Szczekocin, Henryk), k. 513, t. 7 (8) k. 36–7, 41–55, 146, t. 9 k. 173, 262v, 554v, 572; Arch. Archidiec. w L.: Acta Consistorii Lublinensis (Acta Officialia), Rep. 60 A 2 k. 127v, 133–3v, 135v (pok. 137!), Rep. 60 A 4 k. 292v, Rep. 60 A 5 k. 195, 223; B. Łopacińskiego w L.: dok. perg. nr 24; B. Nauk. PAU i PAN w Kr.: rkp. 2271, 2273.
Renata Trawka