Suchodolski Zdzisław Aleksander Mamert (1835–1908), malarz.
Ur. 11 V w Rzymie, był synem Januarego (zob.) i Leokadii z Suchodolskich (niespokrewnionej).
O dzieciństwie S-ego brak wiadomości, prawdopodobnie wykształcenie na poziomie średnim odebrał w Warszawie. Wcześnie ujawnione zdolności rysunkowe rozwijał początkowo pod kierunkiem ojca. W l. 1852–5 studiował prawo na UJ i równocześnie prywatnie kształcił się w dziedzinie malarstwa u Jana Kantego Wojnarowskiego, rysując głównie z modeli gipsowych i sztychów. W r. 1855 wrócił do Warszawy i wg wskazówek ojca zaczął rysować z natury; dokształcał się też w tym czasie w Szkole Sztuk Pięknych. W r. 1857 przez Kraków, Wrocław i Drezno udał się do Düsseldorfu, gdzie podjął naukę na ASP w tzw. Sali Antyków. Od maja 1858 studiował w ASP w Brukseli. T.r. wyjechał do Paryża i kształcił się tam u malarza K. Gleyre; w Muz. Luwru kopiował obrazy wielkich mistrzów, m.in. Leonarda da Vinci. Uprawiał w tym czasie malarstwo religijne (t.r. przesłał ojcu malowaną z modela Głowę Chrystusa). Tworzył głównie w technice olejnej; pierwszy samodzielnie skomponowany obraz Święta Cecylia z aniołkami przy organach namalował w r. 1857 i wystawił t.r. na Wystawie Sztuk Pięknych w Warszawie. W r. 1860 należał do organizatorów TZSP w Warszawie i t.r. wystawił tam swe kopie. Również w TZSP pokazał w r. 1862 wspomnianą Świętą Cecylię oraz pochodzący zapewne z r. 1859 Pocałunek Judasza.
W r. 1863 zamieszkał S. we Włoszech. Przez trzy kolejne lata pracował we Florencji, Rzymie i Neapolu. Posyłał na wystawy w TZSP swe obrazy: Najświętszą Pannę (1863), Świętą Trójcę (1864) i Matkę Boską (1865). W r. 1866 osiadł na wyspie Capri. Malował wtedy pejzaże i sceny rodzajowe, m.in. Ulicę w Capri, Kobiety w Anacapri, Positana, Dziewczynę z Capri, Dom księdza na Capri i Procesję na Capri; razem z widokami Bawarii były wystawione w TZSP w Warszawie w l. 1867, 1869–71. W r. 1874 przeniósł się S. do Weimaru; powracając do tematyki religijnej namalował t.r. Pogrzeb mnicha (pokazany najpierw w Paryżu, w r. 1876 w Krakowie, w r.n. w TZSP, a w r. 1880 zakupiony przez właściciela galerii sztuki w Dreźnie Leitenbergera). W Weimarze powstały m.in. płótna: Na wygnaniu (1875) i Wizja św. Teresy (1876), a także sceny rodzajowe. W r. 1880 zamieszkał S. w Monachium; uważany tam za Rosjanina, uchodził za malarza polowań. Prowadził pracownię i kształcił uczniów. W r. 1883 został profesorem tytularnym Szkoły Sztuk Pięknych w Weimarze. W l. 1884–94 był członkiem zwycz. Kunstverein w Monachium. Stale posyłał swe obrazy na wystawy w kraju, m.in. w r. 1886 w TZSP i TPSP w Krakowie pokazał Anachoretę, a w r. 1896 w TPSP Świętą Rodzinę (pochodzącą z r. 1893), zakupioną następnie przez krakowskie Muz. Narodowe. Uczestniczył też w wystawach zagranicą: w lipcu 1893 w „Künstlergenossenschaft” w Glaspalast w Monachium, w maju 1897 i 1902 w Wielkiej Wystawie Sztuki w Berlinie (w Grosse Berliner Kunstausstellung). Krytyka uznawała jego twórczość za «kiczarstwo» (A. Nowaczyński). S. zapisał TZSP w r. 1893 sumę 3 tys. rb., przeznaczając procenty na fundusz dla ubogich artystów. Zmarł 2 II 1908 w Monachium.
S. ożenił się z niemiecką malarką Lisbeth von Bauer, uczennicą F. Pauwelsa, malarza historycznego w Weimarze, uczestniczką m.in. Wystawy Sztuki w Dreźnie w r. 1880 (kilka drzeworytowych reprodukcji jej prac zamieściła w l. 1890–4 m.in. „Biesiada Liter.”). Miał syna Zygmunta (ur. 1875), architekta czynnego w Berlinie, zajmującego się od r. 1906 również projektowaniem plakatów.
Prace S-ego znajdują się w Muz. Narodowym w Krakowie oraz w zbiorach prywatnych w kraju i za granicą; pojawiają się w Polsce na aukcjach dzieł sztuki.
Autoportret w stroju wschodnim, reprod. w: „Świat” (warsz.) 1908 nr 4; – Bruckmanns Lexikon der Münchner Kunst. Münchner Maler im 19. Jahrhundert, München 1983 VI; Grajewski, Bibliogr. ilustracji, (dot. także żony S-ego); Thieme–Becker, Lexikon d. Künstler; – Blak H., Małkiewicz B., Wojtałowa E., Malarstwo polskie XIX w., Kr. 2001; – Bołoz-Antoniewicz J., O malarstwie polskim z powodu książki Jana hr. Mycielskiego, „Kwart. Hist.” T. 12: 1898 s. 247; Kopera F., Dzieje malarstwa w Polsce. Malarstwo w Polsce XIX i XX wieku, Kr. 1929 III; Kraszewski J. I., Listy z zagranicy, „Bluszcz” T. 16: 1880 nr 19; Nowaczyński A., Monachijczycy nowocześni. Obrazy i ludzie, „Kraj” 1900 nr 18 s. 257–61; Pecht F., Geschichte der Münchener Kunst im 19. Jahrhundert, München 1888; Pol. życie artyst. w l. 1890–1914; Stępień H., Artyści polscy w środowisku monachijskim w l. 1828–1855, Wr. 1990; toż w l. 1856–1914, Wr. 2003; Swieykowski, Pam. Tow. Przyj. Sztuk Pięknych; Wiercińska, Tow. Zachęty; – Sroczyńska K., January Suchodolski, Wr. 1961; Stępień H., Liczbińska M., Artyści polscy w środowisku monachijskim w l. 1828–1855. Materiały źródłowe, Wr. 1994; Wiercińska, Katalog prac TZSP; – „Biesiada Liter.” 1893 nr 19 s. 298; „Bluszcz” 1877 nr 18 s. 143–4; „Gaz. Warsz.” 1858 nr 297; „Gazette des Beaux-Arts” T. 2: 1876 s. 20 (obraz Pogrzeb mnicha); „Kłosy” T. 10: 1870 nr 237 s. 32; „Kur. Warsz.” 1870 nr 96; „Tydzień Pol.” dod. „Tydzień Liter., Artyst., Nauk. i Społ.” R. 10: 1880 nr 11 s. 175; – Nekrologi i wspomnienia pośmiertne z r. 1908: „Kur. Warsz.” nr 78, „Rola” nr 13 s. 201, „Świat” nr 20 (Wankie W.); – B. Jag.: rkp. 3756 II L 164 (koresp. S-ego z l. 1854–5, 1875–99).
Jolanta Laskownicka