INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Zygmunt Guldenstern     
Biogram został opublikowany w latach 1960-1961 w IX tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Guldenstern Zygmunt (1598–1666), kasztelan gdański, członek Komisji Okrętowej królewskiej. Pochodził ze starej szwedzkiej rodziny baronów Gyllenstierna. Był synem szwedzkiego admirała, Jana Nilsona G-a. Ur. zapewne w Szwecji, przebywał już od dzieciństwa w Polsce. Po ukończeniu gimnazjum w Toruniu studiował na uniwersytetach w Rostoku, Strasburgu i Lejdzie, władał kilkoma językami, m. in. biegle francuskim. Po powrocie do Polski dostał się na dwór królewski jako dworzanin, od r. 1630 pełnił funkcję łożnego króla, otrzymywał też pensję l000 fl. rocznie. Na sejmie koronacyjnym 1633 r. otrzymał indygenat polski (h. Guldenstern – siedmiopromienna gwiazda złota w błękitnym polu). Przebywając na Pomorzu i będąc krewniakiem Władysława IV, uzyskał jego zaufanie w sprawach morskich i gdańskich, toteż z chwilą powołania w r. 1635 na nowo przez króla Komisji Okrętowej stanął wraz z Gerardem Denhoffem na jej czele.

W r. 1636 w Toruniu poślubił Annę, jedyną córkę Fabiana Czemy, kasztelana chełmińskiego i starosty sztumskiego, która wniosła mu w posagu starostwo sztumskie. W r. 1641 był G. komisarzem królewskim w Elblągu, a w r. 1645 wziął udział w Colloquium charitativum w Toruniu jako przewodniczący delegacji luteran. W r. 1649 uzyskał ekonomię malborską. W czasie wojny szwedzkiej w r. 1655–6 dowodził obroną Malborka i Sztumu przed wojskami Gustawa Stenbocka i Jakuba Kazimierza de la Gardie. 9 III 1656 r. podpisał G. kapitulację Malborka. W nagrodę za wierność wobec Jana Kazimierza został G. mianowany kasztelanem gdańskim. Godność tę objął w r. 1658, ale nominacja była zapewne wcześniejsza, bo już wydana w r. 1656 w Gdańsku „Stella Aurea” Joachima Pastoriusa jest dedykowana G-owi jako kasztelanowi gdańskiemu. W czasie pertraktacji pokojowych w Oliwie delegacja polska upomniała się o prawa spadkowe G-a na terenie Szwecji. Starania o uzyskanie odszkodowania za skonfiskowane w Szwecji majątki rodzinne prowadził G. bezskutecznie do końca życia za pośrednictwem posłów szwedzkich w Warszawie.

G. zajmował się energicznie sprawami gospodarczymi Szkarpawy i Wielkich Żuław, szczególnie budową wałów przeciwzalewowych. Jeszcze na rok przed śmiercią został wyznaczony do komisji sejmowej powołanej przez sejm w r. 1665 dla usunięcia szkód żywiołowych w ekonomii malborskiej. Zmarł w Gdańsku w r. 1666, tam pochowany został w kaplicy Św. Rajnolda w kościele Mariackim, gdzie istniał marmurowy nagrobek rodziny Guldensternów wykonany przez Eliasza Noskiego. G. pozostawił syna Władysława, który po ojcu objął starostwo sztumskie oraz trzy córki: Katarzynę Lukrecję (żonę Jana Kazimierza Kretkowskiego, a następnie Stanisława Aleksandra Konopackiego), Barbarę (żonę Władysława Kazimierza Łosia, wojewody pomorskiego), Dorotę Felicję (żonę Krzysztofa Drohojowskiego, starosty przemyskiego).

 

Boniecki; Czaplewski, Senatorowie Prus Król.; – Przezdziecki R., Ätten Gyllenstierna i Polen, Personenhistorisk Tidskrift 1943 XLII 162–74; – Acta Poloniae maritima, Wyd. W. Czapliński, Gd. 1951 VII cz. 1; Dziennik podróży do Polski Karola Ogiera 1635–6, Gd. 1950, 1952 I, II; Lengnich, Gesch. d. Preuss. Lande, VI, VII; – B. Gdań.: rkp. 11, 673; WAP w Gd.: 300, 53, 1157 i 1159 (listy G-a z l. 1650–5).

Marian Pelczar

 
 

Chmura tagów

TAGI

Za pomocą tagów oznaczamy powiązania tematyczne postaci. Pozwalają one eksplorować serwis wg wybranych przez redakcję najważniejszych tematów dla danej postaci.

gimnazjum w Toruniu, Uniwersytet w Lejdzie, znajomość kilku języków obcych, kasztelania gdańska, najazd szwedzki 1655, uniwersytet w Strasburgu, dowodzenie obroną zamku, studia w Rostoku, sejm 1633, koronacyjny, krakowski, starostwo sztumskie (Woj. Malborskie), ekonomia malborska, zięć - wojewoda pomorski, wierność Królowi podczas Potopu, sejm 1665 nadzwyczajny, warszawski, indygenat polski, zięć - Drohojowski, studia w Strasburgu, zięć - Łoś, wyznanie luterańskie, zięć - pułkownik wojsk koronnych, teść - Kasztelan Chełmiński, zięć - starosta w Woj. Chełmińskim, zięć - poseł na sejm I RP, zięć - marszałek sejmikowy, zięć - dyplomata, teść - starosta w Woj. Malborskim, zięć - Wojewoda Malborski, zięć - starosta w Woj. Pomorskim, zięć - starosta w Woj. Malborskim, kościół Mariacki w Gdańsku, ojciec - admirał, zięć - pułkownik królewski, znajomość języka francuskiego, zjazd Colloquium charitativum w Toruniu 1645, teść - konwertyta, zięć - Kasztelan Chełmiński, zięć - Podskarbi Pruski, królewszczyzny w Woj. Malborskim, syn - starosta w Woj. Malborskim, dzieci - 4 (w tym syn), pochówek w Kościele Mariackim w Gdańsku, studia w Lejdzie, walki ze Szwedami XVII w., zięć - starosta w Woj. Mazowieckim, zięć - urzędnik ziemski przemyski, syn - konwertyta, żona - kalwinka, ojciec - emigrant, Gimnazjum Akademickie w Toruniu, dwór króla Zygmunta III, pogrzeb Anny Wazówny w Toruniu 1636, Senat XVII w., sejmy XVII w. (2 ćwierć)
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.