Kurtz Zygmunt (1848–1917), właściciel Otwocka Wielkiego, ogrodnik. Ur. prawdopodobnie w Otwocku Wielkim, syn Jana, właściciela majątku Otwock Wielki (Stary), Karczew i Ostrowiec w woj. warszawskim, i Anieli z Kurtzów. Rodzina Kurtzów pochodziła z Saksonii i posiadała tytuł baronowski. W Polsce osiedliła się na przełomie XVII i XVIII w. i w krótkim czasie spolonizowała się całkowicie. Dobra otwockie, należące dawniej do marszałka F. Bielińskiego, nabył w r. 1827 dziad Zygmunta Jerzy. K. studiował w Szwajcarii, w r. 1873 rozpoczął studia na uniwersytecie w Paryżu, ale po 2 latach przerwał je i w r. 1875 powrócił do kraju, aby objąć odziedziczony po śmierci ojca majątek.
W r. 1884 założył ogromny, obejmujący przeszło 20 tys. drzewek sad, nastawiony głównie na produkcję eksportową. Był to pierwszy (i przez wiele lat jedyny) w Królestwie Polskim tego typu ogród owocowy, postawiony na bardzo wysokim poziomie, zaopatrujący Warszawę i Petersburg. (Sad ten wymarzł podczas ostrej zimy w r. 1929). K. wprowadził do Polski wiele nowych odmian drzew owocowych, m. in. śliwy Bonne de Brie, Denbigh, Węgierka z Bazyliery, i przeprowadzał oryginalne próby przeszczepiania starych grusz. Współpracował ze znanym ogrodnikiem Edmundem Jankowskim i wykorzystując jego pionierskie doświadczenia, jako jeden z pierwszych założył sady na piaskach w Osinach koło Otwocka. Liczne sady, które powstały później na tych terenach, wzorowane były na otwockich. K. zamierzał otworzyć w swoim majątku szkołę ogrodniczą i w tym celu ofiarował dla Tow. Ogrodniczego Warszawskiego obszerne grunta wraz z zabudowaniami, ale ze względu na dalsze związane z tym koszty plany te nie zostały zrealizowane. Pomyślnie natomiast rozwijała się założona przez K-a spółdzielnia koszykarska i działająca przy niej niewielka szkoła koszykarstwa. K. był jednym z założycieli Tow. Ogrodniczego Warszawskiego w r. 1884 i jego wieloletnim członkiem.
Poza sadownictwem K. interesował się muzyką i posiadał duże zbiory nut, które zginęły w czasie pierwszej wojny światowej. Z powodu złego stanu zdrowia często przebywał na leczeniu poza granicami kraju, głównie w Szwajcarii, Austrii i Niemczech. Zmarł 4 V 1917 r. w Genewie i tam został pochowany. Ponieważ nie był żonaty, majątek odziedziczył po nim siostrzeniec Władysław Jezierski.
Fot. w posiadaniu rodziny; – Słow. Geogr., (Otwock Wielki, Karczew); – Błaszczyk E., Ślaski J., Szkółkarstwo, W. 1962 s. 10; Jankowski E., Ze wspomnień o śp. Z. K-u, „Ogrodnik” 1917 s. 219–20; Jellenta C., Sosny otwockie – obraz miasta – uzdrowiska, W. 1935 s. 130, 137 (fot.); Żmudziński J., Otwock–Garwolin–Ryki i okolice, W. 1969 s. 181; – „Ogrodnik” 1913 s. 405, 406; „Ogrodnik Pol.” 1896 s. 429; „Roczn. Tow. Ogrodniczego Warsz.” 1885–1916 (listy członków), 1917 s. 50; – Informacje rodziny: Marii Serkowskiej, Zofii de Virion, Józefa Jezierskiego, i mieszkańców Otwocka Wielkiego i Karczewa.
Ligia Hayto