INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Zygmunt Myszkowski z Przeciszowa h. Jastrzębiec      Portret (zapewne fikcyjny) Zygmunta Myszkowskiego w "Gnieździe Cnoty" Bartosza Paprockiego, 1578, s. 39.

Zygmunt Myszkowski z Przeciszowa h. Jastrzębiec  

 
 
Biogram został opublikowany w 1977 r. w XXII tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Myszkowski Zygmunt z Przeciszowa h. Jastrzębiec (zm. 1577), starosta oświęcimski i zatorski, działacz reformacyjny. Był synem Jana z Przeciszowa i Konstancji Pieczyhojskiej, bratem Piotra, podkanclerzego kor. (zob.). W r. 1526 zapisał się na Akad. Krak. z bratem Janem (zm. prawdopodobnie przed r. 1545). Podobnie jak jego krewniacy związany był z dworem Zygmunta Augusta, 26 IV 1546 został przyjęty w Wilnie w poczet dworzan z prawem do 6 koni. Należał do aktywnych patronów małopolskiego Kościoła reformacyjnego. Uczestniczył w styczniu 1556 w synodzie secemińskim, następnie w synodzie pińczowskim i 2 V podpisał wystosowany przez grupę jego uczestników list do Kalwina z zaproszeniem go do Polski. Na konwencie seniorów Kościoła małopolskiego we Włodzisławiu w czerwcu 1557 wybrano M-ego na jednego z kolektorów składek na koszty wydania polskiego przekładu Biblii. T. r. był nadto na synodzie generalnym w Pińczowie (10–17 VIII) i w imieniu swojego brata stryjecznego Krzysztofa, wówczas kasztelana oświęcimskiego, prosił o przydzielenie im na ministra Pawła Gilowskiego. Nie jest pewne, czy to on, czy też jego brat stryjeczny Stanisław (późniejszy woj. krakowski, zob.) brał udział w synodzie generalnym we Włodzisławiu w dn. 21–25 IX 1561 (zanotowany wśród uczestników jako «S. Myszkowski»). Był M. posłem z księstwa oświęcimskiego i zatorskiego na sejm piotrkowski 1562/3 r. i dostał na tymże sejmie (20 IV) urząd burgrabiego krakowskiego, który trzymał do początku marca 1565. Dn. 22 VII 1563 nadał mu Zygmunt August w zarząd starostwo oświęcimskie i zatorskie z prawem dożywocia i klauzulą nieusuwalności. W r. 1567 nadanie to zamienione zostało w dzierżawę dożywotnią za sumę 2 000 złp. z potrąceniem 400 zł kwarty. W kwietniu 1570 uczestniczył M. w synodzie generalnym trzech wyznań protestanckich w Sandomierzu, był deputatem z grona szlachty do komisji mającej wydać opinię o konfesji i podpisał uchwalony na zakończenie synodu «consens» trzech wyznań.

Po śmierci Zygmunta Augusta M. wziął udział w lipcu 1572 w zjeździe senatorów i szlachty w Krakowie. Naraził się wówczas zebranym; wręcz go wyśmiano, gdy wystąpił z wnioskiem, aby w trudnej dla kraju sytuacji zwrócić sią o pomoc i radę do cesarza. W okresie elekcji (1573) agenci cesarscy polecali go uwadze posła hiszpańskiego P. Fajarda, ale M. prawdopodobnie wcale nie brał udziału w sejmie elekcyjnym. W r. 1574 Henryk Walezy zamienił mu dzierżawę starostwa oświęcimsko-zatorskiego w dożywotnie użytkowanie, jedynie z obowiązkiem oddawania kwarty. W okresie drugiego bezkrólewia pozostawał M. najpewniej w swoim starostwie. Do szczególnej czujności i pilnej obrony pogranicza wzywała go szlachta zebrana na sejmiku w Proszowicach, 31 XII 1575, odbytym po rozdwojonej elekcji. Przed zwołanym przez Stefana Batorego sejmem do Torunia wyznaczył M. sejmik pow. oświęcimskiego i zatorskiego do Zatora na 7 IX 1576. Oprócz Przeciszowa miał M. w pow. zatorskim wsie Włosienicę i Porębę. Żona, Beata, córka Stanisława Przerembskiego, kasztelana sieradzkiego, wniosła mu w posagu zapewne Gosławice i Kuchary w ziemi sieradzkiej. W r. 1572 małżonkowie dokonali wzajemnie zapisu dożywocia na dobrach, a jednocześnie M. wyznaczył na opiekunów majętności i dzieci (które miał i które jeszcze się urodzą) m. in. brata Piotra, wówczas bpa płockiego, i Piotra Zborowskiego, woj. sandomierskiego. M. zmarł w r. 1577 przed 11 IX.

Z małżeństwa z Beatą Przerembską (zm. po r. 1593) zostawił M. czterech synów: Jana, kasztelana żarnowskiego (zob.), Piotra, woj. rawskiego (zob.), Zygmunta, marszałka w. kor. (zob.), i Aleksandra (zm. 1617), oraz trzy córki: Konstancję, Annę – żonę Jana Branickiego z Ruszczy, kasztelana bieckiego – i Zofię.

Najstarsza z córek M-ego Konstancja Beata (1563–1627), wychowana w kalwinizmie i w r. 1580 wydana za mąż za kalwinistę Piotra Bużeńskiego (syna Hieronima, zob.), starostę dobczyckiego i brzeźnickiego (z powodu udzielenia im katolickiego ślubu w Krakowie przez Szymona Ługowskiego miał duże przykrości stryj Konstancji, bp krakowski Piotr Myszkowski), przeszła po rychłej śmierci męża (zm. 1583) na katolicyzm i zasłynęła z dewocji, wystarała się o osiedlenie przy kościele Św. Marcina w Krakowie zakonu karmelitanek bosych (wg P. H. Pruszcza «Z cudzych krain ten zakon do Polski swym kosztem sprowadziła»), do którego wstąpiła w r. 1619, przybierając imię Beaty. Zmarła 14 V 1627 i została pochowana w kościele Św. Marcina. W życiu zakonnym wyróżniała się cnotą pokory i pobożności; kult związany z jej osobą przetrwał do w. XVIII («ciało dotąd nieskażone, cudami nawet słynie», Niesiecki).

 

Dworzaczek; Niesiecki; Żychliński, IX; – Sucheni-Grabowska A., Monarchia dwu ostatnich Jagiellonów a ruch egzekucyjny, Wr. 1974 I; – Akta sejmikowe woj. krak., I; Akta synodów różnowierczych w Pol., I–II; Album stud. Univ. Crac., I 322; Calvini Opera, XVI 128–31; Elementa ad Fontium Editiones, XII; Księgi podskarbińskie, IX; Lustracja dróg woj. krakowskiego z roku 1570, Wr. 1971; Mater.  do hist, stosunków kult. w XVI w.; Materiały do dziejów rolnictwa w Polsce w XVI i XVII w., W. 1876 s. 324, Bibl. Ord. Krasińskich. Muzeum Konstantego Świdzińskiego, II; Matricularum summ., IV–V; Uchańsciana, II; – AGAD: Metryka Kor. t. 115 k. 341; Arch. Państw. w Kr.: Terr. Zator. t. 1 s. 711–716, t. 2 s. 74, 75, 337, t. 20 s. 1049; – Bibliografia dotycząca Konstancji Myszkowskiej: Hagiografia pol., II; Niesiecki; – Pruszcz P. H., Forteca monarchów i całego królestwa Polskiego duchowna, Wyd. 2., Kr. 1737 s. 260–1; – Mon. Pol. Vat., IV.

Halina Kowalska

 

 
 

Chmura tagów

 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.