Okoniewski Zygmunt (1877–1936), inżynier elektryk, prezes Zakładów Elektromechanicznych Rohn-Zieliński, pionier przemysłu maszyn elektrycznych i transformatorów w Polsce. Ur. 4 III w Kijowie, w rodzinie ziemiańskiej, był synem Zygmunta i Julii ze Sławińskich. Ukończył szkołę średnią w Kijowie, a następnie Szkołę Inżynierską w Mittweidzie z dyplomem inżyniera elektromechanika (1900), po czym uzupełnił studia w dziedzinie elektrotechniki na politechnice w Charlottenburgu. Po krótkiej praktyce w firmie «Towarzystwo Udziałowe Fabryk Wyrobów Metalowych Rohn-Zieliński i Spółka» w Warszawie nawiązał współpracę z firmą «Franz Seiffert und Co. A.G.» w Berlinie i jako jej przedstawiciel otworzył własne biuro armatur i rurociągów w Petersburgu. W r. 1909 objął przedstawicielstwo szwajcarskiego koncernu elektrotechnicznego «Brown Boveri Co.» i założył w tym celu Biuro Techniczne w Kijowie, które po przeniesieniu do Warszawy prowadził pod nazwą «Biuro Techniczne inż. Z. Okoniewski» (z oddziałem w Sosnowcu). Po wybuchu wojny , w r. 1914 przeniósł swoje biuro ponownie do Kijowa, gdzie działał również na polu społecznym wśród tamtejszej Polonii jako m. in. prezes Stowarzyszenia Techników Polaków i członek współpracownik Polskiego Tow. Naukowego.
Po powrocie do Warszawy w r. 1918 O. wznowił pracę swego biura. Przekształcił je 11 VIII 1921 w «Polskie Zakłady Elektryczne Brown-Boveri S.A.» i został naczelnym dyrektorem tego przedsiębiorstwa. Równocześnie założył fabrykę maszyn i aparatów elektrycznych w Żychlinie, a następnie w r. 1926 wykupił i rozbudował fabrykę maszyn elektrycznych w Cieszynie, tworząc podwaliny przemysłu maszyn elektrycznych w niepodległej Polsce. Z nadejściem kryzysu gospodarczego O. zrezygnował w lutym 1930 ze stanowiska dyrektora naczelnego i został wiceprezesem rady zarządzającej oraz prezesem komitetu wykonawczego przedsiębiorstwa. W r. 1933, dążąc do ponownego uruchomienia fabryk w Żychlinie i Cieszynie, nieczynnych w okresie kryzysu, O. spowodował fuzję tych zakładów z Fabryką Wyrobów Metalowych Rohn-Zieliński w Warszawie, tworząc nowe przedsiębiorstwo pod nazwą «Zakłady Elektromechaniczne Rohn-Zieliński S.A., licencja Brown Boveri». Jako prezes rady wykonawczej i zarządu O. doprowadził do rozwoju obu fabryk w Żychlinie i Cieszynie oraz centrali przesiębiorstwa w Warszawie i jego przedstawicielstw terenowych, m. in. w Katowicach i Poznaniu. Szczególnie istotny był wkład O-ego w podnoszenie poziomu technicznego przedsiębiorstwa, które rozszerzało stopniowo swój program produkcyjny w zakresie maszyn elektrycznych wirujących, transformatorów i pomp, dostosowując się do potrzeb różnych dziedzin gospodarki narodowej.
O. działał w wielu organizacjach gospodarczych i społecznych. Był członkiem rady Polskiego Związku Przemysłowców Metalowych (1925–9) i Centralnego Związku Przemysłu Polskiego (tzw. Lewiatana), a w l. 1926–36 prezesem rady i zarządu Polskiego Związku Przesiębiorstw Elektrotechnicznych (PZPE), wnosząc dużo inwencji i pracy w jego rozwój. Był też prezesem zarządu Polskiego Tow. Akumulatorowego «Petea», prezesem Polsko-Szwajcarskiej Izby Handlowej, członkiem zarządu Tow. Przemysłowego «Kabel»i radcą sekcji przemysłowej Izby Przemysłowo-Handlowej w Warszawie. Współorganizował dział elektrotechniczny na Powszechnej Wystawie Krajowej w Poznaniu (1929). Należał do Stowarzyszenia Techników Polskich w Warszawie, Społecznego Zrzeszenia Inżynierów RP oraz Stowarzyszenia Elektryków Polskich (SEP), w którym pełnił funkcje prezesa (1929–30) i wiceprezesa (1930–1) w ważnym okresie zmian statutowo-organizacyjnych Stowarzyszenia. W Polskim Komitecie Elektrotechnicznym był wiceprezesem (1924–8) i członkiem zarządu (1929–32) oraz początkowo przewodniczącym Komisji Maszyn Elektrycznych. Ponadto O. brał udział w pracach różnych komitetów zajmujących się organizacją wystaw i stypendiów elektrotechnicznych oraz budową domów akademickich (w r. 1933 był współzałożycielem fundacji «Domy Akademickie im. Prezydenta G. Narutowicza» w Warszawie) i rozbudową Politechniki Warszawskiej. Na konferencji w r. 1927, zorganizowanej przez Stowarzyszenie Inżynierów Mechaników Polskich (SIMP), miał referat o gospodarczych aspektach budowy turbin parowych w Polsce, który wywołał polemikę na łamach „Przeglądu Technicznego”.
O. opublikował kilka prac z dziedziny elektrotechniki, m. in.: Nowe kierunki w elektrotechnice (Kijów 1917), Analiza statystyki elektrotechnicznej (W. 1930) i Stan przemysłu elektrotechnicznego (w „Roczniku informacyjnym o spółkach akcyjnych w Polsce” 1929 i w „Informatorze o Dostawach” 1934 nr 1). Był założycielem, członkiem komitetu redakcyjnego i współpracownikiem czasopisma „Światło i Siła” (1930–2). O. odznaczał się ambicją i wytrwałością, co w połączeniu ze zdolnościami organizacyjnymi i doświadczeniem fachowym pozwalało mu pomyślnie realizować zamierzone cele. Zmarł 23 III 1936 w Warszawie, został pochowany na cmentarzu w Żychlinie, niedaleko założonej przez siebie fabryki maszyn elektrycznych (dziś Zakłady Wytwórcze Maszyn Elektrycznych i Transformatorów «Emit»). Z inicjatywy SEP w r. 1939 powstał Komitet Wydawniczy im. Zygmunta Okoniewskiego. Był odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi.
Z małżeństwa (od r. 1911) z Michaliną Marią z Komorowskich (1883–1965) dzieci nie pozostawił.
Płaskorzeźba O-ego na grobie w Żychlinie; – Łoza, Architekci, s. 69; Who’s Who in Central and East-Europe, Zurich 1935; Adresy członków Resursy Kupieckiej, W. 1926 s. 34; Lista członków Stowarzyszenia Techników w Warszawie, W. 1913; Spis członków SEP, W. 1930; Spis imienny członków Stowarzyszenia Techników w Warszawie, W. 1918; Polski przemysł elektrotechniczny. Przewodnik, W. 1933 s. 10 (fot.), 89; Bocheński A., Wędrówki po dziejach przemysłu polskiego, W. 1971 III 172–6; Domy Akademickie w Warszawie, W. 1933 s. 21; Historia elektryki polskiej, W. 1971–6 I–IV; XV-lecie Koła Elektryków Studentów Politechniki Warszawskiej 1916–1931, W. 1931 s. 21 (fot.); Pilch A., 50 lat Fabryki Maszyn Elektrycznych CELMA w Cieszynie, Kat. 1970; Powszechna Wystawa Krajowa w Poznaniu, P. 1930 I 154, IV 66, 86 (fot.), 141; Profesor inżynier Stanisław Odrowąż Wysocki, W. 1932 s. 103, 104, 105; Sroka A. R., Przemysł i handel Król. Pol., W. 1912 poz. 17248, 19130, 19193, ogłosz. nr 1801; – „Monitor Pol.” 1921 nr 202 s. 4–6, 1931 nr 28 s. 4, nr 260 poz. 346; Sprawozdanie Centralnego Związku Polskiego Przemysłu, Górnictwa Handlu i Finansów za 1931 r., s. 80; Sprawozdania i Prace Polskiego Komitetu Energetycznego, W. 1932 nr 51–2 s. 54; Sprawozdanie Polskiego Tow. Naukowego w Kijowie, Kijów 1918 s. 42; Sprawozdanie za r. operacyjny… Zakładów Elektro-Mechanicznych Rohn-Zieliński, W. 1933, 1934, 1935; Gospodarka elektryczna w Polsce, W. 1923, s. 204, 206, 351, 1926 s. 150, 165, 176, 178, 526–7, 1930 s. 209, 221, 231, 232, 1102–3, 1166, 1935 s. 154, 208; Kalendarz Kijowski na 1911 r., s. 123; Kalendarz Warsz. J. Ungra, W. 1914 s. 48; „Kur. Warsz.” 1936 nr 80, 81, 1937 nr 80, 81, 1939 nr 81; „Nauka Pol.” 1919 s. 572, 1936 s. 270; „Przegl. Elektrotechn.” 1919 s. 63, 1921 s. 37–8, 43, 150, 155, 182, 1922 s. 381, 1925 s. 47, 1927 s. 141, 1929 s. 39, 1930 s. 91, 92, 93, 95, 96, 128, 1931 s. 309, 1932 s. 217, 231, 1933 s. 675, 1936 s. 148 (życiorys, fot.)., 639, 1939 s. 618, 620 (fot.), 1973 s. 31–2 (życiorys, fot.); „Przegl. Techn.” 1920 nr 48 (ogłoszenie), 1927 s. 422–5; „Przem. Metalowy” 1936 nr 7 s. 56–7 (życiorys, fot.), Roczn. pol. przemysłu i handlu, 1936 nr 92, 2798, 2808; Roczn. Pol. Zw. Przemysłowców Metalowych, W. 1924 s. 68, 1928 s. 14, 1929 s. 137 (fot.); „Światło i Siła” 1930 nr 5 s. 15 (fot.); „Wiad. Pol. Kom. Elektrotechn.” 1927 s. 68, 83; – Arch. Państw. w Kat.: Akta Urzędu Wojewódzkiego Śląskiego Wydział Przemysłu i Handlu (1931) sygn. 1146; Arch. Ingenieurschule für Elektrotechnik, Mittweida: sygn. NNN/303; – Gryff-Chamski J., Historia przemysłu maszyn elektrycznych w Polsce do 1939, Wr. 1962 (mszp. w posiadaniu autora artykułu) s. 13, 14, 16, 18, 28–9, 30, 33–4, 56–8; Informacje Wilhelma Smoluchowskiego i Edwarda Turowskiego.
Jerzy Kubiatowski