Rościszewski Zygmunt (1847–1887), agro- i zootechnik, docent rolnictwa Instytutu Weterynaryjnego w Dorpacie. Ur. 19 III w Warszawie; o rodzicach i pochodzeniu brak danych.
Początkowo R. naukę pobierał w domu rodzicielskim, a następnie w gimnazjach w Warszawie i Suwałkach. W wieku 17 lat wziął udział w powstaniu styczniowym w l. 1863–4, w walce stracił prawą rękę i został zesłany na dwa lata na Sybir. Do kraju powrócił w r. 1867 i poświęcił się agronomii. Po odbyciu dwuletniej praktyki rolniczej wstąpił w r. 1869 do Akademii Rolniczej w Pruszkowie (Proskau) koło Opola, którą ukończył z odznaczaniem, równocześnie specjalizując się tam u H. Settegasta z owczarstwa i wełnoznawstwa. Po krótkim okresie pouczelnianej praktyki rolniczej na Śląsku i w Królestwie kontynuował od r. 1873 rolnicze studia w Lipsku, doktoryzując się w r. 1875 u Rudolfa Leuckarta na podstawie rozprawy Zur Kenntnis der Dignathie („Virchow’s Archiv für pathologische Anatomie und Physiologie und für klinische Medicin” Bd 64: 1875, odb., Berlin 1875). Bezpośrednio z Lipska został powołany na Katedrę Zootechniki Wyższej Szkoły Rolniczej im. Haliny w Żabikowie pod Poznaniem. W tym czasie przełożył na język polski i wzbogacił własnymi przypisami znakomite na owe czasy dzieło Juliusza Kühna „Najodpowiedniejsze zasady żywienia bydła rogatego” (P. 1876).
Po zamknięciu przez rząd pruski szkoły żabikowskiej R. w r. 1876 na wezwanie prezesa Galicyjskiego Tow. Gospodarskiego (GTG) Adama Sapiehy przeniósł się do Lwowa i objął redakcję „Rolnika”, organu GTG. Prócz tego studiował na Uniw. Lwow. botanikę u Teofila Ciesielskiego i zoologię u Szymona Syrskiego oraz wykładał krótko nauki przyrodnicze na inżynierii lądowo-wodnej Szkoły Politechnicznej Lwowskiej. Obowiązki rodzinne zmusiły go jednak do pracy w żeńskich szkołach średnich i szerokiej działalności publicystycznej. Drukował wiele artykułów na tematy rolnicze i ogólnoprzyrodnicze w czasopismach lwowskich i warszawskich. Nie mogąc doczekać się płatnego stanowiska w wyższym szkolnictwie we Lwowie, z powodu trudności materialnych wrócił ponownie do praktycznego rolnictwa, podejmując się prowadzenia obór zarodowych i owczarń zarówno w Galicji, jak i Królestwie; zwłaszcza w zakresie owczarstwa znalazł szerokie uznanie jako doskonały wełnoznawca i selekcjoner. Dopiero w r. 1886, na rok przed śmiercią, powołano go na docenturę z zakresu gospodarstwa wiejskiego w Instytucie Weterynaryjnym w Dorpacie i powierzono prowadzenie wykładów z botaniki, mineralogii, encyklopedii rolnictwa i łąkoznawstwa.
R. posiadał gruntowną wiedzę nie tylko z hodowli i rolnictwa. Z tych dziedzin, a także uprawy roślin, chemii rolniczej, weterynarii, zoologii i ogólnoprzyrodniczej ogłosił 54 prace nie licząc sprawozdań, krytyk i kronik. Publikowal przede wszystkim w prasie specjalistycznej: w „Ziemianinie”, m. in. Kilka słów o płodozmianie (1870 nr 28, 29), Wskazówki praktycznego zastosowania sztucznych nawozów (1870 nr 39, 40), Krytyczny pogląd na nowsze teorie hodowli (1875 nr 12, 13), w „Kosmosie”, m. in. Nieco o zapłodnieniu u ssących (R. 1: 1876 s. 326–40, 369–82, odb., Lw. 1876), w „Korespondencie Rolniczym, Handlowym i Przemysłowym”, m. in. cykl artykułów Postęp i racjonalność w naszym rolnictwie (1879 nr 7–19), a także w „Gazecie Rolniczej” w l. 1872–86, „Hodowcy” w l. 1886–7, „Kurierze Rolniczym” w r. 1886. Pisał też do „Biblioteki Warszawskiej” w l. 1876–7, „Wieku” w r. 1876, „Tygodnika Lwowskiego” w l. 1876–7, „Szkoły” w r. 1877, „Wędrowca” w r. 1886, „Przeglądu Krytycznego”, „Ruchu Literackiego”. Zmarł na gruźlicę 4 XI 1887 w Dorpacie i tam został pochowany.
R. był żonaty, miał troje dzieci, w tym synów, którzy studiowali w Dorpacie: Walenty (ur. 1869) na uniwersytecie chemię i Zdzisław (ur. 1873) w Instytucie Weterynarii weterynarię.
Konopka, Pol. bibliogr. lek. XIX w., IX (częściowo błędna bibliogr.); Album Academicum der Kaiserlichen Universität Dorpat, Dorpat 1889; Kośmiński, Słown. lekarzów; Millak, Słown. lekarzy wet. (błędne miejsce ur.); – Hist. Nauki Pol., IV; Wachowski M., Szkoła żabikowska – studium z zakresu historii i nauczania rolniczego w Poznańskiem, Studia i Mater. z Dziejów Nauki Pol., S. B, W. 1959 z. 2 s. 109; – Wspomnienia pośmiertne i nekrologi z r. 1887: „Bibl. Warsz.” t. 4 s. 498, „Czas” nr 201 (błędny rok ur. oraz dzień i miesiąc zgonu), „Nowa Reforma” nr 258, 263, „Przegl. Lek.” R. 26 nr 47 s. 640 (błędne miejsce i rok ur.) „Przegl. Wet.” R. 2 nr 12 s. 286–7 (błędne miejsce i rok ur.), „Wszechświat” T. 6 nr 51 s. 801–3 (A. St., fot.) i z r. 1889: „Roczniki Tow. Przyjaciół Nauk Pozn.” t. 16 s. 798.
Stanisław Sroka