Sidorowicz Zygmunt (1846–1881), malarz. Ur. 1 IV we Lwowie był najstarszym z czworga dzieci Michała (zm. 1875), urzędnika magistriackiego we Lwowie, i Zuzanny z Lewakowskich (zm. 1879).
S. wychowywał się głównie pod opieką matki. Wcześnie okazał uzdolnienia malarskie. Wrażliwy był na muzykę, uczył się gry na fortepianie i rysował chętnie osoby grające. Pierwsze lekcje rysunku pobierał w szkołach realnych we Lwowie, następnie uczył się w szkole technicznej we Lwowie. W tym czasie w domu Leiby Russmana poznał Gothilfa Kohna, przyszłego literata i wydawcę, z którym się zaprzyjaźnił. Wszedł także w krąg towarzyski, do którego należeli m. in.: Tadeusz Wiśniowiecki, z czasem rzeźbiarz, oraz Bronisław Komorowski, późniejszy dramatopisarz i poeta. S., choć nie rozpoczął jeszcze studiów malarskich, już wtedy malował portrety na zamówienia, które odznaczały się dobrym kolorem i realistycznym ujęciem przedmiotu; jego prace były cenione i znajdowały wielu chętnych nabywców. Wykonywał też ilustracje do ręcznie wydawanego szkolnego pisemka satyrycznego „Antikwitates”.
Uzyskawszy stypendium od gminy miasta Lwowa, w końcu r. 1864 wyjechał S. do Wiednia, gdzie studiował w ASP, m. in. pod kierunkiem E. Engertha. W Wiedniu malował S. portrety (np. Portret matki, 1865), wykonał nadto dwa większe obrazy: Śmierć Abla (za który dostał nagrodę w konkursie akademickim) i Pani Twardowska wg ballady Adama Mickiewicza, tworzył też sceny rodzajowe z życia mieszczańskiego. Jesienią 1867 powrócił do Lwowa i miał tu wystawę indywidualną (jedyną w życiu) w sali ratuszowej. Pokazał na niej 32 prace: kopie wielkich mistrzów (Boreasz porywający Orejtyję wg Rubensa), 24 studia i typy z natury (m. in. Żyd handlujący owocami), portrety, kompozycje figuralne (Chrystus podczas burzy na morzu, Żurawie Ibikosa); krytyka oceniła jego prace raczej zdawkowo. Rychło nawiązał S. współpracę z prasą lwowską: „Mrówką” (1869–70), później robił humorystyczne rysunki dla „Szczutka” (1872).
W r. 1871 S. otrzymał stypendium Wydz. Krajowego i wyjechał do Monachium, gdzie uczył się i pracował samodzielnie; tworzył obrazy rodzajowe m. in. Corpus delicti, Za karę, Vis á vis, czyli dzień dobry, Trudna odpowiedź, chętnie kupowane przez miejscowych handlarzy dzieł sztuki. Rozpoczął również pracę nad dużym obrazem pt. Rekonwalescentka, którego nigdy nie ukończył, a w którym odchodząc od czystego portretu, starał się połączyć motyw figuralny z pejzażowym. S. był członkiem zwycz. Münchener Kunstverein (1873–7). W monachijskiej kawiarni «Carlsthor» spotykał się z artystami należącymi do polskiej kolonii, jak: Franciszek Streit, Józef Brandt, Maksymilian Gierymski, Franciszek Żmurko, Aleksander Mroczkowski, Stefan Jarzymowski, Tadeusz Wiśniowiecki. Zaprzyjaźnił się z Walerym Brochockim i Aleksandrem Kotsisem; miał wspólną z nimi pracownię. Pod wpływem Brochockiego i za namową T. Wiśniowieckiego zaczął malować niewielkie krajobrazy, z których kilka zakupiło Münchener Kunstverein z przeznaczeniem do losowania przez swych członków; z nich w r. 1875 Pejzaż wieczorny (Nachtlandschaft aus Polen) S-a wylosował kolekcjoner i mecenas A. Schack (obecnie obraz ten znajduje się w Bayerische Staatsgemäldesammlungen, Schackgalerie, w Monachium).
W r. 1877 S. zamieszkał w Wiedniu by podjąć obowiązki ojcowskie. Ożenił się z Herminą (nazwisko rodowe nieustalone), piękną szewcówną, u której ojca mieszkał i z którą połączyły go więzy uczuciowe jeszcze w czasie studiów w Akademii; miał z nią syna jedynaka (chłopiec był ułomny z powodu doznanej w niemowlęctwie kontuzji na skutek upadku ze stołu). W Wiedniu ciężką pracą zdobywał S. środki na utrzymanie rodziny. W r. 1880 otrzymał propozycję powrotu do Lwowa, lecz jej nie przyjął. Chcąc jednak pomóc swej rodzinie, zajął się jednym z młodszych braci, którego ściągnął do Wiednia i korzystnie tu zainstalował.
S. malował portrety, sceny rodzajowe i historyczno-literackie, a przede wszystkim krajobrazy; prace te były pokazywane za granicą (w Wiedniu i Monachium), jak również na wystawach krajowych: we Lwowie w l. 1867, 1869, 1870–78, w Krakowie w Tow. Przyjaciół Sztuk Pięknych (TPSP) w l. 1870–80, w Warszawie w Tow. Zachęty Sztuk Pięknych (TZSP) w l. 1874–82 i Salonie Aleksandra Krywulta w l. 1880–82. Wśród dzieł S-a szczególnie cenione i poszukiwane były pejzaże, najczęściej niewielkich rozmiarów, czasem o kształcie osobliwie wydłużonym, chętnie malowane na desce. W krajobrazach opierał się S. bardziej na odczuciu natury, niż na jej studium (niektóre partie krajobrazów malował na podstawie fotografii); upodobał sobie ściszone barwy poranka i wieczoru, obfitujące w szarości, srebrzystości i przymglenia. Ważniejsze jego obrazy to: Brzask, Ku światłu, Syn słońca, Psyche, Syrena, Miłość, Powrót bydła w południe, Po deszczu, Wschód księżyca, O zmroku, Zima, Partia z doliny Ambezo w południowym Tyrolu. S. zmarł (na zapalenie płuc) 5 V 1881 w Wiedniu.
Po śmierci S-a jego obrazy były wystawione m. in. we Lwowie w l. 1894 (na Wystawie Sztuki Polskiej), 1924, 1937, w Warszawie w r. 1894 (w TZSP), w Krakowie w l. 1887, 1929 (TPSP). Prace S-a znajdowały się w posiadaniu kolekcjonerów lwowskich: Karola Jakubowskiego, Bolesława Orzechowicza i Juliana Reinera, w zbiorach Gołuchowskich i Zamoyskich, trafiały także do innych niż monachijska galerii sztuki (Muzeum Sztuk Pięknych w Lipsku, Muzeum w Raperswilu, które posiada Portret Karola Ruprechta, 1876). W Lwowskiej Galerii Obrazów jest pejzaż Wiejska droga jesienią (1878, ze zbiorów B. Orzechowicza), był tam także Portret B. Komorowskiego. Kilka obrazów S-a znajduje się w Muz. Narodowym we Wrocławiu (głównie z kolekcji lwowskich), portrety: Jana (1870) i Zofii (1870) Sidorowiczów, Portret Herminy z Dietlów Noskiewiczowej (1871), Głowa dziewczyny, Pejzaż jesienny z chatami (1880), w Muz. Narodowym w Warszawie (Szatry cygańskie, 1876, Portret kobiety w kapeluszu, 1878, Krajobraz z kępą drzew, 1879), w Muz. Narodowym w Poznaniu (Na skraju lasu, Wnętrze lasu) oraz w Muz. Narodowym w Krakowie (Pejzaż z mostem).

Portret własny (olej. deska, sygn., w Muz. Narod. w W., reprod. w: Malarstwo pol. od XVI do XX w. Katalog); Autoportret (olej. płótno, 1869, w Miejskiej Galerii Obrazów we Lw., reprod. w: Zarewicz S., Katalog wystawy starych mistrzów lwowskich); Autoportret (drzeworyt, reprod. w: „Roczn. Samborski” 1894–5 s. 125); Fot. S-a w: „Nasz Kraj” 1906 nr 17 s. 19; – Grajewski, Bibliogr. ilustracji; Pol. Bibliogr. Sztuki; Swieykowski, Pam. Tow. Przyj. Sztuk Pięknych; Thieme-Becker, Lexikon d. Künstler (Z. Batowski); Antoniewicz, Katalog Wystawy Sztuki Pol. 1764–1886; Güttler J., Sto lat malarstwa lwowskiego 1790–1890, Lw. 1937; Katalog zbiorów, Muzeum Śląskie: malarstwo polskie, Wr. 1967; Katalogi zbiorów Muzeum Narodowego we Wrocławiu. Malarstwo polskie XVII–XIX w. Obrazy olejne, Wr. 1992; Schack A. F., Meine Gemälde Sammlung, Stuttgart 1894 s. 378; Szelest D., Lwowska Galeria Obrazów. Malarstwo polskie, W. 1990; Wiercińska, Katalog prac TZSP; Zarewicz S., Katalog wystawy starych mistrzów lwowskich, Lw. 1924 s. 25; – Dobrowolski, Nowoczesne malarstwo pol., II; Górska H., Lipiński E., Z dziejów karykatury polskiej, W. 1977; Płażewska, Warsz. Salon A. Krywulta, s. 405; Ryszkiewicz A., Malarstwo polskie: romantyzm, historyzm, realizm, W. 1989; Wiśniowiecki T., Zygmunt Sidorowicz, Sylwetka z życia artysty, „Nasz Kraj” 1906 nr 17 s. 19–27; – Kohn G., Malarz artysta i poeta (Wspomnienie z lat ubiegłych), „Roczn. Samborski” (Przemyśl) T. 9: 1885–6 s. 4–23; tenże, Obrazy z wystawy, tamże T. 18: 1894–5 s. 124–5, 133–4; Stępień H., Artyści polscy w środowisku monachijskim w latach 1828–1914. Materiały źródłowe, W. 1994 (fot. Autoportretu); – „Bluszcz” 1881 nr 14/15 s. 159, nr 30 s. 240; „Czas” 1872 nr 69 s. 1; „Gaz. Lwow.” 1881 nr 103 s. 3; „Nowiny” 1867 nr 1 s. 5; „Ruch Liter.” 1877 nr 50 s. 34; „Strzecha” 1873 nr 1 s. 20, nr 8/9 s. 206–7; „Tyg. Ilustr.” 1867 nr 425 s. 239, 1869 nr 81 s. 30, 1874 nr 356 s. 268, 1878 nr 149 s. 282, 1882 nr 339 s. 398; „Wędrowiec” 1881 nr 239 s. 319; – B. Jag.: rkp. 7831 IV (list S-a z r. 1879 do TPSP w Kr.); B. Ossol.: rkp. 12042 III (list S-a z r. 1874); B. PAN w Kr.: rkp. 2170 cz. 2 (Hajdecki A., Vestigia artificum Polonorum Vienensia); IS PAN: Mater. do Słown. Artystów Pol.; – Güttler J., Spisy obrazów i rzeźb Lwowskiej Galerii Obrazów, Lw. 1944 (mszp.).
Michał Domański