Kapota Abel, pseud. Kain, zmienione nazwisko Anatol Krajewicz (1881–1940), działacz robotniczy. Ur. 4 IV we wsi Glinojeck w pow. ciechanowskim, był synem dentysty Leona. Ukończył 6-klasową szkolę średnią, zaś w uniwersytecie w Liège studiował nauki przyrodnicze. Od 1898 do 1907 r. pracował w Tow. Łódzkim Wzajemnego Kredytu. W r. 1904, pod wpływem studiów nad literaturą z dziedziny historii ruchów rewolucyjnych oraz ekonomii politycznej, wstąpił do łódzkiej organizacji Socjaldemokracji Królestwa Polskiego i Litwy (SDKPiL). Tu działał do r. 1907 jako organizator i propagandysta, był członkiem zarządu dzielnicowego partii oraz członkiem zarządu nielegalnego związku zawodowego pracowników handlowych. Za swą działalność był więziony od grudnia 1905 do maja 1906 oraz latem 1907 r. Zmuszony do emigracji do Belgii mieszkał w Liège, gdzie w l. 1907–11 był członkiem zarządu tamtejszej sekcji SDKPiL. Na konferencji sekcji zagranicznych SDKPiL w Zurychu w styczniu 1909 r. został wybrany do Biura Sekcji Zagranicznych. W grudniu 1911 r. wrócił do kraju, pracował w łódzkiej organizacji SDKPiL. Latem 1913 r. współuczestniczył w organizowaniu walki robotników łódzkich o ustawy ubezpieczeniowe. Aresztowany przez władze carskie w maju 1914 r., został w lipcu t. r. wypuszczony za kaucją. W l. 1914–6 był członkiem Komitetu Łódzkiego SDKPiL («zarządowców»). W r. 1914 był też członkiem Zarządu Biura Pośrednictwa Pracy Centralnego Komitetu Obywatelskiego m. Łodzi. Za wysunięcie na wiecu żądania przeprowadzenia wyborów do Rady Miejskiej i krytykę niemieckich władz okupacyjnych został w marcu 1915 r. zesłany do obozu koncentracyjnego w Havelbergu. Już w lipcu 1915 r. przebywał na wolności w Berlinie, zaś w grudniu t. r. powrócił do Łodzi.
Kontynuując działalność w szeregach SDKPiL, przewodniczył Robotniczemu Stowarzyszeniu Spożywczemu «Robotnik», brał udział w organizowaniu strajku piekarzy (grudzień 1916) i tramwajarzy (marzec 1917). Zimą 1915/6 brał udział w konferencji porozumiewawczej w Łodzi, poświęconej zjednoczeniu obu frakcji SDKPiL. Na krajowej konferencji w listopadzie 1916 r. wybrany do Zarządu Głównego, był jego członkiem do grudnia 1918 r. W r. 1917 z ramienia SDKPiL kandydował (bez powodzenia) w wyborach do Rady Miejskiej w Łodzi z listy Robotniczego Socjaldemokratycznego Komitetu Wyborczego. W marcu 1918 r. zmuszony był schronić się w Warszawie. Obok F. Fiedlera i L. Ferszta reprezentował SDKPiL na wspólnym posiedzeniu z przedstawicielami PPS-Lewicy w nocy z 10/11 XI 1918 r., na którym podjęto decyzję o zjednoczeniu obu partii w najbliższej przyszłości. Dn. 16 XII 1918 r. uczestniczył w I Zjeździe Komunistycznej Partii Robotniczej Polski (KPRP), gdzie miał reprezentować łódzką organizację SDKPiL. W l. 1918–20 był sekretarzem Warszawskiego Okręgowego Komitetu KPRP. W KPRP posługiwał się pseud. Kain. Od listopada 1918 do stycznia 1919 r. był członkiem Warszawskiej i Żyrardowskiej Rady Delegatów Robotniczych. W r. 1919 był aresztowany w Warszawie, lecz wkrótce zbiegł. Ponownie aresztowano go w r. 1920 w drodze na konferencję KPRP w Radomiu, udało mu się jednak zbiec i przeprowadzić konferencję. Od grudnia 1920 do lipca 1921 r. działał w Centralnym Wydziale Spółdzielczym KPRP. Jednocześnie w l. 1920–1 był sekretarzem Wydziału Więziennego KC KPRP, zajmującego się pomocą dla więźniów politycznych, był jednym z organizatorów ucieczek więźniów-komunistów z obozu koncentracyjnego w Dąbiu pod Krakowem. W sierpniu 1921 r. został aresztowany na ulicy w Warszawie. Sąd Okręgowy w Warszawie skazał go w końcu 1921 r. na 6 lat ciężkich robót i 8 lat więzienia. Decyzją Sądu Apelacyjnego w Warszawie wyrok zamieniono na 3 lata więzienia. W l. 1922–5 był osadzony kolejno w Warszawie (na Pawiaku, w «Centralniaku» i Mokotowie), w Chęcinach i Kielcach – łącznie 3 lata i 5 miesięcy. W więzieniach był starostą komuny oraz bibliotekarzem.
W r. 1926 wyjechał do Moskwy, tu występował pod nazwiskiem Anatola Krajewicza, był członkiem Wszechzwiązkowej Komunistycznej Partii (bolszewików) (WKP/b). W styczniu 1926 r. był mianowany pełnomocnikiem Prezydium Najwyższej Rady Gospodarki Narodowej, a we wrześniu t. r. przeszedł do pracy w Centralnym Banku Rolniczym. Od r. 1930 był członkiem Zarządu Ogólnozwiązkowego Banku Kołchozowego i kierownikiem Ogólnorosyjskiej Izby tegoż banku. W r. 1931 został zastępcą naczelnika zarządu «Państwowy Handel ze Wschodem» (Vostgostorg). W marcu 1932 r. został mianowany zastępcą naczelnika Zarządu Statystyki Gospodarki Narodowej Rosyjskiej Federacyjnej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej. Obok tego w l. 1926–8 był członkiem zarządu wydawnictwa polskiego „Trybuna” i przewodniczącym zarządu Polskiego Tow. Kulturalno-oświatowego «Praca», w l. 1928–9 przewodniczył zarządowi Polskiego Centralnego Klubu Robotniczego im. Wesołowskiego w Moskwie. W l. 1927–9 był członkiem Biura Polskiego przy Komitecie Moskiewskim WKP(b). Aresztowany 26 IX 1937 r., skazany 3 XI t. r. przez Specjalne Kolegium Komisariatu Ludowego Spraw Wewnętrznych ZSRR, zmarł w obozie 11 IV 1940 r. W r. 1955 pośmiertnie zrehabilitowany.
Fot. w Inst. Marksizmu-Leninizmu przy KC KPZR; – Ruch robotniczy i ludowy w Polsce 1914–1923, W. 1960; –Jabłonowski R., Wspomnienie 1905–1918, W. 1962; Socjaldemokracja Królestwa Polskiego i Litwy, Materiały i dokumenty 1914–1918, Oprac. B. Szmidt, Moskwa 1936; – „Nasza Trybuna” 1917 nr 1 z 6 I s. 12; „Z Pola Walki” 1958 nr 4 s. 49, 62, 1959 nr 1 s. 202, 1961 nr 2 s. 87, 1963 nr 4 s. 63, 71, 77; – Inst. Marksizmu-Leninizmu przy KC KPZR: Życiorys b. d. w aktach Stowarzyszenia Starych Bolszewików (z. 124 inw. 2, jedn. 1055), ankieta Ogólnozwiązkowego Spisu Partyjnego w 1926 r., wypełniona w styczniu 1927 r. (z. 17 inw. 9 jedn. 1792); Arch. Zakł. Hist. Partii: Akta Komisariatu Rządu m. st. Warszawy, 276; – Informacje rodziny oraz Bronisława Radlaka i Franciszki Świetlikowej.
Aleksander Kochański