Staniewicz Adam Józef, w zakonie Modest (1794–1864), pijar, nauczyciel, autor słownika rosyjsko-polskiego. Ur. 21 XII w Dubnej na Wołyniu (pow. łucki), był synem Ludwika (wg innych przekazów Adama).
Nauki pobierał S. w szkole w Łucku i w zakonie pijarów, do którego wstąpił w r. 1813. Obłóczyny odbył 9 XI w Lubieszowie, diec. łucko-żytomierska i tam t.r. rozpoczął pracę nauczycielską. W r.n. złożył śluby czasowe na ręce o. Aleksego Kotiużyńskiego i przyjął imię zakonne Modest (14 XI). W grudniu 1816 oskarżony został w Rosieniach o bicie i maltretowanie uczniów, jednak jego zwierzchnictwo zarzuty te uznało za fałszywe. Dn. 5 VIII 1819 otrzymał święcenia kapłańskie w Lubieszowie. Następnie uczył w szkołach pijarskich w Witebsku (1820–2), Wiłkomierzu (1824) i Międzyrzeczu Koreckim. Był nauczycielem języka i literatury łacińskiej oraz rosyjskiej, a niekiedy też wymowy, historii, prawa i języka francuskiego (w Witebsku). W r. szk. 1828/9 wizytator prowincjał Józef Krukowski udzielił S-owi pochwały za pracę pedagogiczną w Międzyrzeczu Koreckim.
W 1. poł. l. dwudziestych zajmował się S. tłumaczeniem poezji rosyjskiej na język polski, w tym m.in. wierszy A. Puszkina. Drukiem ukazały się przetłumaczone przezeń „Nereis” („Dzien. Wil.” 1824 nr 11) oraz „Elegia” (tamże 1825 nr 2). W r. 1826 opublikował w wydawnictwie Józefa Zawadzkiego w Wilnie podręczny słownik rosyjsko-polski, przeznaczony wyraźnie do użytku szkolnego Ručnyj rossijsko-pol’skij slovar liczący 404 strony. Zapewne część nakładu (lub dodruku) miała kartę tytułową w języku polskim: Słownik kieszonkowy rosyjsko-polski, stąd w bibliografiach odnotowywane jest drugie wydanie datowane na r. 1828.
W r. 1832 zakończył S. działalność pedagogiczną i prosił (30 V) władze kościelne o probostwo. Nie udało się ustalić, czy je wówczas otrzymał. W r. 1851 przebywał w klasztorze w Międzyrzeczu Koreckim. W r. 1854 był kapelanem karmelitanek w Dubnie. Potem osiadł w klasztorze w Zasławiu, gdzie zmarł 24 I 1864.
Estreicher w. XIX, IV; – Enc. Kośc., XXXIV; Janowski, Słown. bio-bibliogr. Uniw. Wil.; – [Giżycki J. M.] Gozdawa W., Wspomnienie o pijarach witebskich, „Kwart. Lit.” T. 1: 1910 s. 107 (mylnie Stankiewicz); [tenże], Wołyniak, Z przeszłości karmelitów na Litwie i Rusi, Kr. 1918 II; Matlak-Piwowarska D., Rosyjska poezja romantyczna w polskim życiu literackim lat 1822–1863, Wr. 1977; Moszyński A., Monografia Kollegium i Szkoły pijarskiej w Międzyrzeczu Koreckim, Kr. 1876 s. 96; Rogalski L., Recenzja o słowniku rosyjsko-polskim X. Modesta Staniewicza pijara, „Dzien. Wil.” dod. Historia i literatura T. 1: 1826 s. 60–4; Wołoszyński R. W., Polsko-rosyjskie związki w naukach społecznych 1801–1830, W. 1964; Worotyński W., Seminarium Główne w Wilnie (1816–1833), Wil. 1938 II 225; – Directorium horarum canonicarum et missarum pro dioecesi Luceoriensi…, 1851, 1857, 1860, 1861, 1863, Vilnae; Kalendarzyk polityczny na r. 1821, Wil. [b.r.w.] s. 136; toż na r. 1822, s. 147; Kalendarzyk wileński na r. 1825 dla Wydziału Naukowego Wileńskiego, Wil. [1824] s. 140; – Arch. PAN: sygn. III–76 j. 41 k. 456–6v., 698 (odpisy i wypisy L. Chmaja z akt wileńskich).
Ryszard W. Wołoszyński