INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Adam Ludwik Szablicki  

 
 
1802-02-02 - 1867-04-25
Biogram został opublikowany w XLVI tomie Polskiego Słownika Biograficznego w latach 2009-2010.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Szablicki Adam Ludwik (1802–1867), uczestnik powstania listopadowego, emigrant.

Ur. 2 II w Puławach, był najstarszym synem Michała, mieszczanina, rzeźnika nadwornego u Czartoryskich, i Katarzyny z Gniazdowskich. Miał czterech braci: Józefa (ur. ok. 1805), dyrektora poczty w Puławach, Jana (1809 – po 1855), ekspedytora poczt w Zawichoście (1828–30), Puławach (1831–46) i Zwoleniu (1846–55), Antoniego (ur. ok. 1813), nauczyciela muzyki, uczestnika powstania listopadowego, emigranta w USA, od r. 1835 we Francji i Algierze, po amnestii carskiej w r. 1857 zamieszkałego w Król. Pol., oraz Franciszka, drukarza w drukarni puławskiej, uczestnika powstania listopadowego, następnie emigranta, m.in. w Legii Cudzoziemskiej w Algierze.

Od r. 1814 uczył się S. w szkole wydziałowej benedyktynów w Sieciechowie, potem w szkole wojewódzkiej pijarów w Radomiu. Podobnie jak bracia uczęszczał do Inst. Nauczycieli Elementarnych i Organistów w Puławach, który ukończył w r. 1823. Od t.r. pracował jako nauczyciel w szkole w Żółkiewce (pow. krasnostawski). Opublikował elegię Wiersz na zgon ś.p. Jaśnie Oświeconego na Klewaniu i Żukowie Księcia Adama Czartoryskiego... („Wanda. Tyg. Warsz.” 1823 nr 17). W r. 1825 przeniósł się do Opatowa (woj. sandomierskie), gdzie objął posadę nauczyciela w tamtejszej szkole. Jednak po kilku latach porzucił zawód nauczyciela i pracował tam jako aplikant Komisji woj. sandomierskiego. W r. 1829 otrzymał nominację na asesora administracyjnego, a następnie referenta Komisji woj. sandomierskiego. Wskutek doniesienia szpiega, mjr. Psarskiego, został we wrześniu 1830 oskarżony o zniechęcanie młodzieży do wstępowania do armii rosyjskiej i skazany na roty aresztanckie w 4. p. ułanów WP (wyrok podpisał w. ks. Konstanty).

W powstaniu listopadowym walczył S. w r. 1831 w szeregach 4. p. ułanów WP pod dowództwem Wincentego Trzebychowskiego. Uczestniczył w bitwach pod Siedlcami (7 II), Stoczkiem (14 II), Boimiem (16 II), Wawrem (19 II) i Grochowem (25 II). Na własne żądanie został przeniesiony w stopniu podchorążego do formowanego Pułku Legii Lit. Awansowany w maju 1831 do stopnia podporucznika, przeszedł do 1. p. ułanów. W tym okresie zachorował na cholerę i resztę powstania spędził lecząc się w lazarecie. Po klęsce powstania przez siedem miesięcy pracował w kancelarii wójta gminy w Puławach. Dopiero w maju 1832 udał się na emigrację; przez Morawy przybył w lipcu do Strasburga, skąd skierowano go do zakładu w Bourges, a następnie, na własne żądanie, do Chateauroux. Po rozwiązaniu zakładów mieszkał w Bordeaux i Limoges. Bez skutku próbował podjąć pracę w fabryce cukru w Nantes. Od początku l. czterdziestych pracował jako komiwojażer w Limoges, najpierw w biurze gen. de Trobrianta, następnie od r. 1843 do śmierci w administracji dróg dep. Haute-Vienne.

W r. 1840 napisał S. pracę o powstaniu listopadowym i początkach emigracji Klęski narodu (B. Czart., rkp. 5314), w której m.in. skrytykował działające od r. 1832 Tow. Demokratyczne Polskie i powstałe w r. 1837 Zjednoczenie Emigracji Polskiej. W r. 1841 powstało jego Kilka słów o niezgłębionej polityce europejskiej jaką nam świeże rodzą wypadki (rkp. tamże). Dn. 15 VII 1845 wstąpił do Tow. Monarchicznego Trzeciego Maja (Tow. 3 maja); został jego dyrektorem w Limoges i członkiem Wydz. Pism Dyrekcji Głównej. Wyznaczony przez Dyrekcję Główną na inspektora, przygotowywał w sierpniu t.r. raport z działalności Tow. 3 maja w 27 miastach, po ustąpieniu Narcyza Olizara z funkcji dyrektora generalnego. Sporadycznie w l. 1846–7 ogłaszał artykuły i korespondencje w należącym do Towarzystwa piśmie „Trzeci Maj”. W czasie wojny krymskiej był korespondentem Hotelu Lambert w dep. Haute-Vienne. Z tego czasu pochodzi jego kilkanaście rękopiśmiennych not i memoriałów (rkp. w B. Czart.) o stanie ziem polskich pod zaborami i przyszłym ich urządzeniu po odzyskaniu niepodległości; kierowane one były do ks. Adama Jerzego Czartoryskiego, ks. Władysława Czartoryskiego i Władysława Zamoyskiego. W r. 1866 został S. w Limoges członkiem Zjednoczenia Emigracji Polskiej, założonego t.r. przez emigrantów po powstaniu styczniowym i dążącego do odbudowy Polski w sojuszu z europejskimi organizacjami rewolucyjnymi. Współpracował z Tow. Dobroczynności Dam Polskich. Zmarł 25 IV 1867 w Limoges.

S. był żonaty, miał dwie córki, z których starsza została nauczycielką.

 

Katalog rękopisów Biblioteki Książąt Czartoryskich w Krakowie, Kr. 2001; Suma T., Urzędnicy pocztowi w Królestwie Polskim 1815–1871. Słownik biograficzny, W. 2005 (dot. brata, Jana); – Borejsza J. W., Emigracja polska po powstaniu styczniowym, W. 1966 s. 446; Dobrzański J., Ze studiów nad szkolnictwem elementarnym Lubelszczyzny w pierwszej połowie XIX wieku, Wr. 1968; Gołębiowska Z., Oświata i wychowanie w Puławach oraz kluczu końskowolskim w czasach Czartoryskich, Puławy 2005; Handelsman M., Adam Czartoryski, W. 1950 III cz. 1–2; Podgórska E., Szkolnictwo elementarne Księstwa Warszawskiego i Królestwa Kongresowego 1807–1831, W. 1960; Wszołek J., Prawica Wielkiej Emigracji wobec narodowego ruchu włoskiego, Wr. 1970 (dot. S-ego); Potrykowski J. A., Tułactwo Polaków we Francji, Oprac. A. Owsińska, Kr. 1974 II; – „Roczn. Tow. Hist.-Liter. za r. 1867” (Paryż) 1868 s. 402 (nekrolog S-ego); – B. Czart.: rkp. 5547, 5619, 5622, 5623, 5627, 5633, 5634, 5635, 5637, 5640, 5644, 5649, 6587, 6604, 6609, 6610, 6683 (autobiogr. S-ego).

Janusz Pezda

 
 

Powiązane artykuły

 

Obrona Warszawy w 1831 r.

Powstańcy i cywile opanowali miasto już 30 listopada 1830 r. Namiestnik carski i garnizon rosyjski ewakuował się. Warszawa stała się centrum polityczno-administracyjnym i wojskowym powstania listopadowego,......
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Józef Orkisz

1794-05-05 - 1879-01-02
lekarz
 

Juliusz Falkowski

1815 - 1892-10-01
emigrant
 

Andrzej Jerzy Mniszech

1823-11-21 - 1905-05-11
malarz
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.