Skoczylas Adam Piotr (1902–1975), zootechnik, profesor Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Ur. 20 I w Tarnopolu, był synem Jana, budowniczego, i Franciszki Klementyny ze Schlewiców.

W r. 1918, będąc uczniem gimnazjum S. uczestniczył w obronie Lwowa, a w r. 1920 wstąpił jako ochotnik do formującego się WP. Po zakończeniu wojny polsko-sowieckiej w stopniu plutonowego i zdaniu matury studiował w l. 1921–5 na Wydz. Rolniczo-Leśnym Politechn. Lwow. w Dublanach i uzyskał dyplom inżyniera rolnika. Po studiach był asystentem (1925–6), potem adiunktem (1926–8) w katedrze chemii rolnej i gleboznawstwa u Jana Żółcińskiego oraz wykładał encyklopedię rolnictwa w Państwowej Szkole Mierniczej i Szkole Drogowej we Lwowie. W r. 1928 został instruktorem w Tow. Gospodarskim Małopolski Wschodniej, potem w l. 1932–7 był inspektorem hodowli owiec w Małopolskim Tow. Rolniczym i kierownikiem Inspektoratu Hodowli Owiec w Lwowskiej Izbie Rolniczej. Przyczynił się wówczas do ożywienia produkcji owczarskiej w Małopolsce Wschodniej, wprowadzając dokumentację hodowlaną i kontrolę użytkowości oraz tworząc organizacje hodowców (38 samodzielnych kół i 10 związków powiatowych). Ponadto zorganizował 10 dużych owczarni hodowlanych, dwukrotnie dokonał importu owiec z Siedmiogrodu (2 334 sztuki) oraz doprowadził do powstania Doświadczalnej Stacji dla Owcy Ciemnej Górskiej w Dydiowej (pow. turecki) i Stacji Oceny Skór Owczych w Dublanach. Opublikował też pierwsze prace: Zdejmowanie i konserwacja skór baranich (Lw. 1935), Co wiedzieć należy o skórkach karakułowych (Lw.1935) i Owczarstwo ziem południowo-wschodnich (Lw. 1937). Na dwa lata przed wybuchem wojny przeniósł się do Warszawy na stanowisko radcy ds. owczarstwa w Min. Rolnictwa i Reform Rolnych, gdzie zwrócił uwagę na zagadnienia obrotu wełną krajową i warunki rozwoju hodowli zarodowej.

Podczas okupacji niemieckiej S. pracował jako referent hodowli owiec Polskiego Tow. Zootechnicznego, do czasu jego przekształcenia w Hauptverband für Tierzucht 1 IV 1941. Potem był inspektorem hodowli owiec w Lubelskiej Izbie Rolniczej. Wykorzystał wówczas możliwości importu materiału zarodowego z Niemiec i zaznajomienia polskich hodowców owiec z umiejętnościami wysoko kwalifikowanych owczarzy niemieckich. Równocześnie działał w cywilnym ruchu konspiracyjnym.

Po wojnie w r. 1945 początkowo zajmował się S. skupem wełny i surowców włókienniczych w ramach Spółdzielni Spożywców «Społem», a od jesieni t. r. organizacją Centrali Krajowych Surowców Włókienniczych w Łodzi, jako jej naczelny dyrektor. Uruchomił dwie sortownie wełny krajowej i doprowadził do opracowania listy typów wełny krajowej, co było podstawą prawidłowej organizacji rynku wełny. Jesienią 1948 został aresztowany wraz z grupą współpracowników pod zarzutem sabotażu i przestępstw gospodarczych. Po procesie w r. 1949 uniewinniony, został dyrektorem Zakładu Surowców Naturalnych w Głównym Instytucie Włókienniczym w Łodzi; równocześnie prowadził zajęcia z owczarstwa w Wyższej Szkole Gospodarstwa Wiejskiego oraz na Kursie Rzeczoznawców Wełny Zagranicznej. Ponadto był w tym czasie redaktorem naczelnym „Prac Naukowo-Badawczych Głównego Instytutu Włókiennictwa” i „Wiadomości Głównego Instytutu Włókiennictwa” oraz przewodniczącym Podkomisji Wełny Polskiego Komitetu Normalizacyjnego. Po przejęciu przez łódzki Instytut Lniarsko-Konopnej Stacji Doświadczalnej w Poznaniu został jej dyrektorem i przekształcił w samodzielny Instytut Przemysłu Włókien Łykowych.

W r. 1952 S. powrócił do pracy dydaktyczno-naukowej i objął funkcję adiunkta w Katedrze Szczegółowej Hodowli Zwierząt Wydz. Zootechnicznego SGGW, w r. n. mianowany zastępcą profesora, został kierownikiem utworzonego przez siebie Zakładu Hodowli Owiec. Doktoryzował się w r. 1959 na podstawie nie opublikowanej pracy Polskie wełny krzyżówkowe. Metoda oceny, habilitację uzyskał w r. 1962 na podstawie rozprawy Wełna krzyżówkowa. Elementy zootechnicznej oceny jakości (W. 1962, W. 1963), tytuł profesora nadzwycz. otrzymał w r. 1969. W l. 1953–5 pełnił funkcję prodziekana ds. studenckich Wydz. Zootechnicznego SGGW.

W działalności naukowej S. skoncentrował się przede wszystkim na metodach doskonalenia krajowego pogłowia owiec; swoje poglądy w tej sprawie zawarł w pracy Droga rozwoju krajowego owczarstwa („Postępy Nauk Roln.” 1956 nr 6). Badania prowadził w założonej przez siebie uczelnianej fermie doświadczalnej w Żelaznej koło Skierniewic. Wyhodował tam nową odmianę owiec o wełnie krzyżówkowej, tzw. owcę żeleźnieńską, charakteryzującą się wysoką wydajnością wełny o wyrównanym sortymencie i doskonale przystosowaną do warunków krajowych, za co w r. 1968 otrzymał indywidualną nagrodę II stopnia ministra oświaty i szkolnictwa wyższego. Jego prace z wełnoznawstwa, zwłaszcza nad grupami włosotwórczymi i strukturą włosów u owiec, stały się w polskiej literaturze fachowej klasycznymi pozycjami z zakresu tzw. biologii runa. Zainicjował opracowanie polskiej metody oceny tryków na podstawie potomstwa, co dało podstawę do tworzenia stacji ich oceny. Był też autorem nowoczesnego programu nauki hodowli owiec w wyższych uczelniach rolniczych i podstawowego w tym zakresie podręcznika Hodowla owiec (W. 1955, W. 1958). Publikował także przeglądowe prace hodowlane, m. in. O stanie nauk zootechnicznych w Polsce („Postępy Nauk Roln.” 1956 nr 2) i Owczarstwo polskie w l. 1918–1971 (w: „Karty z dziejów zootechniki polskiej”, W. 1973), a także życiorysy zasłużonych zootechników polskich, m. in. Edwarda Bairda i Stefana Wiśniewskiego (tamże). W r. 1966 przebywał w Afganistanie, gdzie, wraz z Olgierdem Staniszkisem, opracował dla tamtejszego rządu plan modernizacji owczarstwa.

S. udzielał się też w ruchu społeczno-zawodowym; był głównym autorem programu, planu pracy, struktury organizacyjnej oraz wiceprezesem powstałego w r. 1958 – z jego inicjatywy – Zrzeszenia Związków Hodowców Owiec. W jego ramach zorganizował t. r. w Zakopanem wielką naradę owczarską; naukowcy, praktycy i producenci opracowali na niej wspólnie program pracy, którego realizacja przez wiele lat kształtowała oblicze polskiego owczarstwa. Był też głównym inicjatorem i założycielem pierwszej w Europie Środkowej Pracowni Oceny Run, w której w l. 1959–68 dokonano oceny 40 tys. run owiec wchodzących do hodowli zarodowej. Jako przewodniczący Sekcji Produkcji Zwierzęcej i przewodniczący Komisji Owczarskiej w Radzie Naukowo-Technicznej przy Ministrze Rolnictwa inicjował i współtworzył projekty rejonizacji hodowli owiec, oceny materiału zarodowego na pokazach i zasady wpisu do ksiąg hodowlanych. Ponadto był wiceprzewodniczącym Komitetu Nauk Zootechnicznych PAN i przewodniczącym jego Komisji ds. Hodowli Owiec, wiceprezesem Polskiego Tow. Zootechnicznego (PTZ), członkiem Rady Naukowej Instytutu Zootechniki oraz członkiem komisji hodowli owiec Europejskiej Federacji Zootechnicznej. Przechodząc w r. 1972 na emeryturę, S. pozostawił duże grono uczniów uznających go za «ojca krajowego owczarstwa». Pod jego kierunkiem wykonano ok. 50 prac magisterskich, 5 doktorskich i przeprowadzono 4 habilitacje. Należał do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, wystąpił z niej w r. 1971. Zmarł 7 IV 1975 w Warszawie, pochowany został na cmentarzu Wawrzyszewskim. Odznaczony był m. in. Krzyżem Obrony Lwowa, Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Złotą Odznaką Honorową SGGW i Honorową Odznaką PTZ. Dn. 16 IV 1977 z inicjatywy władz SGGW i PTZ odbyła się w Warszawie sesja naukowa poświęcona dydaktycznej, naukowej i społeczno-zawodowej działalności S-a oraz odsłonięto kamień pamiątkowy ku jego czci na terenie fermy owczarskiej Rolniczego Zakładu Doświadczalnego SGGW w Żelaznej, który otrzymał jego imię.

W małżeństwie zawartym w r. 1934 z Haliną Knothe (1901–1977) miał S. syna Rafała (ur. 1937), doktora biologii, pracownika Instytutu Zoologii Uniw. Warsz.

Bibliografia polskiego piśmiennictwa rolniczego za lata 1954–1955, W. 1959; toż za l. 1956–7, W. 1964; toż za l. 1958–61, P. 1982; Katalog rozpraw doktorskich i habilitacyjnych 1963, W. 1964 s. 407; – Gronkiewicz W., Sesja naukowa poświęcona działalności prof. dr Adama Skoczylasa, „Owczarstwo” 1977 nr 10 s. 23 (fot.); Jełowicki S., Markijanowicz M., Polskie Towarzystwo Zootechniczne im. Michała Oczapowskiego, Studia i Mater. z Dziej. Nauki Pol., S. B, 1969 z. 17 s. 172, 180, 182, 185, 194; Karty z dziejów zootechniki polskiej, W. 1973 [t. I] s. 26, 30, 34–5, 230, W. 1997 II 314–16 (fot.); Księga pamiątkowa SGGW (1956), I (częściowa bibliogr., fot.); Politechnika Lwowska, Wr. 1993; Radomska M. J., 45-lecie pracy prof. dr Adama Skoczylasa, „Postępy Nauk Rolniczych” 1970 nr 1/2 s. 165–6; – Wspomnienia pośmiertne: „Postępy Nauk Rolniczych” 1975 nr 5 s. 109–12 (F. Witczak, fot.). „Prace i Mater. Zootechniczne” 1975 nr 9 s. 7–10 (M. J. Radomska, fot.), „Przegl. Nauk. Literatury Zootechnicznej” 1976 z. 4 s. 7–11 (E. Potemkowska, fot.), „Zesz. Nauk. SGGW”, S. Historyczna, 1976 z. 13 s. 129–32 (S. Jankowski); Nekrologi z r. 1975: „Przekrój” nr 1567, „Tryb. Ludu” nr 81, 82, 83, „Tyg. Powsz.” nr 25, „Życie Warszawy” nr 81, 83, 85; – Informacje syna, Rafała z W.

Stanisław Tadeusz Sroka