Różnicki Adolf (1872–1932), ksiądz-zmartwychwstaniec, misjonarz w europejskiej Turcji, pedagog. Ur. 7 XI we wsi Petryków w pow. tarnopolskim w rodzinie chłopskiej, był synem Jana Ruznickiego i Wiktorii z Sagańskich.
R. uczył się w Tarnopolu, a od r. 1891 we Lwowie, gdzie ukończył szkołę średnią jako uczeń Małego Seminarium Zgromadzenia Zmartwychwstania Pańskiego. Dn. 1 X 1896 wstąpił do tej kongregacji. Nowicjat odbył w Rzymie, 4 XI 1897 złożył tam pierwsze śluby zakonne, a 7 IV 1901 wieczystą profesję. Tam też ukończył studia filozoficzno-teologiczne w seminarium zakonnym przy Domu Generalnym Zmartwychwstańców, pod kierunkiem ks. Pawła Smulikowskiego, otrzymując cztery święcenia niższe. Władze zakonne wysłały go na Misję Bułgarską i 22 IX 1901 wyjechał R. do Adrianopola, gdzie 1 X t.r. zaczął uczyć łaciny w Katolicko-Bułgarskim Gimnazjum Zmartwychwstańców (na prawach państwowych) i w Małym Seminarium. Początkowo dużo czasu poświęcał na przygotowanie się do święceń wyższych, opanowanie języka bułgarskiego i tureckiego oraz udoskonalenie francuskiego. Zarządzał też gabinetami szkolnymi. Święcenia kapłańskie przyjął 29 XII 1900 w Sofii w rycie łacińskim. Odtąd znacznie pomnożyły się jego obowiązki, gdyż misja była dużym ośrodkiem. W starej dzielnicy Kalé należało do niej gimnazjum, Małe Seminarium, szkoła zawodowa, szkoła podstawowa, 2 internaty, drukarnia, kaplica łacińska i Parafia Św. Cyryla i Metodego z kościołem, na przedmieściu Kaik niedawno założone unickie osiedle z kościołem Św. Demetriusza, seminarium duchownym i szkółką oraz wiejskie szkoły i kaplice w Akbunar i Topuslar. Mimo że w misji pracowało ok. 20 zmartwychwstańców oraz po kilku francuskich braci szkolnych (maryści) i świeckich nauczycieli, wszyscy mieli dużo pracy, zwłaszcza księża, którzy oprócz zajęć szkolnych, internackich i wydawniczych, wykonywali wielorakie obowiązki religijne u siebie i u kroackich sióstr szarytek. Zachodziła też potrzeba obrony Bułgarów, krzywdzonych przez urzędników tureckich. Ponadto R. był w l. 1902–8 prefektem internatu, od r. 1908 radnym przy dwóch kolejnych przełożonych misji i dyrektorach gimnazjum, których często zastępował. On też prowadził bułgarski nowicjat i uczestniczył w pracach wydawniczych jako tłumacz na język bułgarski, korektor i autor. G. Kertev (były uczeń R-ego) wspomina go nie tylko jako «pełnego dobroci i uprzejmości … wspaniałego nauczyciela i wychowawcę», ale zapewnia, że «był człowiekiem o rozległej wiedzy i wyrobionym guście literackim». Trudno dziś jednak ustalić, co z katolickiej literatury europejskiej R. przetłumaczył i bezimiennie odbił w misyjnej drukarni. Opracowywał też podręczniki do łaciny i napisał historię misyjnego gimnazjum. Ale do r. 1936 zachowała się tylko Łatinska čitanka za IV kl. (Odrin 1912) i Otčitie Våzkråsenci i Båłgaro-Katoličeskata Gimnazja v gradie Odrin (Odrin [1914]). W r. 1907 przez letni kwartał R. prowadził misję w Starej Zagorze. Dopiero w r. 1909 spędził kilka tygodni na rekolekcjach i odpoczynku we Włoszech. Były to ciężkie lata budowy większego gimnazjum i klasztoru (1902/4) i odbudowy po pożarze starego miasta (1905), gdy ocalał tylko kościół. Prawdopodobnie R. był autorem artykułu Pożar Adrianopola („Dzien. Chicagoski” 1906 nr 65). Później nastąpił szczytowy rozwój misji, a podczas wojny bałkańskiej 1912/13 r. i pierwszej wojny światowej walka o ocalenie jej dorobku. W obleganym cztery miesiące (28 XI 1912 – 26 III 1913) przez Bułgarów mieście R. niósł pomoc cierpiącej głód ludności. Należał do organizatorów odesłania uczniów z internatu do Bułgarii przed powrotem Turków do miasta (20 VII 1913) i ocalenia przed rzezią 700 Bułgarów w misji oraz odprowadzenia ich grupami do Bułgarii, m. in. prawosławnego metropolitę Polikarpa i 150 kobiet z dziećmi. Brał udział w nauczaniu w l. 1913/14. Nawet podczas pierwszej wojny światowej uczył miejscową młodzież do r. 1916, kiedy to Turcy, po wcześniejszym już przejęciu internatów, zajęli gimnazjum i klasztor na szpital wojenny. Nie udało mu się ocalić drukarni i wydawnictwa (prawie cały nakład jubileuszowej publikacji zniszczyli Turcy w r. 1916), gabinetów szkolnych, a nawet kościoła przed rabunkiem. R. odzyskał zabudowania misji po ustępujących Turkach, przed wkroczeniem Greków, ale miał już przy sobie tylko 3 starszych braci i poważnie chorego diakona (4 zmartwychwstańców zmarło, współbracia bułgarscy uszli do ojczyzny, młodszych księży odwołał Rzym). W tej sytuacji R. zaczął sam pełnić obowiązki przełożonego misji i dyrektora gimnazjum. Dzięki przyjaźni z konsulami nie dopuścił do zabrania szkoły przez Greków.
Po powrocie Turków (1923) i przejęciu władzy przez Mustafę Kemal Paszę sytuacja znacznie się pogorszyła – na stałe opuściła miasto reszta ludności chrześcijańskiej (Ormianie i Grecy), Turcy zaś cofnęli sułtańskie zwolnienie od podatku, żądając ogromnych sum za lata ubiegłe. R. poza pełnieniem funkcji kapelana, prowadził odtąd walkę z władzami tureckimi o ocalenie misji i wznowienie nauczania oraz szukał poparcia u ambasadorów, konsulów, biskupów i urzędów papieskich. Domagał się odszkodowań za rekwizycje i dewastacje wojenne, lecz nie umorzono nawet podatków, a nowe prawo oświatowe wykluczało możliwość otwarcia szkoły chrześcijańskiej. Decyzja władz zakonnych w Rzymie o przekazaniu misji Watykanowi (1926) przedłużyła pobyt R-ego w Adrianopolu (usiłującego załatwić te sprawy z miejscowymi władzami) o dalsze 2 lata i naraziła na płacenie wciąż podwyższanego podatku. Latem 1927 przeprowadził R. wizytację placówek kongregacji w Bułgarii i przesłał do Rzymu obszerne sprawozdanie o pracy współbraci w Starej Zagorze i w Malko Tårnovo. Na skutek jego starań udzielono znacznej pomocy materialnej na budowę kościołów i domów w tych miastach i na rozwój misji. Po otrzymaniu zezwolenia Rzymu 15 V 1928 na opuszczenie Adrianopola i po załatwieniu spraw likwidacyjnych, co trwało kilka miesięcy, R. przekazał wszelkie pełnomocnictwa jednemu z franciszkanów i 9 X 1928 na zawsze opuścił Adrianopol, w stanie załamania. W dn. 19 X t.r. przybył do Rzymu, a wiosną 1929 został skierowany do nowej parafii przy Zakładach H. Cegielskiego w Poznaniu. Na skutek złego stanu zdrowia został wkrótce przeniesiony do Krakowa, gdzie zajmował się nowicjatem. Latem 1932 odwiedził Starą Zagorę i Malko Tårnovo. Zmarł nagle 10 IX 1932 w Starej Zagorze i został pochowany w grobowcu wspólnoty.
Fot. R-ego w Arch. Congregationis a Resurrectione Romae; – Czekaj J., Misje katolickie w Bułgarii, „Polak Katolik” R. 8: 1913 nr 13–17; tenże, Nasza misja w Adrianopolu, „Vexillum Resurrectionis” R. 2: 1928/9 z. 1 s. 17–18; Garufaloff B., Śp. o. Adolf Różnicki, tamże R. 5: 1932 z. 4 s. 34–6; Kertev G. I., Poljaci i Båłgari. I Diełoto na Otčitie Våzkråsenci v Odrin 1863–1918, Sofija 1936 s. 67–80, 84–9, 94, 95, 97 (fot.); Kwiatkowski W., Historia Zgromadzenia Zmartwychwstania Pańskiego, Albano 1942, indeks i s. 408, 409, 412, 419, 424–426, 517; Meškov S., Misja Księży Zmartwychwstańców w Bułgarii, „Dzien. Chicagoski” R. 48: 1937 nr 286 s. 5–6; Nasze wiadomości, „Vexillum Resurrectionis” R. 2: 1928/9 z. 1 s. 22; – Cronaca, „Annali dei Risurrezionisti” R. 2: 1901 s. 219, 379, R. 3: 1902 s. 32; „Roczn. Archidiec. Gnieźnieńskiej i Pozn. na r. ok. 1930” (P.); „Tyg. Paraf. Zmartwychwstania Pańskiego w P.” R. 2: 1929 nr 17–24; – AGAD: Liber baptisatorum, Tarnopol, r. 1872 s. 50 (akt ur. i chrztu R-ego); Arch. Congr. Resur. Romae: rkp. Catalogus patrum et fratrum profesorum Congregationis … ab anno 1842 s. 179 (babkę R-ego ze strony ojca Annę Topolnicką wpisano jako matkę), Adolf Różnicki, Pamiątka moich święceń (druk ulotny), 41 listów R-ego do władz rzymskich z l. 1901–28, nr 27905–27944, 64919, R., Sprawozdanie z wizytacji r. 1927, nr 64894 s. 32 in fol., Sprawozdania kapitulne z l. 1905–32, nr 62932–62936, Wypisy wzmianek o R-m ks. K. Linkiewicza z listów współpracowników misji, nr 11954/1, 11956, 14324/3, 14327, 16609, 16612, 16616, 16618, 16621–16625, 16627, 16629, 16632, 16639, 16646, 16648–16649, 16651, 25759, 25760, 32198, 32222, Wpis własny z listu S. Skwierawskiego z r. 1931, nr 29790; Arch. Domu Łobzowskiego Zmartwychwstańców w Kr.: Książka meldunkowa, Czekaj J., Dziennik z l. 1897–1928, z. 1 s. 128, 131, z. 3 s. 183–185, 209, z. 4 s. 154, 163, z. 5 s. 42, z. 6 s. 50, 81, 125, 129, 217, 238–239, z. 7 s. 261, 286.
Bolesław Micewski