Ruebenbauer Albin Józef (1817–1883), prawnik, uczestnik ruchu narodowego 1848 r. we Lwowie. Ur. we Lwowie, był synem Józefa, archiwariusza gubernium galicyjskiego, i Zofii Cruzzi. Rodzina Ruebenbauerów pochodzenia niemieckiego przybyła do Polski ze Szwecji w 2. poł. XVIII w.

Dn. 22 XI 1845 uzyskał R. tytuł doktora praw na Uniw. Lwow., w r. n. został adiunktem na Wydz. Prawnym tejże uczelni. Dn. 20 III 1848, z chwilą gdy fala rewolucyjna dotarła do Lwowa, zaczął organizować Legię Akademicką, która weszła następnie w skład gwardii narodowej; sam stanął na czele oddziału prawników. W dn. 4 V złożył wniosek o zaprowadzenie na Uniwersytecie wykładów w języku polskim; za zgodą Senatu podjął 8 V wykład z ekonomii politycznej, tłumnie uczęszczany, w wymiarze godziny dziennie. Jednakże już 18 V musiał R. przerwać wykłady, ponieważ minął mu dwuletni okres adiunktury. R. we wrześniu 1848 otrzymał jej przedłużenie, jednakże nie wznowił już wykładów, pochłonięty działalnością polityczną.

Dn. 14 IV R. wziął udział w założycielskim zebraniu, z którego wyłoniła się Rada Narodowa (RN). Wszedł w jej skład z ramienia Uniwersytetu, dn. 16–17 IV popierał uchwałę o zniesieniu pańszczyzny. Wycofał się z nowo powstałego Komitetu Akademickiego zachowując wpływ na środowisko uniwersyteckie. Zaproszony w końcu kwietnia przez gubernatora F. Stadiona do tworzonej przezeń rady przybocznej («Beiratu») odmówił udziału; czyniono mu z powodu tego zaproszenia zarzuty w RN. W czerwcu z jej poparciem kandydował w Radziechowie do parlamentu wiedeńskiego, ale nie uzyskał mandatu. Jego ponoć inicjatywą był podział RN na wydziały, z tym że wydział «kierujący» faktycznie decydować miał o ważniejszych postanowieniach. Od 19 V R. był zastępcą prezesa Rady, od 5 VII członkiem wydziału kierującego. Reprezentował w nim lewe, radykalne skrzydło. Podtrzymywał kontakt z Wiktorem Heltmanem, przybyłym do Lwowa członkiem Centralizacji Tow. Demokratycznego Polskiego, usiłował bez skutku wprowadzić go do składu Rady, w myśl jego sugestii dążył do zreformowania Rady w duchu demokratycznym, do osłabienia w niej elementu ziemiańskiego. Poparł we wrześniu inicjatywę Józefa Dzierzkowskiego, zwołania «Kongresu domowego» zastrzegając, że Kongres ów zostanie podporządkowany Radzie. W październiku z ramienia RN brał udział w negocjacjach z emisariuszami rządu węgierskiego; na jego wniosek RN uchwaliła adresy do parlamentu i ludu wiedeńskiego, ogarniętego wtedy rewolucją. Dn. 2 XI, gdy miasto pokryło się barykadami, chodził wraz z przedstawicielami władz miejskich do gubernatora Wacława Zaleskiego i do gen. W. Hammersteina, na próżno usiłując zapobiec bombardowaniu (zdołał uratować akta RN). Po stłumieniu rewolucji znalazł się pod śledztwem i został usunięty z Uniwersytetu. Do skompromitowania go niemało przyczyniły się zeznania Dzierzkowskiego z r. 1852. Dzierzkowski przedstawiał R-a jako faktycznego przywódcę ruchu rewolucyjnego we Lwowie.

W późniejszych latach R. wspólnie z Robertem Hefernem prowadził kancelarię adwokacką Franciszka Smolki. Ze względu na stan zdrowia (paraliż), wycofał się z działalności zawodowej i publicznej. Posiadał pod Lwowem folwarczek Zniesienie Górne (wg nekrologów zwany Lewandówką). R. zmarł 1 VII 1883 we Lwowie.

Ożeniony z Barbarą z Kalinków, bratanicą ks. Waleriana (zob.), miał R. dzieci: Konstantego, Karola, Kornela, Demę i Łunę (bliźniaczki zmarłe przy urodzeniu), Marię i Włodzimierza.

Słown. adwokatów, I z. 3 (błędne informacje); – Finkel-Starzyński, Hist. Uniw. Lwow.; Handelsman M., Ukraińska polityka ks. Adama Czartoryskiego przed wojną krymską, W. 1937; Kieniewicz S., Między Stadionem a Goslarem, Wr. 1980; Lewicki K., Centralny Komitet Akademicki we Lwowie w r. 1848, „Roczn. Zakł. Narod. im. Ossolińskich” T. 3: 1948 s. 296–310; tenże, Lwowska Legia Akademicka 1848 r., „Przegl. Hist.” 1948 s. 190; tenże, Walka z niemczyzną na Uniwersytecie Lwowskim 1848 r., „Sobótka” 1948 s. 142–4; Łuczakówna H., Wiktor Heltman, P. 1935; Rosnowska J., Dzierzkowski, Kr. 1971; Schnür-Pepłowski S., Z tajnego archiwum (Kartki z dziejów Galicji), Lw. 1896 s. 62; Stebelski P., Lwów w 1848 r., „Kwart. Hist.” 1909 s. 330, 352, 358–9, 507–8, 516–17, 519–25, 528–9, 533, 553, 560, 580; Tyrowicz M., Prasa Galicji i Rzeczypospolitej krakowskiej 1772–1850, Kr. 1979; – Batowski A., Diariusz wypadków 1848 r., Wr. 1974; Bogdański H., Pamiętnik, Kr. 1971; Horoszkiewicz J., Notatki z życia, Wr. 1957; Jabłonowski L., Pamiętnik, Kr. 1963; Sätze aus sämtlichen Rechts und politischen Wissenschaften, deren öffentliche Verteidigung… A. R. unternimmt, Lemberg 1845 (s. 7); Schmitt H., Listy do żony, Wr. 1961; Smolka F., Dziennik w listach do żony, W. 1913; Wybranowski R., Pamiętniki, Lw. 1882 II 180, 259, 273; Nekrologi z r. 1883: „Czas” nr 149, 166, „Dzien. Pol.” nr 150, „Gaz. Narod.” nr 150; – AGAD: Bawor. vol. 269, protokóły Rady Narodowej; IH PAN: Zeznania J. Dzierzkowskiego, mszp.; – Informacje rodziny (wnuka, Jerzego Ruebenbauera z Ottawy).

Stefan Kieniewicz