Majewski Aleksander, pseud. Goszczyński, Józef, Kwiatkowski, Kwietniewski, Pużak, Sosnowski, Wiśniewski (1890–1932), działacz polskiego i rosyjskiego ruchu rewolucyjnego, metalurg. Ur. 27 II w osadzie Kamienskoje na Ukrainie, był synem Józefa, robotnika, i Józefy Kołbus. Ukończywszy dwuklasową szkołę fabryczną, zaczął pracować w r. 1903 w biurze technicznym tamtejszych zakładów metalurgicznych jako rysownik. W l. 1910–4 pracował w fabryce budowy maszyn w Libawie, uczęszczając jednocześnie na kursy techniczne. W r. 1914 złożył egzamin na technika-metalurga w Instytucie Technicznym w Libawie. W czasie pierwszej wojny światowej przebywał na Uralu. W Jekaterynburgu (obecnie Świerdłowsk) zaczął pracować jako technik w zakładach metalurgicznych.
W r. 1916 wstąpił do Partii Socjalistów-Rewolucjonistów, a w n. r. do tzw. lewicowych socjalistów-rewolucjonistów. Po wybuchu rewolucji lutowej 1917 r. wybrany został przewodniczącym Związku Zawodowego Metalowców w Jekaterynburgu, a następnie sekretarzem tego związku na obwód uralski. Był też przedstawicielem pracowników biurowych w jekaterynburskiej Radzie Delegatów Robotniczych oraz członkiem zarządu Związku Inżynierów i Techników obwodu uralskiego. We wrześniu 1918 został członkiem Rosyjskiej Komunistycznej Partii (bolszewików) (RKP). Pod koniec 1918 r. działał nielegalnie w okupowanym przez Niemców Mińsku. Po przejściowym oswobodzeniu miasta przez wojska radzieckie zorganizował tam Gubernialną Radę Gospodarki Ludowej i do momentu zajęcia Mińska przez armię polską był przewodniczącym rady. W kwietniu 1919 r. podjął nielegalną działalność rewolucyjną w Wilnie, wkrótce jednak został aresztowany przez władze polskie. Po ucieczce z więzienia próbował przedostać się do Węgierskiej Republiki Rad, lecz został aresztowany przez oddziały kontrrewolucyjne.
Po uwolnieniu przybył M. w jesieni 1919 r. do Polski i wkrótce podjął działalność w szeregach Komunistycznej Partii Robotniczej Polski (KPRP). W początkach 1920 r. kierował akcją strajkową górników w Zagłębiu Dąbrowskim. Tropiony przez policję, wiosną t. r. przeniósł się do Warszawy. Przez rok działał w opanowanym przez komunistów oddziale praskim Związku Robotników Przemysłu Metalowego w Polsce. W r. 1921 oddział ten został rozwiązany, a sam M. wykluczony ze związku przez Zarząd Główny (ZG), pozostający pod wpływami Polskiej Partii Socjalistycznej. Pod koniec t. r. M. kontynuował działalność związkową w okręgu radomsko-kieleckim wśród metalowców jako sekretarz okręgowy, mimo protestów ZG Związku Robotników Przemysłu Metalowego. W związku z wyborami do Sejmu i Senatu w r. 1922 M. wszedł w skład Centralnego Komitetu Wyborczego (CKW) Związku Proletariatu Miast i Wsi (ZPMiW) oraz kandydował na posła z listy sejmowej nr 5 (komunistyczny ZPMiW) w Radomiu. Został jednakże aresztowany 5 X 1922 w Radomiu, kiedy z polecenia CKW interweniował u miejscowych władz w sprawie aresztowanych dwa dni wcześniej wszystkich członków radomskiego komitetu wyborczego ZPMiW. Zwolniony po dwóch miesiącach, kierował nadal działalnością niektórych, pozostających pod wpływami komunistycznymi, oddziałów związku metalowców w okręgu radomsko-kieleckim. Z inicjatywy M-ego zwołana została 27 I 1923 w Starachowicach konferencja z udziałem przedstawicieli komunizujących oddziałów związku metalowców ze Starachowic, Stąporkowa, Końskich i Łodzi. W trakcie konferencji policja aresztowała wszystkich uczestników, a wśród nich M-ego, przetrzymując ich przez miesiąc w więzieniu radomskim.
W maju 1923 M. przeszedł do nielegalnej działalności jako funkcjonariusz partyjny. Przez pewien czas wchodził w skład egzekutywy kielecko-radomskiego Komitetu Okręgowego (KO) partii oraz w skład Centralnego Wydziału Zawodowego przy Komitecie Centralnym (KC) KPRP. Jako delegat z okręgu kielecko-radomskiego wziął udział w II Zjeździe KPRP (19 IX – 2 X 1923 w miejscowości Bolszewo pod Moskwą). Po powrocie działał jako funkcjonariusz partyjny w okręgu łódzkim. W dn. 21 XII 1923 został aresztowany wraz z innymi uczestnikami dzielnicowej konferencji partyjnej przy ul. Oficerskiej w Łodzi. W dn. 28 V 1924 Sąd Okręgowy w Radomiu skazał go na 6 lat ciężkiego więzienia. Na początku 1925 r. wytoczono M-emu drugą sprawę przed Sądem Okręgowym w Łodzi, który w styczniu skazał go na 5 lat ciężkiego więzienia za działalność komunistyczną na terenie Łodzi i dodatkowo na 6 miesięcy więzienia za posługiwanie się fałszywym dowodem osobistym; wyrok ten został uchylony przez Sąd Apelacyjny w Warszawie w październiku 1925. Przebywając w więzieniu radomskim, a później piotrkowskim, M. wchodził w skład kierownictwa komuny więziennej. Prawdopodobnie na początku 1926 r. został przeniesiony do więzienia w Białymstoku, skąd 7 II 1926, w drodze wymiany więźniów politycznych, udał się do Związku Radzieckiego.
Po przybyciu do Związku Radzieckiego został mianowany przewodniczącym górniczej komisji rewizyjnej w okręgu wiackim, później był kolejno dyrektorem kilku zakładów metalurgicznych w okręgu omutnińskim, a w r. 1929 został naczelnikiem oddziału walcowni w Makiejewskich Zakładach Metalurgicznych. Jako specjalista w zakresie budowy i eksploatacji walcowni wyjechał służbowo na jakiś czas do Stanów Zjednoczonych. Po powrocie ze Stanów został głównym inżynierem budowy zakładów metalurgicznych «Dnieprostal», a następnie aż do śmierci pracował na stanowisku dyrektora technicznego Kramatorskich Zakładów Budowy Maszyn. Znany był jako autor wielu pomysłów racjonalizatorskich. Zmarł 31 XII 1932 w Kramatorsku.
Przed r. 1918 M. ożenił się z Rosjanką, Zenaidą Gusiewą, z którą miał dwoje dzieci. W l. 1922–6 żona przebywała w Polsce i podobnie jak mąż działała początkowo aktywnie w KPRP w okręgu kielecko-radomskim. Aresztowana w r. 1923, sądzona była razem z mężem w r. n. przez Sąd Okręgowy w Radomiu, który skazał ją na 3 lata ciężkiego więzienia. Pod koniec 1926 r. wyszła na wolność i wkrótce wyjechała do Związku Radzieckiego.
Księga Polaków uczestników rewolucji październikowej 1917–1920. Biografie, W. 1967; – Świetlikowa F., Komunistyczna Partia Robotnicza Polski 1918–1923, W. 1968 s. 347, 355; – II Zjazd Komunistycznej Partii Robotniczej Polski (19 IX – 2 X 1923). Protokoły obrad i uchwały, W. 1968 (fot.); Jabłonowski R., Wspomnienia 1905–1928, W. 1962; Kołodziej S., Wspomnienia (1915–1945), W. 1967 s. 48; Komuniści. Wspomnienia o Komunistycznej Partii Polski, W. 1969; Monitor Polski, 1922 nr 227; – „Metalowiec” 1921 nr 21–22 s. 8, 1923 nr 5 s. 4; „Nowy Przegl.” 1922 (reedycja), W. 1957; „Trybuna Radziecka” (Moskwa) 1933 nr 4, 5 (wspomnienie pośmiertne i nekrolog); „Trybuna Robotn.” 1923 nr 3 s. 4; „Z Pola Walki” 1970 nr 3 s. 126; – Centr. Arch. KC PZPR w W.: Teczka osobowa A. M-ego nr 9327, Ankiety uczestników II Zjazdu KPRP 158/I-2 t. 10 s. 9, 19, 25, 40, 41, 49, 81–2, Arch. Duracza 105/347, Więzienie Piotrków t. 1180 k. 9, 10, 13–14; Centr. Arch. Min. Spraw Wewn. w W: „Poufny Przegląd Inwigilacyjny” nr 107 poz. 72, nr 117 poz. 27, nr 160 poz. 28, nr 182 poz. 65, nr 183 poz. 58, nr 271 poz. 61.
Bogdan Gadomski