Sarnowicz Aleksander (1878–1938), malarz. Ur. 10 I w Radomiu, był synem Juliana, kierownika Archiwum Miejskiego w Radomiu, i Eligii z Majchrowskich.
W rodzinnym mieście S. ukończył gimnazjum. Naukę rysunków pobierał początkowo w Warszawie. W l. 1905/6–1909/10 studiował w krakowskiej ASP, będąc uczniem Leona Wyczółkowskiego. Następnie w l. 1910–12 przebywał w Salzburgu i Paryżu. Z tego okresu datują się jego pierwsze obrazy pokazane w Tow. Zachęty Sztuk Pięknych (TZSP) w Warszawie w r. 1912: Fontanna Carpeaux i Fontanna w Wersalu. Kilka studiów wystawił tamże w l. 1913–14. Po powrocie z Francji był przez krótki czas zarządcą dóbr ziemskich na kresach. Następnie zamieszkał w Kijowie. W r. 1917 wziął tam udział w wystawie sztuk pięknych w Salon d’Art; pokazał kilka pejzaży, martwą naturę i obraz W stajni. W t. r. namalował kompozycję Budząca się Polska. Po powrocie do kraju S. wstąpił w r. 1919 jako ochotnik do 7. P. Ułanów Lubelskich (legionowego). Ranny w płuco w wojnie 1920 r., w następstwie tego później często zapadał na zdrowiu. W Wojsku Polskim służył do r. 1921 (został odznaczony medalem «Polska swemu obrońcy 1918–1921»). W czasie wojny malował sceny batalistyczne; na wystawie TZSP «Rok 1920» (1930) znajdowały się jego obrazy: Na wschód, Łącznik, Czujka, Wywiad oraz kilka zatytułowanych Migawki z frontu. Po wojnie osiadł w rodzinnym Radomiu, w r. 1925 przeniósł się do Mińska Mazowieckiego, a w l. trzydziestych mieszkał w Warszawie.
S. malował wyłącznie olejno. W l. 1921–37 wystawiał niemal corocznie w TZSP. Były to pejzaże, sceny z życia wsi i miasteczek, konie, ptaki, zwierzęta w scenerii leśnej (np. Wiosenna woda, Chata w słońcu, Jesień, Do młyna, Droga do wsi, Targ w Mińsku, Żniwo, Sianokosy, Żerujące czaple, W kniei, Studia żubrów); w l. dwudziestych malował też typy górali, motywy tatrzańskie (Giewont, Potok z Doliny Białego). Większe zespoły prac pokazał w TZSP w r. 1925 (53 obrazy), w r. 1929 (sąd konkursowy przyznał mu wtedy zaszczytne wyróżnienie za Jarmark w Mińsku Mazowieckim), a także w r. 1935 (obraz Puszcza Białowieska zakupiło wówczas Prezydium Rady Ministrów). W r. 1937 otrzymał nagrodę za studia żubrów pokazane na wystawie «Łowiectwo w sztuce polskiej». S. był członkiem rzeczywistym TZSP w l. 1918–38. Prace jego były często losowane pomiędzy członków Towarzystwa i chętnie nabywane. W r. 1933 odbyła się w Kasynie Podoficerskim przy ul. Królewskiej w Warszawie wystawa S-a pt. «Puszcza Białowieska w sztuce»; wystawił m.in. obrazy: Uczta jastrzębia, Sroki, Król puszczy. Cykl ten został bardzo pochlebnie oceniony przez krytykę. Artysta wystawiał także w Lublinie (w r. 1925), we Lwowie (w r. 1927), w Poznaniu (w r. 1929 na Powszechnej Wystawie Krajowej pokazał obraz Jesienne towarzyszki), w Wilnie (w r. 1932), w Berlinie (w r. 1936). S. należał do Zrzeszenia Polskich Artystów Plastyków. W r. 1933 został wybrany na sekretarza zarządu. Działał także w Tow. Artystycznym, gdzie wszedł w skład zarządu w r. 1934. S. zmarł 6 V 1938 w Warszawie i został pochowany na cmentarzu Bródnowskim.
Z małżeństwa (od r. 1921) z Natalią Kazimierą Cichowską (zm. 1925) miał S. syna Przemysława, dyplomowanego budowniczego.
Po drugiej wojnie światowej prace S-a były trzykrotnie eksponowane w Muz. Okręgowym w Radomiu: w l. 1945, 1958 i 1968. Obecnie obrazy S-a znajdują się w: Muz. Narodowym w Warszawie (Żniwa), w Muz. Okręgowym w Radomiu (Polowanie w zimie, 1903, Fragment Puszczy Białowieskiej, ok. 1930, Żniwa, ok 1930, Las, Wodogrzmoty Mickiewicza), w Muz. w Lesznie (Żniwa, 1929, Stertowanie, 1929). W Min. Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa przy ul. Wawelskiej w Warszawie jest obraz Żubr – majestat królewski. Kilkanaście prac jest w posiadaniu rodziny.
Portrety S-a: przez Wojciecha Kossaka (olej. 1933), własność Przemysława Sarnowicza w Radomiu, przez Kazimierza Borzyma (fot. w: „Rodzina Pol.” 1938 nr 6 s. 266); – Pol. Bibliogr. Sztuki, I cz. 2; Katalog działu sztuki. Powszechna Wystawa Krajowa, P. 1929; Katalog V wystawy obrazów, rzeźby i grafiki. Salon d’Art. Nieustająca wystawa sztuk pięknych, Kijów 1917; Katalog wystawy „Domu Sztuki”, W. 1927; Przewodnik po wystawie Tow. Zachęty Sztuk Pięknych, W. 1925–37 nr 2, 4–7, 10, 12–13, 18, 22–23, 25, 28–31, 33–35, 38–40, 42–43, 46–49, 51, 55 («Rok 1920»), 56, 59–60, 73–74, 79–80, 83, 87–88, 90, 92, 94, 95 («Polska i jej lud w malarstwie»), 108, 111, 124 («Łowiectwo w sztuce polskiej»); Salon TZSP, W. 1921/22, 1922/23, 1923–4; Wiercińska, Katalog prac TZSP; Wileńskie Tow. Niezależnych Artystów Sztuk Pięknych (katalog), Przewodnik nr 2, Wil. 1932; Wystawa malarstwa, rzeźby i grafiki, Komitet Przyjaciół Sztuki Polskiej w Warszawie, Resursa Obywatelska, W. 1937; – Pol. życie artyst. w l. 1915–39; Sarnowicz P., Aleksander Sarnowicz (1878–1938), Wojewódzki Informator Kulturalny, Radom 1981 nr 8 s. 12–17, ilustr.; Znani i nieznani ziemi radomskiej, Radom 1980 s. 165–6; – Mater. do dziej. Akad. Sztuk Pięknych, II; – „Czas” 1938 nr z 10 V; „Dzien. Powsz.” 1945 nr z 11 XI; „Express Poranny” 1938 nr z 10 V; „Rodzina Pol.” 1938 nr 6 s. 266, ilustr. (M. Nałęcz-Dobrowolski); „Słowo Narod.” (Lw.) 1938 nr z 10 V; „Słowo Powsz.” 1957 nr z 10–11 VIII s. 4 (M. Nałęcz-Dobrowolski); „Spraw. Kom. TZSP” 1918 s. 24, 1919 s. 23, 1924 s. 12, 1925 s. 6, 51, 1926 s. nlb. 45, 62, 65, 1927 s. nlb. 45, 62, 67, 72, 1928 s. nlb. 46–7, 62, 72, 1929 s. nlb. 5, 54, 55, 66, 69, 73, 1930 s. nlb. 47, 60, 63, 67, 1931 s. 26, 37, 43, 1932 s. 27, 33, 1933 s. 30, 37, 47, 1934 s. 27, 46, 1935 s. 10, 31, 42, 57, 1936 s. 18, 44, 52, 1937 s. 4, 49, 57, 1938 s. 13 (życiorys pośmiertny), 50; „Sztuki Piękne” R. 2: 1925/6 s. 40, R. 3: 1926/7 s. 76, R. 4: 1927/8 s. 33, R. 5: 1929 s. 115, 189, 497, R. 6: 1930 s. 111, 240, R.7: 1931 s. 38, 74, R. 8: 1932 s. 252, R. 9: 1933 s. 36, 193, 335, R. 10: 1934 s. 157; „Świat” 1930 nr 8 s. 7, 1933 nr 13 s. 6–7 (W. Bunikiewicz); „Tęcza” 1930 z. 11 (J. Kleczyński); „Tyg. Ilustr.” 1925 nr 8 s. 152 (W. Husarski); – IS PAN: Mater. Słown. Artystów Pol.
Elżbieta Szczawińska