Rusinowski Anastazy (1829–1893), drukarz, nakładca i wydawca. Ur. 9 VII w Tarnowie, był synem Jana, kupca, i Józefy Elżbiety Stoeger (Stöger). Osierocony przez rodziców w r. 1832, przez wiele lat korzystał z opieki i pomocy krewnych, m. in. Jana Godlewskiego i ks. Dionizego Klimaszewskiego.
Podobnie jak trzej jego bracia, najstarszy Felicjan, średni Oswald i najmłodszy Walerian, otrzymał R. niezbędne wykształcenie i przygotowanie do zawodu drukarza. W r. 1850 wydzierżawił, a po dwu latach nabył od Rudolfa Münka (Minka) drukarnię w Tarnowie pozostałą po zmarłym w r. 1848 Józefie Karnstädcie (Karnstaedt). Odtąd drukował w językach: polskim, łacińskim i niemieckim akcydensy, broszury, książki, wreszcie i czasopisma. W oficynie tarnowskiej i jasielskiej (nabytej w r. 1857) razem wykonywał ok. dziesięciu publikacji na rok. Przede wszystkim realizował zamówienia rządu, rady gminnej i biskupa. Zaledwie ok. 10% ogółu publikacji wydał własnym nakładem. Drukował i wydawał przede wszystkim książki religijne (modlitewniki, śpiewniki, kazania), a ponadto sprawozdania i podręczniki szkolne, książki dla dzieci. W oficynie tarnowskiej m. in. wydrukował (1852) broszurę swojego autorstwa Wspomnienie 18 lutego 1853 r. i pożądanego wyzdrowienia… Cesarza Franciszka Józefa (1853).
W r. 1859 obrano R-ego radnym w tarnowskiej Radzie Miejskiej, godność tę piastował do r. 1861. Ok. 1865 r. powiększył swoje przedsiębiorstwo o filię w Przemyślu, a następnie o księgarnię w Tarnowie. Możliwe, iż odegrała w tym jakąś rolę współpraca z Władysławem L. Freindlem z Krakowa; do spółki z nim wydrukował R. wydawane przez K. Jakubowskiego efemerydy „Gaduła spod Góry Marcina” (1865), „Padalec” (1865), „Kurierek Tarnowski” (1866), „Czas a Kurierek Tarnowski” (1866), „Dzwonek Loretański” (1866) i „Tarnowianin” (1870). Sam wydrukował kilkanaście początkowych numerów „Dzwonka” (1875–6) i „Zgody” (1875–6) oraz pierwsze i ostatnie numery „Orła” (1882–3). W l. 1868–74 wchodził w skład Izby Handlowo-Przemysłowej w Krakowie, od 12 V 1870 do 28 XII 1873 ponownie zasiadał w Radzie Miejskiej Tarnowa, a ponadto przez jakiś czas należał do grona rzeczoznawców do spraw ruchomości przy Sądzie Obwodowym w Tarnowie, do miejscowej Kasy Oszczędności. Zaliczono go również do honorowych członków Tow. Polskiego «Kościuszko» w St. Gallen w Szwajcarii. W ostatnich latach życia na skutek choroby osłabła jego aktywność. Zmarł w Tarnowie 9 VII 1893.
R. był dwukrotnie żonaty: z Antoniną z Wallinów (zm. 1 IV 1859), a następnie z Anielą (nazwisko panieńskie nieznane), która po jego śmierci prowadziła drukarnię przynajmniej przez kilka lat. O potomstwie brak informacji. Wiadomo, że w pierwszym małżeństwie miał R. córkę.
Estreicher w. XIX; Bibliogr. historii Pol. XIX w.; „Przew. Bibliogr.” 1893 s. 92; Słown. Pracowników Książki Pol. (A. Kunisz, bibliogr.); – Aleksiewicz A., Drukarstwo w Rzeczypospolitej Krakowskiej i Galicji Zachodniej w latach 1815–1860, W. 1976; Chrzanowska P., Prasa tarnowska 1848–1961, Tarnów 1961 s. 1–7; Flasiński M., Postępowe tradycje czasopiśmiennictwa, „Zesz. Tarnowskie” 1972; Jaśkiewicz B., Prasa tarnowska do 1918 r., „Kwart. Hist. Prasy Pol.” 1980 nr 3 s. 15–46; Jaśkiewicz B., Potępa S., Tarnów pod zaborem austriackim, Tarnów 1975 s. 28–9; Leniek J., Herzig F., Leśniak F., Dzieje miasta Tarnowa, Tarnów 1911 s. 207; Od redakcji, „Orzeł” 1882 nr 8 s. 1, 1883 nr 13/14 s. 1; Od redakcji i wydawnictwa, tamże 1882 nr 1 s. 1; Od Wydawcy, „Pogoń” 1882 nr 11 s. 6; Piszowa A., 600-lecie Tarnowa, Tarnów 1930 s. 155–6; Tarnów. Dzieje miasta i regionu, Tarnów 1983 II 92, 379; Wywiałkowski Ż., Czcionkarnie istniejące w dzielnicach ziem polskich od pierwszych lat założenia aż do naszych czasów biegiem lat spisał…, Kr. 1884 s. 33, 34, 35, 36; – Martusiewicz J., Mowa pogrzebowa przy zwłokach śp. Antoniny z Wallinów Rusinowskiej…, Tarnów 1859; tenże, Mowa pogrzebowa przy zwłokach śp. Waleriana Rusinowskiego…, Tarnów 1858 s. 4–5; Szematyzmy Król. Galicji, 1850–1, 1868–74; Wilczek J., Kazania na święta uroczyste całego roku…, Tarnów 1854 II s. IV, 256; tenże, Mowy pogrzebowe…, Tarnów 1854 s. 13–16; „Czas” 1893 nr 156 s. 3; „Czcionka” 1872 nr 24 s. 92; „Dzien. Pol.” 1893 nr 192 s. 2; „Gaz. Lwow.” 1893 nr 157 s. 3; „Gaz. Narod.” 1893 nr 160 s. 3; „Nowa Reforma” 1893 nr 158 s. 3; „Orzeł” 1882 nr 8 s. 8, 1883 nr 13/14 s. 8, nr 15 s. 8, nr 16 s. 4; „Pogoń” 1882 nr 11 s. 1–2, 6, 1893 nr 29 s. 5; „Tarnowianin” 1882–90.
Jan Bujak