Rzymkowski Andrzej Maria (1911–1986), architekt, profesor politechnik we Wrocławiu i Krakowie oraz Wyższej Szkoły Inżynierskiej w Koszalinie. Ur. 21 VI w Krakowie, był synem Jana, architekta, i Ludwiki z Zömerów.
Po ukończeniu gimnazjum w Krakowie R. studiował architekturę na Politechn. Lwow. i uzyskał w r. 1939 dyplom inżynierski. Następnie był w Katowicach architektem miejskim, ale po wybuchu wojny wrócił do Krakowa, gdzie w l. 1939–45 pracował w różnych przedsiębiorstwach budowlanych.
W l. 1945–7 R. kierował działem wiejskim Regionalnej Dyrekcji Planowania Przestrzennego. W l. 1945–52 pracował jako starszy asystent, potem adiunkt Katedry Projektowania Architektury w Regionie na Wydziałach Politechnicznych Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie, a zarazem w l. 1947–52 jako wykładowca budownictwa wiejskiego Wydz. Rolnego oraz Wydz. Leśnego UJ. W r. 1950 doktoryzował się na Politechn. Warsz. na podstawie pracy Planowanie osiedli wiejskich w terenach górskich (W. 1954). W l. 1952–3 kierował jako profesor kontraktowy Katedrą Budownictwa Wiejskiego Politechn. Wrocł., w l. 1953–68 Katedrą Projektowania Budowli Wiejskich Politechn. Krak., od r. 1954 jako profesor nadzwycz., od r. 1965 jako profesor zwycz.; w l. 1953–5 pełnił funkcję prodziekana Wydz. Architektury. Prace swej katedry ukierunkował na budownictwo użytkowe, zagrodowe, planowanie osiedli wiejskich, Zgrupował wokół siebie całą szkołę, do której należeli m. in. Mieczysław Chowaniec (następca na katedrze), Karol Praszałowicz, Andrzej Solecki, August Bocheński, Mieczysław Twarowski, Jan Świetliński. Od r. 1968 do przejścia na emeryturę w r. 1981 kierował Katedrą Budownictwa Wiejskiego na Wydz. Inżynierii Lądowej i Sanitarnej Wyższej Szkoły Inżynierskiej (WSI) w Koszalinie, a w ramach prac zleconych wykładał swą specjalność na Politechn. Szczecińskiej i Akad. Rolniczej w Olsztynie.
Był R. niezwykle płodnym autorem m. in. podręczników z budownictwa użytkowego jak: Budynki dla zwierząt gospodarskich (W. 1954, 1958, 1963), Planowanie i budownictwo osiedli wiejskich (Kr. 1954, W. 1956), Planowanie przestrzenne w górach (Kr. 1966, W. 1967), oraz innych prac z tej dziedziny jak Ruralistyka. Planowanie obszarów rolniczych i budownictwo wiejskie (W. 1972), Modernizacja budynków dla trzody chlewnej (W, 1973), Takie sobie ziemskie sprawy. Człowiek i jego środowisko (Koszalin 1973), Pod jego redakcją i przy współautorstwie ukazały się podręczniki: „Planowanie i budownictwo osiedli wiejskich” (Kr. 1954), „Budynki dla zwierząt inwentarskich” (W. 1957), „Metody planistyczne dla określenia zasięgu kultur rolnych w terenach górskich” (Kr. 1964).
Był R. autorem patentów dla obiektów inwentarskich wielkotowarowych; nad Jeziorem Rożnowskim wystawił eksperymentalny dom z gliny, istniejący do dziś. Poza tym interesowała go ergonomia, ochrona przyrody i środowiska. Z tego zakresu opublikował: Nasze i wspólne (Koszalin 1975), Szkice z natury (Koszalin 1976), Konfrontacje koszalińskie (Koszalin 1979), Moje powroty (Koszalin 1981). Liczne artykuły (bibliografii prac R-ego brak) publikował w czasopismach „Arkady”, „Architektura”, „Informator Budownictwa Rolniczego”, „Murator”, „Budownictwo Rolnicze”, „Przegląd Hodowlany”, „Budownictwo Wiejskie”, „Zeszyty Naukowe Politechniki Wrocławskiej” (m. in. Metoda badania nasłonecznienia procentowego w terenach górzystych, 1956 z. 13), „Postępy Nauk Rolniczych” (m. in. Poprawa mikroklimatu pomieszczeń dla zwierząt dużych, 1955 z. 1), „Hasło Rolniczo-Ogrodnicze”, „Czasopismo Techniczne”, „Fundamenty”, „Chłopska Droga”, „Nowe Rolnictwo” (m. in. Niektóre problemy techniczne budownictwa inwentarskiego, 1955 z. 6), „Mechanizacja Rolnictwa”, „Problemy”, „Mój Dom”, „Aura”. Artykuły z zakresu ochrony przyrody i żeglarstwa zamieszczał w „Morzu”, „Żaglach”, „Przekroju”, w dziennikach krakowskich i pomorskich, wygłaszał też prelekcje w radiu i telewizji. Wiele jego prac ukazało się w obcych językach. Miał tytuł Zasłużonego Nauczyciela PRL i Zasłużonego Racjonalizatora Produkcji.
R. pasjonował się żeglarstwem (sam skonstruował i wybudował kilkanaście prototypów łodzi żaglowych), malarstwem (swe akwarele pejzażowe wystawiał m. in. w r. 1967 w Krakowie, w r. 1978 i 1980 w Koszalinie), rzeźbą w drzewie, fotografiką. W Koszalinie zorganizował klub esperantystów i brał udział w międzynarodowych zjazdach esperantystów z referatami na temat ochrony przyrody. Był członkiem Stow. Architektów Rzeczypospolitej Polskiej, Krakowskiego Tow. Plastyków, Polskiego Związku Esperantystów, Koszalińskiego Tow. Społeczno-Kulturalnego. Zmarł 30 VI 1986 w Koszalinie i pochowany został w kwaterze dla zasłużonych na miejscowym cmentarzu. Odznaczony był m. in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.
R. był trzykrotnie żonaty: z Lidią z Harasiewiczów, mgr. praw, z lekarką Marią Zellner-Kątską (z nią miał jedyne dziecko Annę, zamężną Millerową, która wyemigrowała do USA) oraz z Krystyną z Kopańskich, pianistką.
W audytorium WSI jego imienia w Koszalinie umieszczono ku jego czci płaskorzeźbę; jedną z ulic miasta nazwano jego imieniem.
Fot. w Mater. Red. PSB; – Kto jest kim w Polsce, W. 1985; – Księga XXV-lecia Politechniki Wrocławskiej 1945–1970, Wr. 1970 I s. 114–15; Politechnika Krakowska 1946–1976, Kr. 1976 s. 71–4, 93–4, 131, 418; Politechnika Wrocławska w okresie dziesięciolecia 1945–1955, W. 1957 s. 49, 55–6; – „Budownictwo Roln.” 1980 nr 10 s. 20 (fot.); „Dzien. Pol.” 1956 nr 160, 170, 1988 nr 3; „Pobrzeże” 1986 nr 9 s. 30–2 (fot.); – Arch. PAN: Zespół Minerwa; – Mater. Red. PSB: Formularz danych biograficznych dla Wydawnictwa Interpress: – Informacje wdowy, Krystyny Rzymkowskiej, która wszelkie materiały życiorysowe, odznaczenia, dyplomy przekazała do Muz. Okręgowego w Koszalinie dla izby pamięci dla zasłużonych dla tego regionu.
Stanisław Marian Brzozowski