Piwowarski Andrzej, pseud. A. Libertus (1877–1962), filolog klasyczny i prawnik, publicysta, wykładowca, działacz polonijny w Stanach Zjednoczonych. Ur. 11 XI w Skrzydlnej w pow. limanowskim, był synem Jana i Jadwigi z Knapowskich. Uczył się w szkole podstawowej w Skrzydlnej, później u OO. Cystersów w Szczyrzycu. Ukończył gimnazjum w r. 1897 w Bochni i w t. r. wstąpił do Seminarium Duchownego w Tarnowie. Po dwóch latach przeniósł się na UJ, gdzie studiował najpierw na Wydziale Filozoficznym język łaciński i grecki, potem na Wydziale Prawa i Administracji, który ukończył w r. 1903. Na zaproszenie rektora Seminarium Polskiego w Stanach Zjednoczonych, ks. Józefa Dąbrowskiego, przyjechał 17 IX 1903 do Detroit, gdzie objął katedrę języków łacińskiego i greckiego oraz stanowisko sekretarza uczelni. Był jednym z założycieli Domu Polskiego w Detroit, wokół którego skupiała się działalność kulturalna Polonii detroickiej. W Domu Polskim prowadził stałe wykłady z zakresu historii kultury polskiej. W r. 1905 został generalnym prefektem studiów Polskiego Seminarium. Pisał artykuły do czasopisma „Niedziela”, organu Seminarium Polskiego, oraz do czasopism w Polsce. W r. 1905 został wybrany na sekretarza Komisji Przemysłu i Handlu Związku Narodowego Polskiego (ZNP) oraz na kierownika Biura Pośrednictwa Pracy, które rozwinął i w którym starał się pomagać emigrantom z Polski. W czasie wojny rosyjsko-japońskiej w r. 1905 opiekował się uchodźcami. W towarzystwie oświatowym «Aurora» wygłaszał popularne wykłady z historii Polski i Stanów Zjednoczonych. Był również organizatorem rocznic narodowych. Każdego roku urządzał wieczornice mickiewiczowskie, cieszące się w Detroit dużym powodzeniem.
W r. 1909 P. przeniósł się wraz z Polskim Seminarium do Orchard Lake w stanie Michigan. W l. 1912–18 wykładał język łaciński i grecki w Alliance College w Cambridge Springs, w stanie Pensylwania, gdzie równocześnie pełnił funkcję sekretarza rektora. Pisał kronikę zakładu i artykuły poświęcone zagadnieniom szkolnictwa polonijnego. Był protektorem Kółka Dramatycznego, autorem pierwszych pamiętników i programów szkolnych, a w czerwcu 1916 założył Alumnat. Brał też udział w pracach Czerwonego Krzyża. W r. 1918 przeniósł się do stanu Indiana, przez dwa lata studiował administrację ze specjalnością finansową, z zamiarem przejścia do pracy w bankowości, czego jednak nie zrealizował. W r. 1920 otworzył biuro adwokackie i notarialne w East Chicago, w stanie Illinois. Był przez pewien czas członkiem Izby Handlowej Polsko-Amerykańskiej w Nowym Jorku. Zorganizował w Gminie 83 ZNP komitet budowy pomnika Tadeusza Kościuszki (odsłonięcie pomnika w parku imienia Kościuszki w East Chicago odbyło się 3 IX 1939 przy udziale przedstawicieli władz Polski i Stanów Zjednoczonych). P. był protektorem 2. Oddziału Muzykantów Polskich, uczestniczył w akcji opieki nad weteranami z armii dowodzonej przez gen. Józefa Hallera. Drukował artykuły w „Dzienniku Zjednoczenia”, „Dzienniku Chicagoskim”, „Dzienniku Związkowym”, „Dzienniku Polskim”, „Gazecie Polskiej w Chicago” oraz w prasie krajowej. Prowadził też kampanię prasową na rzecz utworzenia Polskiej Wyższej Szkoły Żeńskiej w Detroit. Ogłosił (pod pseud. A. Libertus) broszurę Historia Seminarium Polskiego w Detroit i Orchard Lake z okazji 25-letniego jubileuszu (Orchard Lake) [1910] i „Pamiętniki parafialne 1915–1932” (Orchard Lake 1932). Na zaproszenie rektora Antoniego Kłowy P. powrócił do Polskiego Seminarium w Orchard Lake w r. 1933 na stanowisko wykładowcy języka łacińskiego i greckiego. Opublikował Almanach jubileuszowy Seminarium Polskiego Kolegium Św. Marii i Szkoły Wyższej w Orchard Lake Michigan 1885–1935 (Detroit, Mich. 1935). Był redaktorem i kuratorem czasopism „Sodalis” i „Alumnus” (1937–9). Ponadto opublikował na łamach „Alumnusa” m. in. Krótki szkic historyczny i rozwój Seminarium Polskiego w Orchard Lake, Mich. (1939), Seminarium Polskie obchodzi 40-lecie swego istnienia (1949), Dwudziestolecie Alumnusa (1957). Pisał po łacinie ody i hymny na cześć różnych osób (około 12), wzorując się na Horacym (niektóre były drukowane w „Sodalisie” i „Alumnusie”). Był honorowym członkiem Tow. Literackiego Seminarium Polskiego (1905), sekretarzem Zarządu Głównego Stow. Alumnów Seminarium Polskiego (1933), członkiem Stow. Alumnów Alliance College (1916), należał do Zjednoczenia Polskiego Rzymsko-Katolickiego, ZNP i innych czołowych organizacji polonijnych. Po drugiej wojnie światowej podjął (już jako wdowiec) bezskuteczne starania o otrzymanie święceń kapłańskich. W r. 1954 przeszedł na emeryturę. W ostatnich latach prowadził bardzo rozległą korespondencję z przedstawicielami Polonii amerykańskiej oraz hierarchią kościelną i naukowcami z Polski. Jego zachowana korespondencja liczy około 5 tysięcy listów. P. zmarł 28 XII 1962 w Livonii, stan Michigan, pochowany został na cmentarzu Św. Grobu w Soutfield, stan Michigan. Był odznaczony m. in. Mieczami Hallerowskimi i Złotą Lirą (otrzymaną od Oddziału 2. Związku Muzyków Polskich).
P. był żonaty od r. 1906 z Olgą Julią z Bodyńskich (zm. 1946), nauczycielką języków obcych, lekarką i psychologiem.
Portret P-ego znajduje się w Archiwum Szkół w Orchard Lake (reprod. w pismach: „Alumnus”, „Sodalis” i „Eagle”); – Wepsiec J., Polish American Serial Publications 1842–1966, Chicago, III., 1968; Bolek, Who’s Who in Polish America; Andrzej Piwowarski, profesor, adwokat, pisarz, społecznik, wykładowca, wychowawca, „Naród Pol.” R. 69: 1955 nr 6 s. 1–2; Grove Korski J., Kolegium Związku Narodowego Polskiego w Cambridge Springs, Pa. Toledo, Ohio 1927 s. 314; Jasiński W., Śp. Profesor Andrzej Piwowarski, „Sodalis” R. 44: 1963 nr 1 s. 31–2; Olszewski A., Historia Związku Narodowego Polskiego, Chicago [b. r.] II 348; Profesor Andrew Piwowarski 1877–1962, „Eagle” 1963 s. 181; Professor – Emeritus Andrew Piwowarski, „Alumnus” R. 23: 1958 nr 1 s. 1013; Swastek J., The Formative Years of the Polish Seminary in the United States, Sacrum Poloniae Millennium, Rzym 1959 VI; Wachtl K., Polonia w Ameryce, Filadelfia 1944; tenże, ZPRK, Dzieje Zjednoczenia Polskiego Rzymsko-Katolickiego w Ameryce, Chicago 1913; Wytrwal J. A., America’s Polish Heritage, Detroit 1961; – Sprawozdanie Dyrekcji c.k. Gimnazjum w Bochni za r. szkolny 1897, Kr. 1897 s. 46; – „Tyg. Powsz.” 1963 nr 12 s. 2; – Archiwum Orchard Lake: Autobiografia P-a z r. 1958 sygn. 150, Tłumaczenie „Iliady” Homera sygn. 151, Korespondencja z l. 1944–61 sygn. 152–155 (zawiera ok. 2 tys. listów), Dzienniki lekcyjne z l. 1904–18, 1935–9, sygn. 156–157.
Roman Nir