Rothenburg-Rościszewska (Rościszewska) z Moczarskich Anna Waleria Franciszka, pseud. Margot (1905–1980), lekarz stomatolog, żołnierz Armii Krajowej. Ur. 12 IX w Warszawie, była córką Jana Damazego (1876–1939), absolwenta Wydz. Przyrodniczego Uniw. Warsz., nauczyciela i dyrektora gimnazjum, i Michaliny Franciszki z Wodzinowskich; oboje rodzice byli działaczami oświatowymi i niepodległościowymi. Prapradziadek Damazy Moczarski był uczestnikiem powstania listopadowego, pradziadek Andrzej i dziadek Kazimierz brali udział w powstaniu styczniowym. Jeden z młodszych jej braci Kazimierz Damazy Moczarski (1907–1975), prawnik, w czasie okupacji niemieckiej działał w Biurze Informacji i Propagandy (BIP) Komendy Głównej Związku Walki Zbrojnej – Armii Krajowej (ZWZ-AK) i w Okręgowym Kierownictwie Walki Podziemnej (KWP) m. st. Warszawy; po powstaniu warszawskim był ostatnim szefem BiP KG AK. Po wojnie był więziony i skazany na śmierć, potem zwolniony i zrehabilitowany; jest autorem głośnej książki „Rozmowy z katem” (Wyd. 1, W. 1977). Drugi brat Jan Michał Moczarski (1918–1943), student prawa, członek organizacji «Pobudka», został zamordowany przez gestapo w dniu aresztowania (6 XII).
Anna uczęszczała do r. 1923 do gimnazjum w Lipnie koło Włocławka, gdzie ojciec był dyrektorem gimnazjum, następnie do Państwowego Gimnazjum Żeńskiego im. Reginy Żółkiewskiej w Płocku i tam w r. 1924 zdała maturę. Studiowała w Państwowym Instytucie Dentystycznym (PID) w Warszawie (1924–9) i uzyskała stopień lekarza dentysty w r. 1929. Pracowała jako asystentka na oddziale chirurgicznym PID u Alfreda Meissnera (1929–31), przez 2 lata (w nieustalonym czasie) jako dentystka szkolna w Gimnazjum Michała Kreczmara na Wilczej i jako stały lekarz stomatolog w Stowarzyszeniu Urzędników Państwowych przy ul. Przeskok 4 (1938–9). Jednocześnie prowadziła praktykę prywatną. W r. 1936 poślubiła Witolda Rothenburg-Rościszewskiego (zob.).
Podczas okupacji niemieckiej R.-R. prowadziła praktykę prywatną w swoim mieszkaniu przy ul. Mokotowskiej 18. Jednocześnie działała w BIP i KWP (w dziale dochodzeniowo-śledczym Wydz. Dywersji Osobowej) razem z bratem Kazimierzem; m. in. brała udział w rozpracowywaniu agenta gestapo Antoniego Freindla, który szantażował Helenę Gadomską (później żonę prof. psychiatrii Zygmunta Kuligowskiego), Żydówkę, członkinię Polskiej Partii Robotniczej; Freindl został następnie zlikwidowany. Mieszkanie R.-R-iej było punktem kontaktowym AK, zarówno organizacji «Pobudka», jak i oddziałów bojowych KWP. W lipcu 1944 mieściła się tu m. in. kwatera i magazyn grupy BIP-owskiej, kierowanej przez brata Kazimierza, która montowała sieć radiostacji UKF na wypadek powstania. W grupie tej R.-R. zajmowała się gromadzeniem materiałów technicznych, kupując je w sklepach i na «czarnym rynku» oraz zdobywając w instytucjach niemieckich (obcinano słuchawki telefoniczne). W mieszkaniu jej odbywały się również często odprawy.
Po wybuchu powstania R.-R. pracowała w punkcie sanitarnym na ok. 100–200 łóżek, mieszczącym się początkowo przy ul. Mokotowskiej 49, a w kilka dni po zdobyciu przez powstańców (23 VIII 1944) małej PASTy (Pol. Akcyjnej Spółki Telefonicznej) przy ul. Piusa 19, działającym już jako szpital na ok. 300–400 osób w budynku szkoły im. Cecylii Plater-Zyberkówny. Jednocześnie była łączniczką brata Kazimierza kierującego placówką informacyjno-radiową «Rafał» w Środmieściu-Północ. Dn. 5 X R.-R. żegnała przy ul. Śniadeckich idących do niewoli powstańców; ofiarowała wtedy gen. Tadeuszowi Komorowskiemu «Borowi» srebrny medalion z orłem z powstania styczniowego (pamiątkę rodzinną). Opuściła Warszawę 7 X w 12-osobowej grupie BIP-owców dowodzonej przez jej brata Kazimierza, zaopatrzonej w dokumenty Polskiego Czerwonego Krzyża (PCK) jako kolumna dezynfekcyjna. Grupa ta ciężarówką Wehrmachtu wywoziła do Pruszkowa archiwa organizacyjne i fundusze BIPu.
Do Warszawy powróciła R.-R. w styczniu (lutym?) 1945 i rozpoczęła pracę lekarza-stomatologa w swoim gabinecie prywatnym, a także w lecznictwie uspołecznionym. Pracowała m. in. w Ambulatorium PCK (potem Centralna Przychodnia Lekarska PCK) przy ul. Piusa 24/26 (1945–9), w III Miejskim Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcącym im. ks. H. Kołłątaja (później Państw. Koedukacyjna Szkoła Ogólnokształcąca im. ks. H. Kołłątaja (1945–60), w Liceum im. Frycza Modrzewskiego (1960–73). Na emeryturę przeszła z du. 1 VIII 1973; nadal praktykowała prywatnie.
Po uwięzieniu (11 VIII 1945) i skazaniu brata Kazimierza i jego żony Zofii (więzionej w l. 1949–55) R.-R. żyła sprawami brata i bratowej, dostarczając im paczki, starając się o adwokata, odwiedzając ich w kolejnych więzieniach, interweniując w sądach i prokuraturze. Przez 11 lat ponosiła sama cały ciężar finansowy i psychiczny tej sytuacji. Nie skorzystała z możliwości lepszej pracy w «PAX-ie», ani propozycji interwencji w sprawie brata, co proponował jej Bolesław Piasecki, którego znała, ponieważ podobnie jak jej mąż był przed wojną działaczem Obozu Narodowo-Radykalnego (natomiast w latach okupacji zajęli odmienne stanowiska). Gdy brat jej Kazimierz (zwolniony w r. 1956) znalazł się w r. 1967 w trudnych warunkach materialnych na skutek zarzucanych mu proizraelskich sympatii, pomagała mu finansowo. Okres powstania R.-R. uważała za najpiękniejszy w swoim życiu. Zmarła na raka płuc 1 III 1980 w Warszawie. Została pochowana na cmentarzu w Laskach pod Warszawą. Była odznaczona Srebrnym Krzyżem Zasługi z Mieczami (rozkazem gen. Leopolda Okulickiego «Niedźwiadka» z dn. 1 I 1945).
Z małżeństwa z Witoldem Rothenburg-Rościszewskim miała córkę Annę Małgorzatę Rościszewską-Boremską (zob. życiorys męża).
Fot. w Mater. Red. PSB; – Kunert, Słown. konspiracji warsz., I (Moczarski Kazimierz, Rothenburg-Rościszewski Witold); Rocznik Lekarski RP, W. 1949; Woźniewski Z., Polski almanach medyczny, W. 1957; Spis fachowych pracowników służby zdrowia, W. 1961–4; Verzeichnis der Mitglieder der Heilberufe im Generalgouvernement, Kr. 1944; – Malinowski K., Żołnierze łączności walczącej Warszawy, W. 1983 s. 196; Szkoła Cecylii Plater-Zyberkówny 1883–1944, W. 1987; – Moczarski K., Zapiski, Oprac. A. K Kunert, W. 1989; Nekrologi z r. 1980: „Tyg. Powsz.” nr 29, „Życie Warsz.” nr 57; – Gł. B. Lek.: Zbiory specjalne (fot.); Materiały (m. in. zapiski R.-R-iej, relacje pisemne o rodzinie pióra Anny Małgorzaty Rościszewskiej-Boremskiej, listy Kazimierza Moczarskiego z więzienia, mszp. artykułu o R.-R-iej pióra Szymona Datnera) i fot. w posiadaniu córki Anny Małgorzaty Rościszewskicj-Boremskiej z W. oraz jej informacje; Informacje Teresy Kruszewskiej, Anny Przedpełskiej-Trzeciakowskiej, Heleny Sawko, Barbary Szmurło-Czeredys z W.
Teresa Ostrowska