Puciłowski Antoni (czynny w końcu XVIII w.), wytwórca pasów kontuszowych, mieszczanin krakowski. Ur. w Krynkach (w pow. grodzieńskim).
Sztuki paśniczej P. nauczył się prawdopodobnie w Grodnie, które wówczas było ośrodkiem tego kunsztu. W Krakowie pojawił się w r. 1790, w r. n. przyjął prawo miejskie. «Fabryka» pasów P-ego wzmiankowana jest po raz pierwszy w r. 1793 (12 IV). Mieściła się ona przy ul. Grodzkiej 69, gdzie P. mieszkał wraz z żoną i córką. Zatrudniał wówczas dwóch pracowników oraz pięciu uczniów: byli to – Mikołaj Zeszkowski, Kacper Górecki, Wincenty Markiewicz, Stanisław Warycki i Józef Taczałowicz. Ostatnie wzmianki o działalności P-ego pochodzą z r. 1800. Dzieła P-ego zachowały się w zbiorach Muzeum Narodowego w Krakowie, w kościele parafialnym w Skale (koło Olkusza) znajduje się ornat z kolumną z pasa z sygnaturą «Puciłowski». Prace swoje sygnował imieniem i nazwiskiem, niekiedy dodawał litery F. K. [Fecit Krakoviae]. Istnieje grupa pasów sygnowanych tylko literami F. K., która hipotetycznie łączy się z jego produkcją. P. wykonywał pasy jedwabne z motywami w «głowach»: krzewu wyrastającego z trójkątnego wazonu nakrytego koronkową serwetą, lub tzw. «owalu kończystego», które to motywy zaczerpnął za pośrednictwem fabryki Franciszka Masłowskiego z wzornictwa słuckiego. Za oryginalne osiągnięcie wytwórni P-ego należy uznać stosowanie w «głowach» prostej łodygi z kwiatami rumianków i bławatków z rodzajem koła zębatego w centrum motywu. Pasy z fabryki P-ego cechuje bogata gama barwna. P. stosował do dziewięciu kolorów w jednym pasie, przy czym zaobserwować można tendencję do subtelnych odcieni zestawianych w harmonijny sposób. Techniczny poziom pasów P-ego nie był wysoki. Działalność jego stanowi, obok wyrobów F. Masłowskiego (który w środowisku krakowskim zdecydowanie się wybijał) oraz Daniela Chmielowskiego i Andrzeja Bellica, interesującą indywidualną pozycję.
Katalog Zabytków Sztuki w Pol., I; – Chmiel A., Kilka szczegółów do fabryk pasów polskich w Krakowie, Spraw. Kom. Hist. Sztuki, T. 7, Kr. 1912 s. CCLXXXXVII; Kruszyński T., Ostatnie wyniki badań nad pasami polskimi, Kr. 1939 s. 14; Mańkowski T., Pasy polskie, Prace Kom. Hist. Sztuki, T. 7: 1937–8 s. 160, 189, ryc. 35; tenże, Polskie tkaniny i hafty, XVI–XVIII wieku, Wr. 1954 s. 109; Romer A., Pasy polskie, ich fabryki i znaki, Spraw. Kom. Hist. Sztuki, T. 5, s. 162; Samek J., Polskie rzemiosło artystyczne. Czasy nowożytne, W. 1984 s. 425; Swieykowski E., Zabytki dawnego polskiego przemysłu artystycznego na I-szej Wystawie Towarzystwa Polska Sztuka Stosowana w Muzeum Narodowym 1902, Kr. 1902 s. 34; tenże, Zarys rozwoju artystycznego tkactwa i hafciarstwa, Kr. 1906 s. 176; Treiderowa A., Fabryki pasów polskich w Krakowie, „Roczn. Krak.” T. 36: 1953 s. 91, 92, 114–19, ryc. 8 i 9; Zawisza A., Polski pas kontuszowy, Wr. 1965 s. 14.
Jan Samek