INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Antoni Sikorski  

 
 
1854-06-05 - 1932-11-29
Biogram został opublikowany w latach 1996-1997 w XXXVII tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Sikorski Antoni (1854–1932), działacz kulturalny i narodowy na Warmii. Ur. 5 VI 1854 (wg Edwarda Martuszewskiego: 1856) w Gietrzwałdzie (pow. olsztyński) w rodzinie chłopskiej, był synem Andrzeja i Anny z Sarnowskich.

S. ukończył miejscową szkołę ludową i prawdopodobnie przez pewien czas uczęszczał do gimnazjum; praktykę kupiecką odbywał w Poznaniu. Duży wpływ na rozwój jego uczucia narodowego wywarli rodzice i powstańcy 1863 r., których kilku znalazło schronienie w rodzinnym domu S-ego. Od młodości prowadził działalność oświatową i polityczną wśród ludności polskiej na Warmii, nawiązawszy współpracę z Andrzejem Samulowskim. Już w r. 1881 istniała w jego domu czytelnia, założona prawdopodobnie z inspiracji Tow. Czytelni Ludowych (TCL) w Poznaniu. Na początku lipca 1881 S. odkupił w Gietrzwałdzie księgarnię od Jana Nepomucena Romana i jego syna Stanisława, którą prowadził do końca życia pod szyldem «Księgarnia Katolicka Antoniego Sikorskiego w Gietrzwałdzie» (obok otwartej tu w r. 1878 księgarni Andrzeja Samulowskiego, istniała ona jeszcze na krótko przed 1939 r.). S. sprzedawał prawie wyłącznie książki religijne, które sprowadzał m. in. z Poznania, Krakowa i Śląska. Sam finansował różne widokówki gietrzwałdzkie i wydawnictwa, m. in. był nakładcą książki pt. ,,Chwała Boża. Zbiór nabożeństwa katolickiego…” (P. 1884).

Na początku l. osiemdziesiątych S. nawiązał kontakty z prasą polską w zaborze pruskim i ogłaszał, przeważnie bezimiennie, korespondencje oraz wiersze patriotyczne i okolicznościowe w „Gazecie Olsztyńskiej”, pelplińskim „Pielgrzymie”, olsztyńskich „Nowinach Warmińskich”, „Kurierze Poznańskim”, „Dzienniku Poznańskim” oraz w „Gazecie Toruńskiej”. W związku z wyborami do sejmu pruskiego i parlamentu Rzeszy S. aktywnie działał w l. 1890–1914 w polskich komitetach wyborczych na Warmii, sprawując w nich często funkcję sekretarza lub skarbnika. W r. 1907 odmówił kandydowania na posła do sejmu pruskiego. Był współzałożycielem Tow. Wyborczego na Warmię (1910) i wspólnie z redaktorem „Gazety Olsztyńskiej” Władysławem Pieniężnym i działaczem ludowym Janem Biegałą podpisał odezwę ogłoszoną na wiecu w Inowrocławiu (1912) przeciwko ustawie wywłaszczeniowej. Dom S-ego był ośrodkiem życia polskiego. Odbywały się w nim wiece, spotkania polityczne, a od kwietnia 1929 mieściła się tu szkoła polska, zorganizowana przez Polsko-Katolickie Tow. Szkolne.

S. był także od l. osiemdziesiątych jednym z czołowych na Warmii działaczy poznańskiego TCL; od r. 1890 sprawował funkcję tzw. subdelegata TCL na I okręg warmiński (Sząbruk–Gietrzwałd–Wrzesina–Szałstry), który obejmował swym zasięgiem 29 okolicznych wsi. W r. 1890 został członkiem powstałego w Poznaniu głównego Komitetu Ratunkowego dla dotkniętych klęską głodu Galicjan. S. był również współorganizatorem i skarbnikiem powstałego 25 IX 1892 Katolickiego Tow. Ludowego p. wezw. św. Wojciecha w Gietrzwałdzie (które w praktyce posługiwało sie nazwą: Polsko-Katolickie Tow. Ludowe), brał udział w zakładaniu Banku Ludowego w Olsztynie (1911). W marcu 1930 wstąpił do Związku Polaków w Niemczech. Zmarł 29 XI 1932 w Gietrzwałdzie.

Jedyny syn S-ego, także Antoni (1897–1963), wyświęcony na księdza katolickiego w r. 1924, pracował w różnych parafiach na Powiślu, Warmii i Mazurach, a po wojnie ułożył śpiewnik kościelny pt. „Zbiór pieśni nabożnych dla Warmii i Mazur. Śpiewnik Diecezji Warmińskiej…” (W. 1954). W r. 1957 wyjechał do RFN.

 

Obłąk J., Wykaz polskich druków na Warmii za lata 1800–1939 (Dokończenie), „Komun. Mazur.-Warmińskie” 1957 nr 2 s. 125; Oracki, Słown. Warmii XIX i XX w., W. 1983 (bibliogr.); Słown. Pracowników Książki Pol. (T. Oracki, bibliogr.); – Barczewski W., Kiermasy na Warmii i inne pisma wybrane, Wyd. i oprac. Władysław Ogrodziński, Wyd. 2, Olsztyn 1984 s. 134–6 (tu m. in. przedruk dwóch wierszy S-ego); Chłosta J., Oblicze religijne ruchu polskiego na Warmii. Mazurach i na Powiślu w latach 1918–1939, W.–Piła 1992 s. 168 (dot. syna Antoniego); [Grygier T.], Kościańska I. M., Andrzej Samulowski jako polityk, „Komun. Mazur.-Warmińskie” 1958 nr 2 s. 138, 139; Jasiński J., Andrzej Samulowski 1840–1928, Olsztyn 1976 s. 53–5, 70; Łukaszewicz B., Wrzesiński W., IV Dzielnica Związku Polaków w Niemczech, Olsztyn 1982 s. 143; Martuszewski E., [Rec. „Słownika Pracowników Książki Polskiej”], „Komun. Mazur.-Warmińskie” 1974 nr 2 s. 223; Obłąk J., Gietrzwałd, Olsztyn 1979 s. 110; Wakar A., Wrzesiński W., „Gazeta Olsztyńska” w latach 1886–1939, Olsztyn 1986; Wróblewski J., Działalność bibliotekarska Franciszka Szczepańskiego, „Komun. Mazur.-Warmińskie” 1968 s. 594; Zientara–Malewska M., Gietrzwałd – dzieje polskości, Oprac. T. Swat, W. 1976 s. 55–6; – Książka adresowa handlu i przemysłu polskiego w obrębie niemieckiego państwa, R. 1: 1896–97, Oprac. i wyd. I. Jaworski, Berlin [b.r.w.] s. 105; Wiec w Gietrzwałdzie, „Gaz. Olsztyńska” 1892 nr 116; – „Dzien. Pozn.” 1890 nr 33 s. 1, nr 61 s. 2, nr 75 s. 1, nr 115 s. 4, nr 120 s. 4, 1891 nr 264 s. 3, 1892 nr 225 s. 1, 1893 nr 124 s. 2; „Pielgrzym” (Pelplin) 1881 nr 77; „Studia Warmińskie” T. 14: 1977 [1979] (tom poświęcony Gietrzwałdowi); – B. PAN w Kr.: rkp. 3714. Koresp. urzędowa firmy księgarskiej D.E. Friedleina w Krakowie, k. 77–78.

Tadeusz Oracki

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 
 

Ludwik Gdyk

1874-08-25 - 1940-02-15
wicemarszałek Sejmu II RP
 

Władysław Gurgacz

1914-04-02 - 1949-09-14
jezuita
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 
 

Alfons Garyantesiewicz

1906-07-14 - 1940-03-22
urzędnik kolejowy
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.