INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Antoni Słabosz  

 
 
Biogram został opublikowany w latach 1997-1998 w XXXVIII tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Słabosz Antoni, pseud. konspiracyjne: Wieniawa, Stanisław, Paweł, Stary (1901–1991), nauczyciel, oficer Armii Krajowej, działacz Zrzeszenia «Wolność i Niezawisłość». Ur. 8 V w Nosówce w pow. rzeszowskim, był synem Błażeja, ogrodnika, i Agnieszki z Sudołów.

Po ukończeniu w r. 1917 trzeciej klasy II Gimnazjum w Rzeszowie S. rozpoczął naukę w seminarium nauczycielskim. W t.r. wstąpił do Polskiej Organizacji Wojskowej, pełnił w niej funkcję łącznika. Jesienią 1918 brał udział w rozbrajaniu żołnierzy austriackich. Dn. 6 XI t.r. został wcielony do Pułku Ziemi Rzeszowskiej. Od 17 XI 1918 do 19 III 1919 – podczas obrony Lwowa – walczył w składzie 4. kompanii 5. pp Legionów. W marcu 1919, jako starszy strzelec, został przeniesiony do 6. pp Legionów, który stacjonował w Zambrowie. Miesiąc później, będąc już kapralem, ciężko ranny podczas walk o Wilno, dostał się do niewoli sowieckiej. Oswobodzony, leczył się w szpitalach Wilna i Radomia. We wrześniu 1919, po rekonwalescencji, zwolniono S-a z wojska, aby umożliwić mu dalszą naukę. Ukończył drugi kurs seminarium nauczycielskiego. W lipcu 1920 wstąpił ochotniczo do rzeszowskiego 17. pp. Został przydzielony do 7. kompanii 3. pp Legionów. Służył do listopada t.r., po czym zaliczył trzeci kurs seminarium nauczycielskiego. Dn. 1 X 1921 otrzymał posadę nauczyciela w pow. sarneńskim na Wołyniu. Latem 1926 odbył skrócony, ośmiotygodniowy kurs podchorążych rezerwy przy 34. pp w Białej Podlaskiej (z poligonem w Brześciu nad Bugiem). Z powodu braku matury nie otrzymał jednak stopnia podchorążego. Egzamin dojrzałości zdał w październiku 1926 w Brześciu. Podjął pracę nauczyciela, a potem kierownika szkoły powszechnej w Nieczatowie w pow. stolińskim na Polesiu. Dn. 1 IX 1937 został przeniesiony na własną prośbę do szkoły w Ostrołęce. Od początku l. dwudziestych był zarazem pracownikiem cywilnym Oddziału II Sztabu Generalnego, potem przemianowanego na Sztab Główny WP. Do r. 1937 pracował w wywiadzie i kontrwywiadzie politycznym na Polesiu. Zmobilizowany 25 VIII 1939 otrzymał stopień plutonowego podchorążego. Został przydzielony do 3. plutonu 16. kompanii wartowniczej w Łomży. Od 29 VIII t.r. pełnił obowiązki kierownika kancelarii ośrodka zapasowego 18. Dyw. Piechoty (DP) w Białej Podlaskiej.

Podczas kampanii wrześniowej 1939 r. S. awansował na podporucznika. Od 8 IX t.r. transportował akta kancelarii dywizyjnej z Białej Podlaskiej do Równego, gdzie 17 IX t.r. wobec agresji sowieckiej zniszczył dokumenty 18. DP. Wzięty do niewoli przez oddziały Armii Czerwonej, uciekł wraz z 12 oficerami WP i przedostał się do Lwowa, a stamtąd, 1 XI, do Rzeszowa. Do r. 1943 pracował w gospodarstwie rodzinnym; następnie, do 1 VIII 1944, był zatrudniony jako agent handlowy w rzeszowskiej firmie «Klimaszewski». Podczas okupacji niemieckiej od stycznia do sierpnia 1940 obsługiwał w Rzeszowie punkt kontaktowy łączników, którzy wyprawiali się na Węgry. Współpracował wtedy z rzeszowskimi strukturami Związku Walki Zbrojnej (ZWZ). W lutym 1941 znalazł się w Brygadach Wywiadowczych (BW) ZWZ; używał pseud. Wieniawa, Stanisław. Z początkiem r. 1942 objął kierownictwo Rzeszowskiego Obwodu BW ZWZ, następnie Armii Krajowej (AK). Od lipca t.r. kierował już inspektoratem BW w Rzeszowie. Podlegał kierownikowi Okręgu Kraków BW ZWZ-AK Edwardowi Bzymek-Strzałkowskiemu, pseud. Wiąz, Bazyli. Śledził agentów wywiadu sowieckiego, organizował kontrwywiad przeciw nim. W pierwszych miesiącach 1944 r. przygotował instrukcję dla wywiadu AK na tereny pod okupacją sowiecką; instrukcja była wykorzystywana w niepodległościowych konspiracjach powojennych.

Dn. 6 VIII 1944 w Krakowie S. został zaprzysiężony w organizacji «NIE»; objął wówczas kierownictwo Podokręgu Rzeszów BW «NIE», a następnie Okręgu Rzeszów BW «NIE». Dn. 8 VIII t.r. przeszedł przez front na tereny zajęte przez Armię Czerwoną. W końcu sierpnia został ujęty przez NKWD, był więziony cztery dni w Wiśniowej koło Strzyżowa. Zwolniony, ukrywał się pod Rzeszowem. Nadal kierował pracą rzeszowskich BW «NIE», następnie BW Delegatury Sił Zbrojnych, a wreszcie BW Zrzeszenia «Wolność i Niezawisłość” (WiN). Podległy mu okręg – jak oceniali przełożeni – wykazywał dużą aktywność w pracy wywiadowczej. Używał wtedy pseud.: Paweł, Stary i przybranego nazwiska Stanisław Stanisławski. Wiosną 1945 organizował struktury BW na Pomorzu (Szczecin, Kamień, Kołobrzeg, Gdańsk, Gdynia). Dn. 1 VI 1945 otrzymał rozkazem nr 361 Delegata Sił Zbrojnych na Kraj awans na porucznika. Zagrożony aresztowaniem, opuścił Rzeszowszczyznę. Od stycznia do końca lipca 1946 pełnił obowiązki zastępcy kierownika BW Obszaru Południowego WiN. Podlegał mu wywiad na Górnym i Dolnym Śląsku; z racji swego doświadczenia miał wciąż nadzór nad BW wschodnich obszarów Polski. W lipcu 1945 zorganizował w Okręgu Rzeszowskim Biuro Studiów Delegatury Sił Zbrojnych. Pod koniec lipca 1946 wyjechał do Pragi. Kiedy wrócił do Polski, Urząd Bezpieczeństwa przeprowadzał właśnie masowe aresztowania wśród członków BW. W grudniu 1946 udało mu się przedostać na Zachód. Wstąpił – jak sam to określił – do «służby angielskiej, półwojskowej» (najprawdopodobniej do wywiadu). W r. 1948 wyjechał z Wielkiej Brytanii do Francji. Pracował na roli i w fabryce jako robotnik, był służącym, uczył tańca oraz języka polskiego w szkołach francuskich (gimnazjum i liceum w Briey). W r. 1969 przeszedł na emeryturę. W przeddzień śmierci wrócił do Polski. Zmarł 24 VII 1991 w Poznaniu; został pochowany na cmentarzu Pobitno w Rzeszowie. Był odznaczony medalem «Orlęta» i Medalem Pamiątkowym za Wojnę 1918–1921.

Żonaty z Ireną z Prileńskich (1905–1987), S. miał z nią dwóch synów: Zdzisława (1929–1988), ekonomistę, i Lecha (ur. 1932), pracownika umysłowego w Rzeszowie, oraz córkę Danutę (ur. 1939), zamężną Kruczek, emerytowaną księgową, zamieszkałą w Rzeszowie.

 

Fot. w Mater. Red. PSB; – Informator o nielegalnych antypaństwowych organizacjach i bandach zbrojnych działających w Polsce Ludowej w latach 1944–1956, W. 1964; – Ostasz G., Akcja zbrojnego ujawnienia Armii Krajowej w Podokręgu Rzeszowskim, wrzesień 1944 roku, „Prace Hist.-Arch.” (Rzeszów) R. 4: 1996 s. 119; tenże, Antoni Słabosz, „Orzeł Biały” (Kr.) 1997 nr 3; tenże, Działalność Rzeszowskiego Wydziału „WiN” (1945–1947), „Studia Rzeszowskie” 1995 z. 2 s. 104–6; Socha S., Czerwona śmierć, Stalowa Wola 1997 s. 176–8, 281, 298–9; Zagórski A., Schemat organizacyjny WiN–u (1945–1947), „Zesz. Hist. WiN-u” 1995 z. 6 s. 71; tenże, Zrzeszenie «Wolność i Niezawisłość» na Rzeszowszczyźnie w latach 1945–1947, „Studia Rzeszowskie” 1995 z. 1 s. 20; – Sprawozdanie Dyrekcji c. k. II Gimnazjum w Rzeszowie za r. szk. 1914, Rzeszów 1914 s. 81; toż, za r. szk. 1915/16, Rzeszów 1916 s. 80; toż, za r. szk. 1916/17, Rzeszów 1917 s. 25; Wyrok Wojskowego Sądu Rejonowego w Rzeszowie…, „Zesz. Hist. WiN-u” 1993 z. 3 s. 162–4, 171; – AP w Rzeszowie: Dokumenty procesowe sądów wojskowych 1946–1948; Arch. Urzędu Ochrony Państwa Delegatura w Rzeszowie: Dokumenty Brygad Wywiadowczych Okręgu WiN Rzeszów; Studium Polski Podziemnej w Londynie: Akta weryfikacyjne S-a, Dokumenty Brygad Wywiadowczych Podokręgu AK Rzeszów; – Informacje syna, Lecha, Teresy Chorzempy, Henryka Cmeli, Włodzimierza Janickiego z Rzeszowa, Andrzeja Zagórskiego z Kr.

Grzegorz Ostasz

 
 

Powiązane artykuły

 

Polskie Państwo Podziemne 1939-1945

Polska była pierwszym państwem, które powiedziało "Nie!" żądaniom ustępstw terytorialnych ze strony nazistowskiej Rzeszy Niemieckiej. Polska była pierwszym państwem, które zbrojnie przeciwstawiło......
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Edward Lipiński

1888-10-18 - 1986-07-13
ekonomista
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Leon Rutkowski

1862-11-06 - 1917-01-07
lekarz
 

Emil Stanisław Rappaport

1877-07-08 - 1965-08-10
adwokat
 

Józef Bałzukiewicz

1867-04-11 - 1915-02-11
malarz
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.