Popiel Antonina, w zgromadzeniu Franciszka (1916–1963), przełożona generalna Zgromadzenia Sióstr Urszulanek Serca Jezusa Konającego, przewodnicząca Konsulty Przełożonych Wyższych Żeńskich Zgromadzeń Zakonnych w Polsce. Ur. 19 VI w Wójczy, w pow. stopnickim, była wnuczką Jana (zob.), córką Michała, właściciela dóbr Wójcza i Ruszcza, i Jadwigi z Mańkowskich. Z pięciorga jej rodzeństwa starszy brat Jan został jezuitą, a młodsza siostra Maria też «szarą» urszulanką (w Zgromadzeniu Teresa). W r. 1936 ukończyła P. gimnazjum sióstr Sacré-Coeur w Zbylitowskiej Górze pod Tarnowem, przez rok przebywała w Belgii na studiach katechetyczno-społecznych. W r. 1937 wstąpiła do Zgromadzenia Sióstr Urszulanek Serca Jezusa Konającego (SJK). Do września 1939 pracowała w placówkach Zgromadzenia na Polesiu, prowadząc działalność oświatową, społeczną i religijną wśród miejscowej ludności. Równocześnie kierowała też zakonnym gospodarstwem rolnym w Mołodowie (z daru Skirmuntów), dzięki czemu zapoznała się z problematyką pracy fizycznej na roli. Tam też współpracowała w Uniwersytecie Ludowym z ks. Janem Zieją.
W czasie okupacji niemieckiej P. przebywała w Warszawie. Studiowała wtedy na tajnych kompletach pedagogikę społeczną pod kierunkiem prof. Heleny Radlińskiej. W czasie powstania warszawskiego 1944 r. pracowała w szpitalu dla powstańców, zorganizowanym w domu Zgromadzenia przy ul. Wiślanej 2. W l. 1945–8 prowadziła działalność charytatywną w kościelnym «Caritas» w Kielcach; pełniła także funkcję przełożonej tamtejszej wspólnoty zakonnej. W l. 1948–55 była zastępczynią przełożonej, a następnie przełożoną Domu Macierzystego Zgromadzenia w Pniewach. Gdy w r. 1950 gospodarstwo i grunta Zgromadzenia w Pniewach zostały przejęte przez państwo, P. wraz z dużą grupą sióstr przez cztery lata pracowała w utworzonym tam Państwowym Gospodarstwie Rolnym wykorzystując doświadczenia mołodowskie. W r. 1955 została przełożoną generalną, a w r. 1961 kapituła generalna powierzyła jej ten urząd ponownie. Od r. 1955 była również członkiem Konsulty Przełożonych Wyższych Żeńskich Zgromadzeń Zakonnych w Polsce, a od r. 1960 – jej przewodniczącą. Przygotowana rozległymi doświadczeniami w pracy społecznej i zakonnej uczestniczyła aktywnie w przygotowaniach do soboru watykańskiego II i związanego z nim ruchu «przystosowanej odnowy» życia zakonnego oraz w pracach związanych z Wielką Nowenną poprzedzającą Millennium Chrztu Polski. Utrzymywała rozległe kontakty z instytucjami kościelnymi i wspólnotami zakonnymi Zachodu, zwłaszcza Włoch i Francji. Żywe związki łączyły ją z ruchem Ch. de Foucauld, Małymi Siostrami oraz zgromadzeniem francuskim Frères Missionnaires et Soeurs des Campagnes. Duchowość ich uważała za bliską duchowi Zgromadzenia. Troskę o «przystosowaną odnowę» życia zakonnego rozszerzała na inne zgromadzenia w ramach międzyzakonnej pracy w Konsulcie. Kierowała Zgromadzeniem w okresie szczególnie politycznie i społecznie trudnym, kiedy utraciło ono dotychczasowe tereny pracy (szkoły, internaty, przedszkola). Odważnie podejmowała nowe formy pracy, zwłaszcza na terenie parafii (tzw. placówki parafialne). Zginęła wraz ze swą asystentką siostrą Urszulą Kuleszanką w wypadku samochodowym 16 VIII 1963 w Węgierkach koło Wrześni. Pochowana została w Pniewach.
Górska A., Matka F. Popiel, „Gość Niedzielny” 1964 nr 32 s. 188 (fot.), 190; Molin J.-B., Amitié-franco-polonaise, ,,Chronique des Frères Missionnaires et des Soeurs des Campagnes” 1964 nr 67; La morte delle Madre Popiel, ,,L’Osservatore Romano” 1963 nr z 19–20 VIII; Orsolina del S. Cuore di Gesù Agonizzante superiora generale e presidente del’ USM polacca: m. Francesca Popiel, „Rivista delle Religiose” (A. L. A.) 1964 nr 8–9; Pogrzeb śp. Matki Popiel i Siostry Kuleszanki w Pniewach – 20 VIII 1963 r., „Mies. Kośc. Archidiec. Pozn.” 1963 nr 11 s. 255; – „Tyg. Powsz.” 1963 nr 36 s. 5.
Zofia J. Zdybicka