Beill (Baill) Apolonja. Ur. ok. r. 1842 w miasteczku Żarkach w pow. olkuskim, z zawodu akuszerka, wciągnięta została w r. 1863 przez konduktora kolejowego J. Sobolewskiego w Warszawie do roboty podziemnej pod kierunkiem naczelnika wydziału prasowego J. Wagnera. Przez parę miesięcy ukrywała u siebie tajną drukarnię i używana była do przenoszenia rękopisów dla prasy tajnej. W mieszkaniu jej na ul. Jasnej składano »Niepodległość«. W końcu października 1863 r., gdy policja natrafiła na drukarnię, B. wraz z całym szeregiem osób, mieszkających w tym samym domu, aresztowano i oddano pod sąd komisji śledczej. Tu trzykrotnie bita, przyznała się do swej roli, tłómacząc, że do roboty powstańczej przystąpiła, ujęta obietnicą zapłaty. Zeznanie jej obciążało szereg osób z prasy tajnej, m. in. i Wagnera, którego też natychmiast polecono aresztować. Wagner jednak w międzyczasie zdołał zbiec. Wobec udowodnionej winy, w przeciwieństwie do wszystkich razem z nią zaaresztowanych 13 osób, które uwolniono, sąd wojenny skazał B. na pozbawienie praw i karę śmierci przez powieszenie. Wyrok ten złagodził audytorjat polowy; opierając się na specjalnych przepisach, dotyczących karania osobników płci żeńskiej, uczestniczących w powstaniu, skazał B. na sześć lat ciężkich robót w twierdzach, wreszcie przy ostatecznej dekretacji gen. Berg zamienił ciężkie roboty na Sybir. O dalszych losach B. niewiadomo. W sprawie jej wysyłał Rząd Narodowy notę do agenta dyplomatycznego w Paryżu z poleceniem podania tego do wiadomości publicznej.

Cederbaum H., Wyroki audytorjatu polowego z lat 1863, 1864, W. 1917; Sprawa Apolonji Beill w aktach audytorjatu polow. nr 52, Arch. Akt Daw. w Warsz.; Nota Rządu Narodowego, kopja w Bibl. Rapersw. 1726.

Red.