Nieniewski Apoloniusz Paweł (1856–1922), architekt. Ur. 7 VII w majątku rodzinnym Sędzice koło Sieradza. Był synem Cypriana i jego pierwszej żony Augusty z Dembińskich. Uczęszczał do Gimnazjum Św. Anny w Krakowie, gdzie zdał maturę. Następnie studiował na wydziale architektury politechniki w Rydze, którą ukończył w r. 1880. Studia te uzupełniał jeszcze w Wiedniu i Paryżu. W r. 1883 osiadł na stałe w Warszawie i pracował początkowo w biurach architektonicznych Karola Kozłowskiego i Józefa Piusa Dziekońskiego. W l. 1886–7 współpracował przy przebudowie przez Karola Kozłowskiego pałacu Brühla w Warszawie na biura telegrafu. Jako pomocnik Dziekońskiego zaprojektował detal architektoniczny i szczegóły kościoła w Sosnowcu i domu Scheiblerów w Łodzi. Następnie rozpoczął samodzielną działalność architektoniczną. W r. 1896 (1899?) otworzył w Warszawie z Władysławem Adolfem Kozłowskim biuro budowlane, które obaj architekci prowadzili do r. 1904. N. z zamiłowaniem oddawał się pracy pedagogicznej. Prowadził wykłady z zakresu budownictwa na Politechnice Warszawskiej, przez osiem lat był kierownikiem sal rysunkowych w Muzeum Rzemiosł i Sztuki Stosowanej. Wykładał też w prywatnych szkołach technicznych W. Piotrowskiego, E. Świecimskiego i szkole malarskiej B. Wiesiołowskiej. Przez wiele lat sprawował obowiązki budowniczego taksatora Tow. Kredytowego Miejskiego w Warszawie, budowniczego Dyrekcji Głównej Tow. Kredytowego Ziemskiego, Tow. Kolonii Letnich. Od r. 1916 piastował urząd budowniczego okręgowego magistratu.
N. brał udział w różnych konkursach architektonicznych, m. in. w r. 1899 wraz z W. A. Kozłowskim uzyskał II nagrodę w konkursie na budowę domu dla Stowarzyszenia Wzajemnej Pomocy Subiektów Handlowych Wyznania Mojżeszowego, zaś w r. 1906 zdobył I nagrodę w konkursie na architektoniczne opracowanie dojazdu do mostu Poniatowskiego w Warszawie. Sam też był niejednokrotnie powoływany na członka sądów konkursowych. W r. 1904 na wystawie w Tow. Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie pokazał 25 planów architektonicznych. N. wiele projektował i budował w Warszawie i na prowincji. Wspólnie z W. A. Kozłowskim zrealizował wiele prac architektonicznych w Warszawie, jak Hale Targowe Mirowskie za Żelazną Bramą, projektowane przez architekta Bolesława Milkowskiego (w l. 1899–1901), neogotycki Dom Pracy dla Chłopów im. Mańkowskich przy ul. Wileńskiej (1900), neogotycki dom dla sierot przy ul. Rakowieckiej, wybudowany na zlecenie Tow. Domów dla Dziewcząt (1901), nieistniejący już gmach Szkół Początkowych Miejskich przy ul. Konstantynowskiej (obecnie zbieg ul. Sierakowskiego i K. Wójcika, 1903), gmach Tow. Pracowników Handlowych i Przemysłowych przy ul. Siennej (1912–14) oraz w Płocku gmach Dyrekcji Szczegółowej Tow. Kredytowego Ziemskiego. Dziełem obu tych architektów były m. in. dwory: w Sobianowicach koło Lublina (ok. 1903), Ostrówku koło Grodna (ok. 1903), Worońcu koło Siedlec, Woli Gałęzowskiej w Lubelskiem dla K. Przewłockiego, w Mszanie Dolnej (ok. 1903), w Rogowie dla Wilskiego (ok. 1905), Biskupicach koło Sieradza (ok. 1905), willa A. Hozera w Milanówku (ok. 1905). Z innych prac N-ego wymienić można: kościół w Dalikowie koło Łęczycy, szkołę rolniczą w Sobieszynie koło Garwolina, dom poprawczy w Piasecznie, szpital Tow. Sosnowieckiego w Sosnowcu (1895), budynki kolonii letnich im. Wawelberga i Rotwanda w Goworowie i Daniłowie koło Ostrołęki oraz w Ciechocinku, dom Leśkiewicza przy zbiegu ul. Foksal i Kopernika w Warszawie, dom zdrojowy w Nałęczowie. Jego dziełem były też: ambona w kościele Wszystkich Świętych w Warszawie (1886), kaplica Lesserów na cmentarzu Powązkowskim, pomnik A. Zarzyckiego na cmentarzu Powązkowskim. N. projektował też pałace: w Woli Boglewskiej koło Grójca, w Zawiszczach koło Mohylowa dla Pusłowskiego, w Kijanach dla Sonnenberga, w Pobikrach dla Jezierskiego, i liczne dwory: w Skotnikach koło Sochaczewa, w Żdżarach dla Grzybowskiego, w Śmiechowie dla A. Skarżyńskiego, w Poborzu, w Kamieńcu dla K. Glińskiego, w Łęce dla A. Bronikowskiego, w Lechanicach, w Studziankach dla Kowerskiego, w Józefowie dla Rostworowskiego, w Gradowie dla Zielińskiego, w Palczewie koło Grójca. N. zmarł 17 V 1922 w Warszawie.
Z małżeństwa z Joanną Rola-Załuskowską miał córki: Irenę, za Wacławem Konarskim, i Halinę (zob.).
Enc. Org. (1898–1904), Suplement, XVI 229; Encyklopedia Warszawy, W. 1975 s. 417; Mała Encyklopedia Architektury i Wnętrz, W. 1974; Łoza, Architekci; tenże, Słown. architektów; PSB, (Kozłowski Władysław Adolf); Uruski; Wiercińska, Katalog prac TZSP; – Pol. życie artyst. w l. 1890–1914; Szwankowski E., Ulice i place Warszawy, W. 1970 s. 195, 245; – „Architekt” 1922 z. 3, 4 s. 39; „Kur. Warsz.” 1922 nr 144; „Tyg. Illustr.” 1899, 2. półr. s. 852, 1904 2. półr. s. 987; „Wędrowiec” 1895 s. 108; – Arch. Państw. w W.: Zbiór Przyborowskiego, t. XIX s. 107.
Paweł Fruba