Prędski Artur, właściwie Pfeffer Adolf (1900–1941), poeta, powieściopisarz. Ur. 11 III w Stanisławowie, w żydowskiej rodzinie mieszczańskiej, był synem Marka Pfeffera i Felicji z Goldstejnów.
Od r. 1911/12 uczęszczał P. do II Gimnazjum w Stanisławowie. Po wybuchu pierwszej wojny światowej, uciekając przed wojskami rosyjskimi, zatrzymał się w Galicji Zachodniej w Pisarzowej koło Limanowej. W r. 1915 (zapewne nie wcześniej niż we wrześniu) wstąpił do Legionów. Początkowo być może służył w II Brygadzie, potem – przynajmniej do schyłku 1916 r. – w 4 p. piechoty («Czwartakach»). Służbę zakończył prawdopodobnie jeszcze przed kryzysem przysięgowym. Wiersze pisał od najmłodszych lat, debiutując w druku w r. 1915 w „Naprzodzie” oraz książce zbiorowej „Wschodzącym zorzom” (Wiedeń 1915). Mając szesnaście lat, ogłosił pierwszy zbiorek poezji żołnierskich Inter arma (Kr. 1916, jako Artur Prędski, pod którym to nazwiskiem publikował do końca życia) pozostający pod wyraźnym wpływem kanonów modernistycznych, a zwłaszcza liryki Kazimierza Tetmajera. Zwolniony ze służby wojskowej (z powodów zdrowotnych?), l. 1918–21 spędził w Wiedniu. Tu w r. 1918 miał otrzymać świadectwo dojrzałości i rozpocząć studia uniwersyteckie w zakresie historii literatury. Aktywnie uczestniczył w życiu kulturalnym tutejszej kolonii polskiej: wygłaszał odczyty literackie, współpracował z czasopismami („Nowy Tyg. Pol.”, „Tryb. Pol.”) oraz wydawnictwami zbiorowymi (liczne wiersze ogłosił zwłaszcza w księdze pamiątkowej „Szlakiem tułaczym”, Wiedeń 1919). Na wiedeński okres jego twórczości składają się szkice prozatorskie Samarytanka (Wiedeń 1918), zawierający akcenty buntu społecznego, ekspresjonizujący cykl poetycki Miecz przeciw duszy … (wg informacji autora: Wyd. 1., Wiedeń 1918 – zostało skonfiskowane, Wyd. 2., tamże 1919 – pozycji tej, znajdującej się w zbiorach B. Jag., nie notuje „Słownik Współczesnych Pisarzy Polskich”) oraz składający się głównie z wierszy erotycznych i antyurbanistycznych zbiorek Pieśni grajka wędrownego (Wiedeń 1919). W l. 1921–3 P. przebywał w Niemczech, początkowo w Weimarze, a następnie w Berlinie. Wydał wówczas tomik wierszy Błękitna Wyspa (Berlin 1921) oraz ukończył nie wydaną, znaną tylko z tytułu Symfonię o szerokiej ulicy. Okres l. 1923–8 (9?) spędził z kolei w Paryżu, obracając się w środowisku międzynarodowej bohemy artystycznej. Jan Brzękowski charakteryzował go wówczas jako człowieka, w którym «… był pewien rozmach, pewien kaliber psychiczny, który wysuwał go ponad przeciętny poziom». Około r. 1926 P. znacznie zwiększył swoją dotychczas sporadyczną współpracę z prasą krajową, nadsyłając korespondencje o zachodnioeuropejskich nowościach literackich i artystycznych dla „Wiadomości Literackich” (1926–9), „Gazety Literackiej” (1926–7) i „Wieku XX” (1928). Był zwłaszcza wielkim admiratorem pisarstwa F. Kafki (artykuł Arcydzieło Franza Kafki, „Wiad. Liter.” 1927 nr 38), z którym podobno łączyła go swego czasu znajomość osobista.
W r. 1928 lub 1929 P. powrócił do Polski, zamieszkał w Warszawie i w pierwszych latach zajął się intensywnie pracą dziennikarską i literacką. Pisał do „Echa Tygodnia” (1929–31) i „Kuriera Porannego” (1934–5). Wypowiadał się na tematy teoretyczno-literackie (Romans nowoczesny, „Europa” 1929 nr 1), popularyzował postać i dorobek J. Joyce’a (m. in. Homer nowoczesny James Joyce, „Echo Tygodnia” 1931 nr 6), z rzadka pisywał recenzje literackie, publikował drobne przekłady poetyckie. Po wydaniu ostatniego tomiku Poezji (W. 1929) zwrócił się definitywnie w stronę prozy, wywołując już pewne zainteresowanie krytyki. Inspirowany freudyzmem, nasycał swoje utwory problematyką seksualną. Z tych względów nie udało mu się opublikować dłuższej noweli Stenogram życia (powstałej ok. r. 1931), przedstawiającej wg L. André «tragizm istnienia … uwarunkowanego przez życie płciowe». Krótkotrwały rozgłos (m. in. ze względu na niewielkie ingerencje cenzuralne we fragmentach uznanych za zbyt drastyczne obyczajowo) zyskała osnuta na tle życia środowisk artystycznych powieść Alkohol (W. 1932). Następne powieści miały charakter wybitnie społeczny i polityczny. P. dał w nich wyraz ówczesnym własnym radykalnym przekonaniom i wręcz prokomunistycznym sympatiom. W Ciągu dalszym (W. 1932) przedstawił znane sobie z autopsji wydarzenia rewolucyjne w Wiedniu u schyłku r. 1918. Zbeletryzowaną wersję głośnej tzw. sprawy Blachowskiego, zabójcy dyrektora zakładów żyrardowskich, zawarł w Bełtowskim zredukowanym… (W. 1933). Ostatnia powieść Postój w Sulejowie (W. 1934) obrazowała drogę życiową młodego intelektualisty od Legionów w szeregi komunistyczne.
Od r. 1935 P. przestał publikować, pędził życie «kawiarnianego łazęgi, obiboka» (Stanisław Ryszard Dobrowolski) opowiadającego wciąż chętnym o pobycie w Paryżu. Równocześnie odszedł od lewicowych przekonań, a nawet – wg Aleksandra Wata – «na zebraniach Pen-Clubu w Warszawie odznaczał się szczególną zajadłością przeciwko komunistom». Po wybuchu wojny we wrześniu 1939 przedostał się do Lwowa, gdzie podjął pracę w zakładzie stolarskim. Po zajęciu miasta przez Armię Czerwoną pozostawał na uboczu ówczesnego polskiego życia literackiego l. 1939–41, niemniej w r. 1940 czynił starania o przyjęcie do Związku Pisarzy Radzieckich Ukrainy. Po wkroczeniu Niemców do Lwowa został w r. 1941 aresztowany i zamordowany.
P. w r. 1925 w Paryżu zawarł związek małżeński z dziennikarką Marią Beylin (1. v. Szper, ur. 1892), miał z nią syna Piotra Pfeffera (ur. 1927), ekologa i etnologa zamieszkałego we Francji.
Podob. P-ego rys. przez R. Kramsztyka w: Szlakiem tułaczym, Wiedeń 1919 s. 102 oraz w zbiorku Pieśni grajka wędrownego, Wiedeń 1919 (reprod. „Wiad. Liter.” 1928 nr 5); – Łoza, Czy wiesz, kto to jest?; Mały słownik pisarzy polskich, Cz. II, W. 1981; Słownik Współczesnych Pisarzy Polskich, W. 1964 II (bibliogr., wykaz kryptonimów), IV; – André L., O niewydanej książce, „Echo Tygodnia” 1931 nr 8; Czachowski K., Obraz współczesnej literatury polskiej 1884–1934, III: Ekspresjonizm i neorealizm, W.–Lw. 1936; Romanowski A., „Starych ojców naszych szlakiem…”. Poezja II Brygady Legionów Polskich w latach 1914–1915, Zesz. Nauk. UJ, Prace Hist.-Liter., Kr. 1984 z. 50; Szlakiem tułaczym, Wiedeń 1919 s. 102; – Brzękowski J., W Krakowie i w Paryżu, Wyd. 2., Kr. 1975; Dobrowolski S. R., Chmurnie i durnie, W. 1980 s. 326, 329; tenże, Tamte dni i lata, W. 1981 s. 15, 19, 24–5, 29–30, 32–3, 152; Hertz P., Zbiór poetów polskich XIX w., W. 1967; Nałkowska Z., Dzienniki, W. 1980 III; Sprawozdanie Dyrekcji C. K. II Gimnazjum… w Stanisławowie za r. szk. 1911/12, Stanisławów 1912; toż za r. szk. 1913/14, tamże 1914; Wat A., Mój wiek, Londyn 1977 II; Zechenter W., Upływa szybko życie, Wyd. 2., Kr. 1975 I–II; – IBL PAN: Kartoteka bibliograficzna (A. Bara); Inst. Filol. Pol. UJ.: Romanowski A., Poezja polska 1908–1918 wobec problemów wojny i niepodległości (mszp. pracy doktorskiej); – Informacja A. Romanowskiego (do okresu 1914–1918).
Krzysztof Woźniakowski