Staniszewski Bogumił Edward (1924–1995), inżynier mechanik, profesor termodynamiki Politechniki Warszawskiej. Ur. 18 IV w Warszawie, był synem Edwarda, urzędnika dyrekcji PKP, potem Min. Komunikacji, oraz Stefanii z Grotkowskich, księgowej.
S. uczył się w Gimnazjum im. Tadeusza Reytana w Warszawie. Podczas okupacji niemieckiej ukończył w r. 1942 Szkołę Techniczno-Mechaniczną II st. (przedwojenne Technikum Kolejowe) i rozpoczął naukę w Państw. Wyższej Szkole Technicznej w Warszawie. Po powstaniu warszawskim 1944 r. został wywieziony na przymusowe roboty do Niemiec; w lipcu r.n. powrócił do kraju i wstąpił na Wydz. Mechaniczny Politechn. Łódz. Już podczas studiów rozpoczął w r. 1946 pracę zawodową w Zakładach Silników Spalinowych w Łodzi, jako kierownik wydziału i konstruktor oprzyrządowania przy uruchamianiu produkcji (do r. 1948). W marcu 1947 ukończył studia z dyplomem magistra inżyniera mechanika i został starszym asystentem w Katedrze Techniki Cieplnej u Bohdana Stefanowskiego. W r. 1949 wraz z nim przeniósł się do Katedry Teorii Maszyn Cieplnych Politechn. Warsz. Dodatkową pracę na stanowisku samodzielnego pracownika naukowego w Inst. Techniki Cieplnej w Łodzi, rozpoczętą t.r., kontynuował w warszawskim oddziale Instytutu w l. 1950–1. Z kolei od stycznia 1954 łączył pracę na Politechn. Warsz. z zatrudnieniem w Zakł. Termoenergetyki PAN (do marca 1961). Stopień kandydata nauk technicznych uzyskał w marcu 1957 na Wydz. Mechanicznym Politechn. Warsz. na podstawie rozprawy Wrzenie pęcherzykowe cieczy w warunkach konwekcji swobodnej, napisanej pod kierunkiem Stefanowskiego.
W r. 1957 odbył S. staż naukowy w Inst. Energetycznym w Moskwie, a w l. 1958–9 w Massachusetts Institute of Technology. Został wówczas (1959) członkiem American Society of Mechanical Engineers. Habilitował się w marcu 1960 na podstawie pracy Warunki wzrostu pęcherzyków i ich oderwanie się podczas wrzenia pęcherzykowego, opublikowanej pt. Nucleate boiling bubble growth and departure („Arch. Budowy Maszyn” T. 7: 1960 z. 1). W r.n. otrzymał docenturę i w związku z przejściem Stefanowskiego na emeryturę objął kierownictwo katedry. Był współorganizatorem powstałego w r. 1963 Inst. Techniki Cieplnej, otrzymał w nim funkcję zastępcy dyrektora ds. nauki. Dn. 4 IV 1966 mianowany został profesorem nadzwycz. Od 1 X 1968 kierował całym instytutem (do r. 1990) i równocześnie (po likwidacji katedr w r. 1970) – Zakł. Termodynamiki (do r. 1974). W czerwcu 1969 wybrano go na członka korespondenta PAN. Pełniąc w l. 1969–73 funkcję prorektora ds. nauki Politechn. Warsz. zorganizował studia doktoranckie i rozwinął międzynarodową współpracę naukową uczelni. W lipcu 1971 otrzymał profesurę zwycz. Pracę na Politechnice łączył z działalnością w Inst. Podstawowych Problemów Techniki PAN, gdzie w r. 1978 zorganizował Pracownię Odnawialnych Źródeł Energii, którą kierował do r. 1990. W maju 1980 został członkiem rzeczywistym PAN. Kilkakrotnie wyjeżdżał do USA, m.in. jako distinguished visiting professor (1974/5), visiting professor (1989) i research professor (1990) w University of Delaware oraz jako visiting professor w University of Texas w Arlington (1983/4).
Zainteresowania naukowe S-ego koncentrowały się wokół problematyki ciepła, a zwłaszcza termodynamiki, teoretycznych i praktycznych aspektów wymiany ciepła, gospodarki cieplnej i konwersji energii. Już w pracach doktorskiej i habilitacyjnej zajął się badaniami z dziedziny wrzenia, jego mechanizmów i stabilności w układach jedno i wieloskładnikowych. Zagadnienia techniki ciepła przedstawił w kilku podręcznikach, m.in. Gospodarka cieplna elektrowni (W. 1956, 1961), Wymiana ciepła. Podstawy teoretyczne (W. 1963,1979,1980) oraz Wymiana ciepła przy wrzeniu i przepływy dwufazowe (W. 1979, wspólnie z Janem Madejskim). Z zakresu termodynamiki ogłosił kilka obszernych prac., m.in. kilkakrotnie wznawiany skrypt Termodynamika. Podręcznik dla wydziałów mechanicznych politechnik (W. 1969, 1978, 1982, 1986) oraz wspólnie ze Stefanem Wiśniewskim i Ryszardem Szymanikiem Termodynamika procesów nierównowagowych (W. 1973, po angielsku W. 1976). Zajmował się też budową maszyn cieplnych i zainicjował w Polsce badania nad budową chłodziarek termoelektrycznych oraz generatorów termionicznych. Opublikował pracę Podstawy termodynamicznej teorii silników i chłodziarek termoelektrycznych („Biul. Inform. Inst. Techniki Cieplnej Politechn. Warsz.” 1965 nr 1) i opracował projekt urządzenia termoelektrycznego do osuszania powietrza.
Jako uznany autorytet naukowy był S. w l. 1969–71 zastępcą przewodniczącego Komitetu Hydro-Termodynamiki Maszyn i Inżynierii Chemicznej PAN, potem do r. 1990 przewodniczącym Komitetu Termodynamiki i Spalania PAN. Przewodniczył radom naukowym Inst. Maszyn Przepływowych PAN (1969–82) i Inst. Kształcenia Zawodowego w Warszawie (1972–84). Działał w krajowych i zagranicznych organizacjach naukowych, m.in. od r. 1964 w Polskim Tow. Mechaniki Teoretycznej i Stosowanej (sekretarz generalny w l. 1967–9, potem wiceprzewodniczący do r. 1971) oraz w Komisji «B1» International Institute of Refrigeration od r. 1968 (wiceprzewodniczący w l. 1972–80). Po reaktywowaniu w r. 1982 Tow. Naukowego Warszawskiego został jego członkiem zwycz. i przewodniczącym Wydz. Nauk Technicznych (do r. 1985). Współpracował z czasopismami specjalistycznymi, był przewodniczącym rady redakcyjnej „Chłodnictwa” (1974–85), redaktorem naczelnym „Archiwum Termodynamiki” (1980–3, potem członkiem redakcji) oraz przewodniczącym komitetu redakcyjnego „Archivum Combustionis” (1984–9). W maju 1988 otrzymał doktorat honoris causa Politechn. Łódz. Po przejściu na emeryturę (1990) zamieszkał w USA, jednak corocznie przyjeżdżał do Warszawy na kilka miesięcy, uczestnicząc we wszystkich ważniejszych wydarzeniach i konferencjach macierzystego Inst. Techniki Cieplnej. Działał w tym czasie w International Association for Energy Economies oraz w International Solar Energy Society. S. zmarł 23 V 1995 w West Palm Beach na Florydzie, jego prochy zostały złożone w grobowcu rodzinnym na cmentarzu na Bródnie w Warszawie (kw. 9B). Odznaczony był m.in. Krzyżem Kawalerskim (1973) i Komandorskim (1985) Orderu Odrodzenia Polski, Złotym Krzyżem Zasługi (1970), oraz licznymi medalami. W r. 1996 imieniem S-ego nazwano audytorium Inst. Techniki Cieplnej Politechn. Warsz., a w holu Instytutu wmurowano poświęconą mu tablicę pamiątkową.
S. był trzykrotnie żonaty, po raz pierwszy z Blandyną Kowalską, lekarzem stomatologiem, po jej śmierci z Jadwigą Chwiałkowską, powtórnie owdowiawszy – z Barbarą Moszyńską, zamieszkałą w USA na Florydzie. W pierwszym małżeństwie miał dwie córki: Ewę Staniszewską-Krzemińską, inżyniera mechanika, zamieszkałą w USA, i Dorotę Lewczuk, pedagoga dzieci specjalnej troski.
Bibliografia publikacji pracowników Politechniki Warszawskiej 1944–1974, W. 1978; toż za l. 1975–8, W. 1981 cz. 2; toż za l. 1979–80, W. 1984 cz. 2; toż za l. 1981–2, W. 1987 cz. 2; toż za l. 1983–4, W. 1988 cz. 2; toż za l. 1985–6, W. 1990 cz. 2; Jankowerny W., Jasińska M., Bibliografia publikacji pracowników Politechniki Warszawskiej 1915–1965, W. 1972; – Słownik biograficzny techników polskich, W. 2001 z. 12; Śródka A., Uczeni polscy XIX–XX stulecia, W. 1998 IV (fot.); – Kołodziejczyk R., Technikum Kolejowe w Warszawie 1873–1993, W. 1993 s. 111, 134, 168; 50 lat wydziałów mechanicznych Politechniki Warszawskiej 1915–1965, W. 1968; Politechn. Warsz. 1915–65, s. 398, 401, wkładka s. 9, 12; 150 lat wyższego szkolnictwa technicznego w Warszawie 1826–1976, W. 1979; – Członkowie Polskiej Akademii Nauk. Informator, Wr. 1984 (fot.); Katalog rozpraw doktorskich i habilitacyjnych 1959–1961, W. 1962 s. 372; Kto jest kim w Polsce, W. 1984, 1989, 1993; – Nekrologi i wspomnienia pośmiertne z r. 1995: „Archives of Thermodynamics” Vol. 16 nr 1–2 s. 5–8 (W. Gogół, fot.), „Bulletin of the Polish Academy of Sciences”, [S.] Technical Sciences, no 3 s. 293–4 (J. Sado), „Mechanika Teoretyczna i Stosowana” Vol. 33 nr 4 s. 921–3 (fot.), „Życie Warszawy” nr 142–144, 233, 235.
Stanisław Tadeusz Sroka