Powierza Bolesław (1883–1944), inżynier rolnik, meliorant. Ur. 30 XI w Wilkowie, pow. mazowiecki (Wysokie Mazowieckie), był synem Pawła, właściciela ziemskiego, uczestnika powstania styczniowego, i Jadwigi z Politowskich, bratem Władysława (zob.).

 

Po ukończeniu szkoły realnej w Warszawie P. uczęszczał w r. 1904/5 na Wydział Matematyczno-Przyrodniczy Uniw. Warsz. W r. 1905 brał udział w strajku szkolnym. W l. 1905–9 studiował leśnictwo, a ubocznie melioracje rolne, w Hochschule für Bodenkultur w Wiedniu. Studia uzupełniał w Instytucie Rolniczym w Moskwie, gdzie w r. 1911 otrzymał dyplom inżyniera agronoma. W r. 1913, wraz ze swym szwagrem Stefanem Kuczyńskim, kupił majątek Siestrzeń w pow. błońskim, później już jako własność P-y nazwany Siestrzeń-Powierzów. Po wybuchu pierwszej wojny światowej w r. 1914 aresztowany przez żandarmerię rosyjską i podczas ewakuacji Warszawy wywieziony do Rosji, został w Witebsku postawiony przed sądem wojennym na skutek posądzenia o współpracę z Niemcami; przez rok przebywał w więzieniu. Po uniewinnieniu był pełnomocnikiem Centralnego Komitetu Obywatelskiego w Samarze, potem w Piotrogrodzie i udzielał pomocy wysiedlonym Polakom. Zmobilizowany w r. 1917, został przydzielony do zarządu robót hydrotechnicznych wykonywanych na froncie, w randze podpułkownika, następnie brał udział w organizowaniu polskich formacji wojskowych w Odessie i pełnił tam funkcję naczelnika kancelarii.

 

W r. 1918 P. powrócił do kraju i przystąpił do organizowania Wydziału Melioracji w Min. Rolnictwa i Dóbr Państwowych i został jego pierwszym naczelnikiem (do r. 1923). W czasie wojny polsko-radzieckiej w 1920 r. wstąpił jako ochotnik do WP. W r. 1923 został dyrektorem Krajowego Tow. Melioracyjnego w Warszawie (po krótkim okresie pełnienia w nim funkcji wicedyrektora), instytucji o charakterze spółki akcyjnej, wykonującej na dużą skalę prace melioracyjne w kraju. Rozwinął szeroko działalność Towarzystwa, lecz w r. 1931 ustąpił ze stanowiska. W r. 1930 uczestniczył w organizowaniu Naukowo-Doświadczalnego Instytutu Melioracyjnego przy Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego i Politechnice Warszawskiej i był członkiem założycielem towarzystwa finansującego ten Instytut. Był przewodniczącym Komisji Rewizyjnej Wodnej m. st. Warszawy, powołanej w r. 1931 przez Radę Miejską dla zbadania stosunków wodnych nieskanalizowanych części Warszawy. Wyniki rewizji omówił P., wraz z zespołem, w pracy O stosunkach wodnych Warszawy, w której nakreślił też plan odwodnienia tych terenów, ogłoszony następnie w artykule Zagadnienie odwodnienia Warszawy na nieskanalizowanych terenach po lewej stronie Wisły („Inżynieria Roln.” R. 8: 1933). W r. 1938 był szefem inspektoratu i wydziału robót Funduszu Pracy.

 

P. brał udział w I i II Ogólnopaństwowym Zjeździe Melioracyjnym w l. 1926 i 1929, jako członek komitetu organizacyjnego i prezydium zjazdu. Na I Zjeździe wygłosił referat Zagadnienia finansowe w dziedzinie melioracji („Inżynieria Roln.” R. 1: 1926); temat ten już wcześniej poruszył na wieczorze dyskusyjnym w Belwederze w r. 1925. Na II Zjeździe przedstawił referat Samowystarczalność finansowa w melioracjach (tamże, R. 4: 1929); o sprawie tej miał P. w r. 1928 na Zamku Królewskim referat, który został opublikowany pt. Nasze melioracje w roku jubileuszowym 10-lecia niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej 1918–1928 (W. 1929). Z ramienia Min. Reform Rolnych był delegatem do spraw melioracji Polesia i w związku z tym uczestniczył w l. 1928 i 1934 w konferencjach w sprawii melioracji Polesia, na których referował projekty sfinansowania tych melioracji („Inżynieria Roln.” R. 3: 1928, R. 9: 1934). W r. 1927 był delegatem Centralnego Tow. Rolniczego na Międzynarodowy Kongres Rolniczy w Rzymie. Brał udział w rządowych konferencjach poświęconych podniesieniu rolnictwa. Ogółem ogłosił ok. 25 prac w formie broszur lub artykułów w czasopismach fachowych, głównie „Inżynieria Rolna” i „Gazeta Rolnicza”. Dotyczyły one kosztów melioracji, ich opłacalności i sposobów finansowania, opartych niejednokrotnie na wzorach zachodnich, które P. poznał w czasie licznych wyjazdów za granicę w sprawach zawodowych. Są to m. in. Melioracje ze stanowiska sanacji ekonomicznej („Inżynieria Roln.” R. 1: 1926), Długoterminowy kredyt melioracyjny z państwowego funduszu kredytu na melioracje rolne („Gaz. Roln.” R. 65: 1925). Wygłaszał również pogadanki radiowe, np. Melioracje w świetle statystyki, ogłoszona również drukiem (W. 1929).

 

P. był współtwórcą czasopisma „Inżynieria Rolna” i przez cały okres jego istnienia (1926–35) redaktorem i wydawcą. W l. 1936–9 wchodził też w skład komitetu redakcyjnego „Przeglądu Melioracyjnego”. Był członkiem Koła Wodno-Melioracyjnego przy Stowarzyszeniu Techników w Warszawie i członkiem Centralnego Tow. Rolniczego. W r. 1938 zorganizował i zarejestrował «Zrzeszenie rodu Powierzów oraz rodzin spokrewnionych i spowinowaconych», którego pierwsze walne zebranie odbyło się 19 II 1939. Opracował pamiętnik swojego ojca, nie został on opublikowany; uzupełniony przez Lecha Powierzę z Australii informacjami o losach rodziny po r. 1939, pozostaje w posiadaniu wnuka P-y. W okresie okupacji niemieckiej P. z powodu choroby nie pracował. Po upadku powstania warszawskiego 1944 r. przebywał u rodziny w Żyrardowie, gdzie zmarł 26 X 1944 i tam został pochowany na miejskim cmentarzu.

 

Z małżeństwa ze Stefanią z Żybułtowskich (12 X 1909), absolwentką konserwatorium muzycznego w Warszawie, P. miał synów: Andrzeja i Jerzego (1914–1979), pracownika handlu, uczestnika powstania warszawskiego 1944 r. w szeregach Armii Krajowej.

 

Andrzej (1911–1942) był pracownikiem Min. Spraw Zagranicznych; w czasie drugiej wojny światowej walczył jako pilot we Francji i w Wielkiej Brytanii, a od 1 IX 1941 do kwietnia 1942 był I sekretarzem Ambasady Polskiej w Związku Radzieckim. Zginął na storpedowanym krążowniku «Edinburgh», którym wracał do swojej eskadry w Anglii.

 

 

 

Fot. w Materiałach Red. PSB; – Maliszewski, Bibliogr. pamiętników; Łoza, Czy wiesz, kto to jest? (fot.); Olszewicz, Lista strat kultury pol.; – Brzozowski S., Studia rolnicze, leśne i weterynaryjne Polaków w Wiedniu od XVIII do XX wieku, Wr. 1967 s. 173; Z 20-letniego okresu pracy na polu melioracji rolnych w kraju, „Gaz. Roln.” R. 65: 1925 s. 771–7 (fot); – Księga adresowa Polski…, W. 1928 s. 2021; – „Gospodarka Wodna” R. 7: 1947 s. 354; – Pamiętnik Pawła Powierzy w posiadaniu wnuka P-y Andrzeja Powierzy w Gliwicach; – Informacje Haliny Gajkowicz na podstawie dokumentów znajdujących się w posiadaniu rodziny; – Bibliogr. do Andrzeja Powierzy: Polska służba zagraniczna po 1 września 1939, Londyn 1954 s. 74; Rocznik służby zagranicznej RP, W. 1938 s. 266; – Kot S., Listy z Rosji do Gen. Sikorskiego, Londyn 1955.