Sokołowski Bolesław (1895–1980), pułkownik WP. Ur. 26 I w Tulczynie (pow. bracławski), był synem Waleriana, właściciela małego majątku na Podolu, i Marii ze Skikiewiczów.
S. uczył się w średniej Szkole Handlowej w Humaniu, którą ukończył w r. 1915. W l. 1915–16 uczęszczał do Inst. Handlowego w Moskwie. Powołany 15 VIII 1916 do armii rosyjskiej był do 15 IX t.r. rekrutem w 1. Studenckim Baonie w Niżnym Nowogrodzie, a następnie do 1 IV 1917 podchorążym w Szkole Wojskowej w Czugujowie. Awansowany na chorążego, otrzymał 15 VI 1917 dowództwo plutonu w 39. pp. Następnie został przeniesiony na analogiczne stanowisko w 36. pp na froncie rumuńskim. W październiku 1917 awansował na podporucznika. Od listopada t.r. do marca 1918 chorował na tyfus. Nie mogąc przedostać się do Polski, wstąpił do armii gen. A. Denikina, gdzie do marca 1920 dowodził plutonem oficerskim 2. Zbiorczego Pułku.
Wiosną 1920 S. dotarł do Polski i wstąpił do WP. Do 15 VI t.r. był oficerem do zleceń w sztabie 18. DP. Od czerwca 1920 służył na różnych stanowiskach w 17. Pułku Ułanów (p. uł.) Wielkopolskich im. Bolesława Chrobrego w Lesznie. Podczas działań wojennych przeciw Rosji sowieckiej był dowódcą plutonu w szwadronie ciężkich karabinów maszynowych (ckm). Dn. 10 IX 1920 przeprowadził udany podjazd na tyły nieprzyjaciela w Stratyniu. Po zawieszeniu broni i odbyciu kursu dowódców szwadronów, był od sierpnia do września 1923 dowódcą szkoły podoficerskiej w 17. p. uł. W październiku 1922 awansował na porucznika. Po kolejnym kursie strzeleckim w Toruniu powrócił na poprzednie stanowisko i pozostawał na nim od czerwca 1924 do stycznia 1927. Następnie przebywał na kursie broni pancernej (styczeń – lipiec 1927). Od lipca 1928 do września 1932 dowodził szwadronem szkolnym 17. p. uł. Dn. 19 III 1930 otrzymał awans na rotmistrza. W r. 1931 jego szwadron zdobył przechodnią nagrodę srebrnej lancy ufundowaną przez prezydenta RP Ignacego Mościckiego dla najlepszego szwadronu szkolnego brygady. Od września 1932 do listopada 1936 S. był jednocześnie dowódcą szwadronu ckm 17. p. uł. oraz komendantem brygadowej szkoły podoficerskiej ckm. Wyróżnił się jako wybitny szkoleniowiec i instruktor. W listopadzie 1936 został przeniesiony do broni pancernej na dowódcę kolumny samochodowej 6. Baonu Pancernego we Lwowie. Dn. 19 III 1937 został majorem, a w kwietniu t.r. I. zastępcą dowódcy tegoż baonu. Od jesieni 1938 do marca 1939 odbył pięciomiesięczny kurs oficerów sztabowych broni pancernej przy Wyższej Szkole Wojennej.
Brał udział w kampanii wrześniowej. Dn. 1 IX 1939 przydzielono S-emu funkcję kierownika zaopatrzenia broni pancernej Armii «Karpaty». Z braku tej broni nie mógł jednak wykonać zadania i na własną prośbę o inną funkcję, został wyznaczony na dowódcę najpierw kwatery głównej tejże armii, a następnie kwatery Frontu Południowego (miejsce postoju Lwów). W nocy z 18 na 19 IX t.r. przekroczył granicę z Węgrami. Był internowany w obozie w Eger do stycznia 1940, a potem w obozie w Tesmag, gdzie do kwietnia 1940 był starszym obozu. W tym miesiącu S. przedostał się do Francji. Tam otrzymał przydział na stanowisko dowódcy zalążka 5. Baonu Pancernego w Piolenc. Po klęsce Francji ewakuował się z Bayonne do Plymouth w Wielkiej Brytanii. Po okresie przejściowym, został zastępcą dowódcy Oddziału Rozpoznawczego I Korpusu w Szkocji. Od sierpnia 1941 do czerwca 1942 był dowódcą 67. Baonu Czołgów w składzie 16. Brygady Pancernej (B. Panc.), a od czerwca 1942 do listopada 1943 dowódcą 1. P. Pancernego w składzie tejże brygady, która była częścią 1. Dyw. Pancernej. W l. 1941–2 był także jednym z kierowników kursów w Centrum Wyszkolenia Broni Pancernej. Dn. 1 I 1943 awansował na podpułkownika.
Po reorganizacji dywizji i wydzieleniu z niej jesienią 1943 16. B. Panc., S. został dowódcą tej brygady i stanowisko to pełnił do jesieni 1946. Mimo podejmowawanych przez S-ego starań, nie został skierowany na front z powodu przekroczenia wieku. Do lutego 1945 16. B. Panc. wchodziła w skład 2. Dyw. Grenadierów Pancernych (kadrowej), a następnie jako 16. Samodzielna B. Panc. podlegała bezpośrednio dowódcy I Korpusu. Przez cały czas odbywało się intensywne szkolenie uzupełnień dla jednostek na froncie oraz przygotowanie do osiągnięcia pełnych stanów osobowych i gotowości bojowej, co nastąpiło wiosną 1945. Wniosek w r. 1946 o awans S-ego na pułkownika został odrzucony z powodu wieku. W ramach Polskiego Korpusu Przysposobienia i Rozmieszczenia był od jesieni 1946 do lipca 1947 dowódcą 10. Grupy Brygadowej. Z wojska S. wystąpił we wrześniu 1948. Osiadł w Szkocji, gdzie od r. 1949 do r. 1972 gospodarował na farmie hodowlanej Hillhead w Irongray w hrabstwie Dumfries. Na pułkownika awansował z dn. 1 I 1964 (z nominacji gen. Władysława Andersa). Po śmierci żony, a także w związku z pogorszeniem stanu zdrowia sprzedał farmę i w grudniu 1973 wrócił do Polski. Zamieszkał w Warszawie, a następnie w Józefowie, gdzie zmarł 7 V 1980 i został pochowany na tamtejszym cmentarzu. Był odznaczony m.in.: Krzyżem Walecznych, Srebrnym Krzyżem Zasługi, trzykrotnie Medalem Wojska.
S. był dwukrotnie żonaty: po raz pierwszy z Wandą Fabisch (zm. 1972), a od r. 1975 z Natalią Gosse. Był bezdzietny.
Starszy brat S-ego, Czesław (1893–1989), był inżynierem budowlanym i m.in. odbudował po drugiej wojnie światowej zabytkową zakrystię przy katedrze lubelskiej.
Fot. w Mater. Red. PSB; – Roczn. oficerski, W. 1923, 1924, 1928, 1932; – Szlakiem Ułanów Chrobrego. Zarys historii 17. Pułku Ułanów Wielkopolskich, Red. S. Zakrzewski, Z. Godyń, Londyn 1973 s. 71, 89, 90, 91 (fot.), 96, 103 (fot.), 197; Żebrowski M. W., Zarys historii polskiej broni pancernej 1918–1947, Londyn 1971 s. 409, 417, 424, 443, 448, 558 (fot. między s. 408–9); – Maczek S., Od podwody do czołga, Wr. 1990; – „Biul. Inform. Związku 17. Pułku Ułanów Wielkopolskich im. Króla Bolesława Chrobrego” 1981 nr 21 (wspomnienie pośmiertne); „Tyg. Powsz.” 1980 nr 33, 1981 nr 2; „Życie Warszawy” 1980 nr 168; – Inst. Pol. i Muz. im. Gen. Sikorskiego w Londynie: A.XII.27/67 TP. i akta awansowe S-ego; – Mater. dostarczone przez bratanicę, Stefanię Sokołowską z W.
Andrzej Suchcitz