Michelis (de Michelis) Bronisław Piotr Henryk (1870–1960), inżynier mechanik i technolog, profesor Instytutu Włókiennictwa. Ur. 1 VIII w Lublinie, był synem Marcina Władysława, prawnika, prezesa trybunału w Radomiu i Lublinie, oraz Matyldy z Hinczów. Po ukończeniu gimnazjum filologicznego w Lublinie (1888) i jednorocznych studiach na Wydziale Fizyko-Matematycznym Cesarskiego Uniw. Warsz. przeniósł się M. do Instytutu Politechnicznego w Rydze, gdzie w r. 1897 uzyskał dyplom inżyniera mechanika z wynikiem celującym i złotą odznaką; w tejże uczelni był w l. 1895–7 asystentem katedry mechaniki; brał udział w działalności polskich organizacji studenckich. Następnie w Karlsruhe uzupełnił na politechnice studia w zakresie elektrotechniki, będąc równocześnie projektantem elektrowni miejskich i zakładów przemysłowych w firmie «Gesellschaft für Elektrische Industrie». W l. 1900–7 był naczelnym inżynierem elektrowni, gazowni i wodociągów w Tow. Akc. Karola Scheiblera w Łodzi, prowadząc w tym samym czasie elektryfikację kopalń «Saturn» i «Wojkowice». W r. 1903 uzyskał dyplom inżyniera technologa Ryskiego Instytutu Technologicznego. Działał w łódzkiej Sekcji Technicznej Warszawskiego Oddziału Tow. Popierania Rosyjskiego Przemysłu i Handlu. W l. 1908–9 był naczelnym inżynierem w zakładach włókienniczych firmy S. Jenny w Hard-Fussach nad Renem (Austria), gdzie przeprowadził elektryfikację i przebudowę fabryki. Po powrocie do Łodzi był naczelnym inżynierem, a w l. 1932–9 dyrektorem i prokurentem w Zakładach Przemysłu Bawełnianego Ludwika Geyera (dziś im. F. Dzierżyńskiego), przyczyniając się do rozwoju zakładów przez budowę nowych oddziałów przędzalni, tkalni i wykończalni oraz rozbudowę kotłowni i siłowni.

Lata drugiej wojny światowej przeżył M. w Pitesti (Rumunia), gdzie udzielał lekcji języków francuskiego, niemieckiego i angielskiego (M. był poliglotą władającym dziesięcioma językami); był tu prezesem Ogniska Amerykańskiej Komisji Pomocy Uchodźcom Polskim w Rumunii, a później członkiem honorowym zarządu Koła Obywatelskiego Pomocy i Opieki nad Uchodźcami. Po powrocie w r. 1945 do Łodzi podjął pracę w Centralnym Zarządzie Przemysłu Włókienniczego, gdzie był naczelnikiem wydziału energetyki i ruchu, dyrektorem działu techniki ruchu (1948) i naczelnym doradcą technicznym (1949), przyczyniając się do organizacji energetyki przemysłu włókienniczego i jej odbudowy po zniszczeniach wojen­nych. Następnie do emerytury w r. 1958 pracował jako samodzielny pracownik naukowy (od r. 1955 jako profesor nadzwycz.) w Instytucie Włókiennictwa, gdzie był też członkiem rady naukowej. Zajmował się wówczas głównie zagadnieniami racjonalizacji i normalizacji oświet­lenia elektrycznego zakładów, ogłaszając ar­tykuły w czasopismach fachowych. Na I Kon­gres Nauki Polskiej w r. 1950 przygotował Monografię energetyki włókienniczej w Polsce (maszynopis). Współpracował w redagowaniu pracy zbiorowej „Oświetlenie zakładów przemy­słowych” (W. 1953), przekazał wiele materiałów i opracowań do publikacji Władysława Felhorskiego „Oświetlenie w przemyśle włókienniczym” (W. 1951) oraz do wydawnictwa Instytutu Elektrotechniki „Oświetlenie elektryczne za­kładów przemysłu jedwabniczo-galanteryjnego” (W. 1952).

W latach pierwszej wojny światowej M. dzia­łał w komitecie Łódzkiego Stowarzyszenia Techników, a potem w komitecie organizacyjnym Tow. Kredytowego Przemysłu Polskiego, Państwowej Radzie Elektrycznej i radzie nadzor­czej Stowarzyszenia Dozoru Kotłów w War­szawie, w sekcji przepisów kotłowych Polskiego Komitetu Normalizacyjnego oraz w różnych komisjach specjalnych Związku Przemysłu Włó­kienniczego. Od r. 1919 był m. in. członkiem rady krajowej Polskiej YMCA (Young Men’s Christian Association) w Warszawie i przewod­niczącym komitetu budowy gmachu Polskiej YMCA w Łodzi, prezesem Oddziału Łódzkiego Stowarzyszenia Elektryków Polskich (1922–8) oraz członkiem jego zarządu głównego w l. 1924–32 ( z wyjątkiem lat 1928/9). Był też prezesem Łódzkiego Stowarzyszenia Techników (1932–9), prezesem Oddziału Łódzkiego Na­czelnej Organizacji Technicznej (1948–9) oraz członkiem-założycielem w r. 1936 łódzkiego Tow. Przyjaciół Nauk, przekształconego w r. 1946 w Łódzkie Tow. Naukowe. Podczas jubi­leuszu 50-lecia jego pracy zawodowej w r. 1947 podkreślono duże zasługi M-a w zakresie rozwoju energetyki przemysłu włókienniczego. Odznaczony był m. in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. W r. 1950 otrzymał godność członka honorowego Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Przemysłu Włókienni­czego. Zmarł 10 XII 1960 w Łodzi i został pochowany na starym cmentarzu przy ul. Ogro­dowej.

Z pierwszego małżeństwa (zawartego w r. 1898) ze Stanisławą Newlin-Wagner miał jedy­nego syna Bronisława Juliusza (1900–1956), inżyniera elektryka, w l. 1933–9 starszego asystenta Politechniki Warszawskiej, współzało­życiela Stowarzyszenia Techników Polskich w Kanadzie w r. 1944, a przed śmiercią docenta w Instytucie Elektrotechniki w Warszawie. Po raz drugi ożenił się M. w r. 1954 ze swoją siostrzenicą Heleną Okulicz-Woyciechowską.

Bibliografia retrospektywna polskiego piśmiennictwa technicznego za lata 1945–1949, W. 1954; Polski dorobek piśmiennictwa naukowo-technicznego włókienniczego, odzieżowego i skórzanego oraz patentów w l. 1945–1961, Ł. 1962; Gospodarka elektryczna w Polsce, W. 1926 s. 89, 140, 149, 170, 522–3; toż 1930 s. 209, 1094–5; Łoza, Czy wiesz, kto to jest?, W. 1939 (Uzupełnienia), (de Michelis Witold); Informator o władzach i organach SEP, W. 1935, 1936/7, 1937/8, 1939; Księga inżynierów mechaników polskich, W. 1935; Spis inżynierów elektryków polskich, W. 1936; – Historia elektryki polskiej, W. 1973 I, II; Historia Stowarzyszenia Elektryków Polskich 1919–1959, W. 1959; Kiepurska H., Inteligencja zawodowa Warszawy 1905–1907, W. 1967; Pierwszy Polski Kongres Inżynierów we Lwowie, W. 1938 I 162; Rozwój Łodzi i okręgu w 25-leciu PRL, Ł. 1969 s. 63; Sprawa elektrowni w Łodzi, Ł. 1926 s. 6, 8, 25, 68, 69, 76; Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Przemysłu Włókienniczego: 15-lecie, Ł. 1962 s. 36, 48, 355–7 (życiorys, fot.); Towarzystwo Przyjaciół Nauk w Łodzi 1936–1939, Ł. 1939 s. 11, 15, 19, 27; – Album Academicum des Polytechnikums zu Riga 1862–1912, Riga 1912 s. 257 (życiorys); Spory o elektryfikację Polski, Najnowsze Dzieje Polski (1914–1939), W. 1962 V 158, 162 (Protokół… Rady Elektrycznej… 1926); Stowarzyszenie Dozoru Kotłów w W. Sprawozdanie za 1925 r., s. 9, 14; – „Dzien. Łódz.” 1960 nr 296 i 310 (nekrolog); „Przegl. Elektrotechn.” 1930 s. 299 (fot.), 1938 s. 747, 1939 s. 613, 619, 621, 622, 624, 625, 1946 s. 98, 1947 s. V, 1952 s. 32; „Przegl. Techn.” 1947 s. 93 (fot.), 147–9 (życiorys); „Przemysł Włókien.” 1947 nr 3 s. 41–2 (życiorys, fot.), nr 5 s. 21; „Technik Włókien.” 1961 nr 1 s. 32 (fot.); „Życie Szkoły Wyższej” 1955 nr 10 s. 99; – Informacje drugiej żony Heleny Michelis i Jana Korasiewicza; – Bibl. do syna Michelisa Bronisława Juliusza: „Biul. Stowarzyszenia Techników Pol. w Kanadzie” 1958 nr 2–3 s. 16–17; „Wiad. Elektrotechn.” 1956 nr 12 s. 312.

Jerzy Kubiatowski