INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
Biogram został opublikowany w latach 1984-1985 w XXVIII tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Przemyski Bronisław (1803–1880), oficer wojska polskiego, powstaniec 1830/1 r., szef Sztabu Gwardii Narodowej w Krakowie w r. 1848. Ur. we wsi Bołdury w cyrkule złoczowskim w Galicji. Pochodził ze starej rodziny szlacheckiej, był synem Jana i Agnieszki z Karwowskich.

W r. 1822 P. zaciągnął się do pułku strzelców konnych gwardii Król. Pol. Skierowany do Szkoły Podchorążych Jazdy w stopniu kadeta, po jej ukończeniu mianowany został 29 V 1827 podporucznikiem z przeznaczeniem do 3 p. strzelców konnych. Z pułkiem tym uczestniczył w działaniach wojennych powstania 1830/1 r., w czasie których został ranny. Dn. 3 V 1831 przeniesiono go do jego macierzystego pułku, przemianowanego tymczasem na 5 p. strzelców konnych, lecz już 30 VI otrzymał dymisję z powodu złego stanu zdrowia. Powrócił w strony rodzinne, a następnie osiadł w Krakowie, gdzie nabył dom przy ul. Szewskiej 341 (27) i utrzymywał się z dzierżawy dóbr w Zabierzowie. W r. 1846 został szefem krakowskiej Straży Bezpieczeństwa (23 II) w Rządzie Narodowym.

Działalność polityczną rozwinął P. wiosną 1848 jako jeden z bardziej czynnych w kręgach, które dały początek krakowskiemu Komitetowi Narodowemu. Na wniosek tegoż Komitetu wszedł do komitetu organizującego Gwardię Narodową, a następnie 18 III t. r. jednogłośnie został wybrany na szefa sztabu Gwardii Narodowej w Krakowie. Odegrał wówczas wybitną rolę. Opierając się na wzorach z r. 1830 projektował organizację i dystynkcje oficerskie, opracowywał regulaminy, a po ich zatwierdzeniu wprowadzał je w życie. Zorganizował kancelarię sztabową i nią kierował. Redagował lub współredagował pisma urzędowe i akta, rozkazy dzienne, prowadził dziennik podawczy i przyjmował raporty. Obok naczelnika Piotra Moszyńskiego był najważniejszą osobistością w dowództwie. Wspólnie z Moszyńskim podpisywał wszystkie ważniejsze dokumenty; niektóre z nich ukazały się drukiem, m. in. „Obowiązki służby garnizonowej” (Kr. 1848). Szkolił oddziały Gwardii Narodowej, organizował służby i przeprowadzał inspekcje. Brał udział w wypadkach 25 i 26 IV. W czasie starć ulicznych i bombardowania miasta niósł pomoc rannym. Ogłoszenie stanu wojennego położyło kres jego działalności publicznej. Jesienią był przesłuchiwany w związku z zajściami kwietniowymi. Pozostawał w Krakowie jeszcze co najmniej przez kilka lat. Zmarł 14 I 1880 w Rymanowie (wg J. Białyni Chołodeckiego).

Ożeniony z Barbarą Dunin Wąsowicz (1823–1883), P. miał synów: Józefa (ur. 1842), Kazimierza Aleksandra (ur. 1844), Władysława Hieronima Józefa (ur. 1847) i córkę Józefę (ur. 1850).

 

Bibliogr. historii Pol. XIX w., II cz. 3 vol. 2; Polska encyklopedia szlachecka, W. 1939 X; Uruski; Żychliński; Lewak–Więckowska, Zbiory B. Rap. Katalog; – Bieniarzówna J., Z dziejów liberalnego i konspiracyjnego Krakowa (1833–1848), Kr. 1948; Cetera B., Proletariacki nurt rewolucji krakowskiej 1848 roku, Kr. 1977; Gollenhofer J., Rewolucja krakowska 1848 roku, Kr. 1908 s. 44, 66, 72; – Chołodecki Białynia J., Cmentarzyska i groby naszych bohaterów z lat 1794–1864 na terenie wschodniej Małopolski, Lw. 1928 s. 42; Hechel F., Kraków i ziemia krakowska w okresie Wiosny Ludów, Wr. 1950; Krasińska L., Dziennik z rewolucyjnych dni Krakowa, „Twórczość” 1948 nr 6–7 s. 22; Pamiętniki krakowskiej rodziny Louisów (1831–1869), Kr. 1962; Roczniki Wojskowe Królestwa Polskiego z lat 1828–1830; – „Gaz. Krak.” 1846 nr 44 i 45 (wyd. razem) s. 5; „Jutrzenka” 1848 nr 13 s. 49; – Arch. Państw. w Kr.: rkp. IT 1286, IT 2086–IT 2092, Spis ludności 1850, 1857, Księgi metrykalne parafii Św. Anny w Kr., Księga do zapisania aktów stanu cywilnego urodzonych w parafii modlnickiej okręgu miasta Krakowa sporządzona na rok 1847; – Kartoteka oficerów WP Zbigniewa Zacharewicza z Krakowa.

Jan Bujak

 

 
 

Powiązane artykuły

 

Obrona Warszawy w 1831 r.

Powstańcy i cywile opanowali miasto już 30 listopada 1830 r. Namiestnik carski i garnizon rosyjski ewakuował się. Warszawa stała się centrum polityczno-administracyjnym i wojskowym powstania listopadowego,......
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Leopold Kronenberg

1812-03-24 - 1878-04-05
bankier
 

Edward Dembowski h. Jelita

1822-04-25 - 1846-02-27
emisariusz
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Walerian Ignacy Antoni Klecki

1801-09-02 - 1880-05-17
lekarz
 

Jan Felicjan Owidzki

1852-06-09 - 1913-06-01
malarz
 
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.