Rakowicz Daniel Aleksander (1817–1876), pedagog, publicysta. Ur. w Śremie z początkiem r. 1817 (13 I t. r. został ochrzczony), pochodził «z ludu» (M. Motty), był synem Adama i Katarzyny (tak zanotowano w „Księdze chrztów”; wg nekrologu w „Dzienniku Poznańskim”: Ewy z Hoffmanów).
W Śremie R. uczęszczał do niższych klas gimnazjalnych, potem do poznańskiego Gimnazjum Św. Marii Magdaleny, a następnie do tamtejszego seminarium nauczycielskiego. Pracę pedagogiczną rozpoczął jako nauczyciel wiejski, najpierw w Oporówku (pow. wschowski), gdzie poznał go gen. Franciszek Morawski i «do dalszego kształcenia się zachęcił, częstokroć przepisywaniem i pisaniem listów zatrudniał» (Motty), on także zachęcił R-a do pracy publicystycznej. Później R. uczył w Golejewku pod Rawiczem. W r. 1845 pisał artykuły pedegogiczne do „Pisma dla Nauczycieli Ludu” i „Pisma dla Ludu Polskiego” – czasopism postulujących upowszechnienie oświaty, a w r. 1846 po przeniesieniu się do Poznania, pomagał Julii Woykowskiej w redagowaniu obu pism. W Poznaniu pracował najpierw w szkole elementarnej na Chwaliszewie, a następnie kierował takąż szkołą «Za Bramką». Zaprzyjaźnił się z Ewarystem Estkowskim, współdziałał z nim w założeniu we wrześniu 1848 Polskiego Tow. Pedagogicznego i przez cały czas trwania tej instytucji należał do jej zarządu. Współuczestniczył z Estkowskim w wydawaniu miesięcznika „Szkoła Polska”. Gdy w okresie Wiosny Ludów rozwinął się ruch wydawniczy, R. pomagał Hipolitowi Cegielskiemu w redagowaniu „Gazety Polskiej” (22 III 1848 – czerwiec 1850), do której także pisał artykuły. Ponadto współpracował – pisząc głównie na tematy pedagogiczne – z czasopismami poznańskimi: „Dziennikiem Polskim”, „Orędownikiem Naukowym”, „Wielkopolaninem” i in. Najważniejszym jego dziełem był elementarz zatytułowany Nauka czytania i pisania (P. 1850), używany przez dwadzieścia kilka lat zarówno w szkołach elementarnych zaboru pruskiego, jak i w nauczaniu prywatnym – do r. 1872 osiągnął 111 wydań. Opracował też elementarz niemiecki dla dzieci polskich, także wielokrotnie wydawany (wyd. 17 w r. 1861).
R. był również zamiłowanym ogrodnikiem i pszczelarzem, w miejscowościach, gdzie był nauczycielem, uczył chłopów tych umiejętności, pisał też na te tematy w czasopismach. Był postacią znaną w Poznaniu, m. in. z działalności charytatywnej: wspierał ubogą młodzież sam lub starał się dla niej o pomoc u zamożnych znajomych. Pod koniec życia R. uczył w poznańskiej szkole elementarnej na Św. Marcinie, a w r. 1874 przeszedł na emeryturę. Niedługo potem przeniósł się do Inowrocławia, skąd nadsyłał artykuły do „Dziennika Poznańskiego” i toruńskiego „Gospodarza”. Był też współzałożycielem Tow. Pszczelniczego w Inowrocławiu. Zmarł 7 XII 1876 w Inowrocławiu.
R. był żonaty z Emerancją z Osieckich, miał z nią kilkoro dzieci, m. in. syna Franciszka (zob.).
Estreicher w. XIX; Wojtkowski, Bibliogr. historii Wpol.; Enc. Org., XII; – Karwowski S., Czasopisma wielkopolskie, P. 1908 Cz. 1 s. 11–12, 23; tenże, Hist. W. Ks. Pozn. II 297; Prasa polska w latach 1661–1864, W. 1976; Słowiński L., „…Nie damy pogrześć mowy”, P. 1982; Truchim S., Ewaryst Estkowski, W. 1959; – Motty M., Przechadzki po mieście, W. 1957 I–II; – „Dzien. Pozn.” 1876 nr 282 s. 4; – Arch. Archidiec. w P.: PM 297/8 s. 95 nr 9 (odpis metryki w materiałach PSB).
Rościsław Skręt