Richardot Didier (Dezydery) (1769–1849), Francuz, jezuita, historyk, kaznodzieja. Ur. 29 I w zamożnej rodzinie w Langres (Francja).
R. studiował w seminarium duchownym Św. Mikołaja w Paryżu i równocześnie w Sorbonie, gdzie uzyskał doktorat obojga praw. W r. 1789 otrzymał święcenia subdiakonatu. W r. 1791 opuścił Francję i udał się do Turynu, następnie do Paderborn, a w końcu na Białoruś, za co władze rewolucyjne skonfiskowały mu majątek. Do zakonu jezuitów wstąpił 24 VIII 1792 i dwuletni nowicjat odbył w Połocku. W l. 1794–6 pełnił obowiązki zastępcy regensa konwiktu połockiego. W krótkim czasie opanował język polski. Do użytku IV i V klasy szkół połockich opublikował w tym czasie podręcznik Krótkie zebranie historii rzymskiej (Połock 1795), obejmujący okres od założenia Rzymu aż do cesarza Józefa II. W l. 1796–1800 kontynuował w Połocku studia teologiczne i nauczał języka francuskiego w szkołach. Święcenia kapłańskie przyjął w r. 1799 w Połocku z rąk bpa Jana Benisławskiego. W r. 1800 R. objął stanowisko regensa konwiktu w Mścisławiu, ale już w listopadzie 1801 został przeniesiony do Petersburga na kapelana i kaznodzieję ludności francuskiej, a równocześnie profesora języka francuskiego w jezuickich szkołach publicznych. W l. 1802–5 był sekretarzem generała zakonu jezuitów – na Białorusi – Gabriela Grubera. W Petersburgu utrzymywał bliskie stosunki z dworem cesarskim i dzięki znajomości z ks. Aleksym Kiryłłowiczem Razumowskim, ministrem oświecenia publicznego, bronił niezawisłości szkół jezuickich od Uniw. Wil. W l. 1805–10 był kaznodzieją kolejno w Połocku (1805–7), Witebsku (1807–8), Mohylewie (1808–9) i znów w Połocku (1809–10). Dn. 2 II 1808 złożył uroczystą profesję zakonną. W l. 1811–16 R. pełnił w Połocku obowiązki prefekta szkół niższych (1810–14), regensa konwiktu szlacheckiego (1811–12), profesora historii powszechnej, historii Kościoła i języka francuskiego w Akademii Połockiej, następnie profesora historii powszechnej, literatury francuskiej i prawa kanonicznego (1813–16). W Akademii był także dziekanem Wydziału Języków i Literatury (1814–15) i konsyliarzem Akademii (1813–16). W czasie uroczystego otwarcia Akademii Połockiej 25 XI 1813 nadano mu doktorat teologii.
R. opublikował dla klasy II i III Historię o monarchiach: asyryjskiej i perskiej (Połock 1813, Wyd. 2, Połock 1816) wydaną w tłumaczeniu włoskim (Turyn 1840, 1844), a dla klasy IV Historię grecką (Połock 1814). Podręczniki te, oparte na dość bogatej literaturze, nie zawsze uwzględniały najnowsze badania, napisane były jednak przejrzyście i dobrą polszczyzną. Do nauki języka francuskiego wydał dość obszerny Dictionnaire français et polonais – Dykcjonarz francusko-polski (Połock 1813). W czasie wyprawy Napoleona do Rosji w r. 1812 pozostawał w Połocku i był kapelanem rannych żołnierzy francuskich. Pertraktował też z ramienia jezuitów w lipcu 1812 w majątku Ekimania, należącym do kolegium, z królem Neapolu Joachimem Muratem, a następnie z marsz. Michelem Neyem. Przyjaźnił się też z marszałkiem francuskim Laurentem Gouvion-Saint-Cyr. W r. 1816 przeniósł się do Mohylewa na kaznodzieję, skąd przeszedł na stanowisko wicerektora kolegium w Orszy (od 17 VII 1817), a następnie rektora kolegium w Mohylewie (od 9 IX 1819). W r. 1818 wręczył w Orszy cesarzowi Aleksandrowi I petycję generała zakonu Tadeusza Brzozowskiego o pozwolenie na przeniesienie siedziby generalskiej z Połocka do Rzymu, ponieważ w r. 1814 zakon został wskrzeszony. Petycja okazała się bezskuteczna.
Założony w r. 1818 „Miesięcznik Połocki” zasilił R. dwoma artykułami: Krótka wiadomość o mieście Połocku (T. 1: 1818 s. 8–19, 79–92, 155–80) oraz Wiadomość o życiu i pismach ks. Nikodema Muśnickiego wraz z tłumaczeniem wyjątków poematu łacińskiego „De Christi ab inferis reditu” (T. 1: 1818 s. 27–43). Owocem żmudnej 17-letniej pracy była Historia Polski. Rękopis gotowy do druku został jednak spalony przez pomyłkę przez ucznia R-a. Nie zachowały się jego utwory homiletyczne, choć uchodził za wybitnego kaznodzieję polskiego i francuskiego, z wyjątkiem jednego Kazania o zbawieniu, wygłoszonego w r. 1818 w Orszy (Arch. Prow. Mpol. T. J. w Kr.: sygn. 77). Po wypędzeniu jezuitów z Rosji wiosną 1820 powrócił R. do Francji, gdzie prowadził pracę misyjną w Pikardii, ale 8 I 1821 został mianowany przełożonym prowincji francuskiej. Urząd ten sprawował do 20 II 1824. W tym czasie otworzył dwa nowe kolegia, a liczba jezuitów francuskich wzrosła z 236 do 320. Cieszył się opinią dobrotliwego i życzliwego przełożonego, choć brakowało mu często zdecydowania i konsekwencji w działaniu. Wspierał polskich jezuitów wypędzonych z Rosji i studiujących we Francji. Po zwolnieniu z urzędu prowincjała został mianowany superiorem małego seminarium w Dôle, którym kierował do 19 IX 1825 i powiększył liczbę konwiktorów z 24 do 200. W l. 1826–30 był superiorem domu misyjnego w Laval. W r. 1829 brał udział w XXI Kongregacji Generalnej zakonu, która wybrała na generała Jana Roothaana, współpracownika R-a z Połocka i Orszy. W t. r. przygotował wielką mapę geograficzną świata Orbis vetus w 8 arkuszach, lecz z powodu braku pieniędzy na zapłacenie grawera praca nie została opublikowana. Również powiększone wydanie Histoire d’ Assyrie nie ukazało się drukiem, a rękopis zaginął w czasie rewolucji lipcowej 1830 r. w kolegium w Montrouge.
Zmuszony znowu w czasie rewolucji lipcowej do opuszczenia Francji R. spędził 7 miesięcy w Szwajcarii, a następnie w maju 1831 przybył do Galicji. W Tarnopolu pracował jako kaznodzieja i rekolekcjonista (1831–6), a również jako profesor języka francuskiego (1831–2). Był następnie w Nowym Sączu profesorem teologii moralnej i pastoralnej (1836–9), profesorem historii kościoła i prawa kanonicznego (1840–1) oraz duchownym domu i prefektem biblioteki (1841–2). W l. 1839–40 i 1842–5 był instruktorem studium prawa zakonnego w Starej Wsi, skąd wyjechał do Tarnopola na stanowisko ojca duchownego kolegium (1845–8). Do prowincji galicyjskiej przywiązał się szybko. W r. 1834 proponował generałowi zakonu przekazanie zgromadzeniu znacznego kapitału powstałego z pensji przyznanej mu po r. 1820 jako emigrantowi politycznemu przez rząd Restauracji. W czasie rozproszenia jezuitów galicyjskich w r. 1848 udał się do Metzu, gdzie w kolegium jezuickim pełnił przez kilka miesięcy obowiązki ojca duchownego. Zmarł 5 V 1849 w Metzu.
Estreicher w. XIX; Enc. Org.; Podr. Enc. Kośc., XXXIII/XXXIV 270; Backer-Sommervogel, Bibl. Comp. de Jésu, VI kol. 1812–13; Brown, Bibl. pisarzów s. 340–1; – Burnichon J., La Compagnie de Jésus en France, Histoire d’un siècle, 1814–1914, Paris 1914 I 199–202; [Bzowski T.], Ojcowie i bracia Towarzystwa Jezusowego zmarli w polskich prowincjach od r. 1820, Kr. 1932, s. 125–6; Grzebień L., Richardot Desiderius, w: Polscy kanoniści (wiek XIX i XX), W. 1981 cz. 2 s. 137; Guidée A., Notices historiques, Paris 1860 II 101–18; tenże, Vie du R. P. Joseph Varin, Paris 1854 s. 337–47; Petrani A., Nauka prawa kanonicznego w Polsce w XVIII i XIX wieku, L. 1961 s. 308; Rosette A., La Compagnie de Jésus à Dôle après son retablissement, Paris 1945 s. 9–11, 14, 18, 26, 28, 30, 43, 44, 63, 336; Rouët de Journel M. J., Un Collège de Jésuites à Saint-Pétersbourg 1800–1816, Paris 1922 s. 37; Załęski, Jezuici, V; – Drzymała K., Wspomnienia naszych zmarłych 1820–1982, Kr. 1982 II 73–4; Materiały do dziejów Akademii Połockiej i szkół od niej zależnych, Zebrał L. G[iżycki], Kr. 1905; – Arch. Prow. Mpol. T. J. w Kr.: Catalogus personarum et officiorum Societatis Jesu in Alba Russia in annum 1792 (…1820), Catalogus sociorum et officiorum provinciae Galicianae Soc. Jesu in annum 1831 (…1848), rkp. 276 s. 7–11 (listy generała A. Fortisa do R-a), rkp. 298 I, X, XV, XVIII–XX (dokumenty), rkp. 845 II s. 63, 149, 169 (Diarium Coll. Polocensis), rkp. 955 k. 212 (list z r. 1796); Arch. Rom. S. I.: Gal. 1003 II 32, 47, 1006 I 4 (listy do generała zakonu), Russia 8 IX 40, 6 III, Catalogus sociorum et officiorum Soc. Jesu in Gallia, 1814–1827 s. 21, Russia 4 IV 13, 6 VII 6.
Ludwik Grzebień