Soboczyński Edward Franciszek (1890–1963), lekarz, laryngolog, powstaniec wielkopolski. Ur. 22 VI w Jedlcu (pow. pleszewski), był synem Franciszka i Wandy z Klimaszewskich.
S. uczył się i zdał maturę w r. 1910 w gimnazjum klasycznym w Ostrowie, należał w tym okresie do Związku Młodzieży Polskiej «Zet» i Tow. Tomasza Zana. Następnie studiował medycynę do r. 1914, kolejno w Lipsku, Gryfii i Wrocławiu. Po wybuchu pierwszej wojny światowej wcielony do armii niemieckiej, walczył na froncie zachodnim i podczas urlopu uzyskał 23 XI 1916 dyplom lekarski na uniwersytecie we Wrocławiu. W lutym 1918 został ranny, po rekonwalescencji powrócił w maju t.r. do kraju i został ordynatorem oddziału lekko chorych szpitala w Pleszewie, równocześnie specjalizując się z laryngologii w szpitalu garnizonowym w Poznaniu. W l. 1918–19 wziął udział w powstaniu wielkopolskim w stopniu kapitana lekarza i był współorganizatorem służby medycznej. Po zawieszeniu broni w Wielkopolsce od lutego 1919 uczestniczył w wojnie polsko-sowieckiej jako dowódca 2. kompanii sanitarnej, zorganizował w Bobrujsku szpital polowy na 750 łóżek i nim kierował. Po zakończeniu działań wojennych był ordynatorem oddziału usznego wojskowego szpitala okręgowego kolejno w: Poznaniu, Toruniu i Grudziądzu. Po zdemobilizowaniu (w randze majora), od maja 1922 pracował na oddziałach usznych szpitali we Lwowie i Poznaniu.
W lipcu 1922 S. zamieszkał w Bydgoszczy i 1 III 1923 został ordynatorem oddziału laryngologicznego Szpitala Miejskiego oraz jego dyrektorem wyłonionym w konkursie 25 VII 1931 i pełnił te funkcje do wybuchu drugiej wojny światowej. W l. 1924–32 był radnym miejskim i decernentem Urzędu Zdrowotności Publicznej; zainicjował w r. 1930 budowę nowoczesnego szpitala w dzielnicy Bielawki i doprowadził do jego otwarcia w r. 1938. Zarazem S. był wiceprezesem i członkiem zarządu Chrześcijańskiej Demokracji w Bydgoszczy, założył Związek Samoobrony Społecznej «Rozwój» i był jego prezesem (1922–9), należał do Komitetu Ligi Pracy oraz Związku Lekarzy, a także wchodził w skład zarządu bydgoskiego «Sokoła». Ponadto działał w Naukowym Bydgoskim Tow. Lekarskim na Obwód Nadnotecki jako członek jego zarządu od r. 1923 i sekretarz w l. 1934–7. Pasją S-ego było myślistwo i wraz z Józefem Weyssenhoffem i Stefanem Siemiątkowskim założył Bydgoskie Tow. Łowieckie.
Podczas kampanii wrześniowej 1939 r. S. był starszym ordynatorem Szpitala Wojennego nr 101, z którym ewakuował się do Rumunii; przedostał się następnie do Francji, gdzie wstąpił do tworzonych przez gen. Władysława Sikorskiego Polskich Sił Zbrojnych (PSZ). Po ich ewakuacji do Anglii wziął udział w reorganizacji Służby Zdrowia I Korpusu PSZ i działał w Komisji Zdrowia przy Min. Zdrowia i Opieki Społecznej rządu polskiego w Londynie, a także praktykował w klinikach w Edynburgu i Dundee. Podczas inwazji aliantów na kontynent w r. 1944 był oficerem łącznikowym w armii amerykańskiej.
Po zakończeniu działań wojennych S. we wrześniu 1945 wrócił do Bydgoszczy, podjął praktykę lekarską i został dyrektorem Woj. Szpitala Dziecięcego, w którym zorganizował i prowadził oddział laryngologiczny. Dn. 28 VI 1950 w Akad. Medycznej w Poznaniu uzyskał stopień doktora medycyny na podstawie rozprawy Nowoczesny szpital. Szkic budownictwa i administracji szpitalnej (Bydgoszcz 1957). Opublikował kilka prac z zakresu organizacji służby zdrowia, m.in.: Aktualne problemy służby zdrowia w Polsce („Śląska Gaz. Lek.” 1947 nr 1–2, odb. Cieszyn 1947), Organizacja służby społecznej w szpitalu („Pol. Tyg. Lek.” 1948 nr 18, odb. W. 1948) i ok. 30 prac laryngologicznych, głównie na łamach „Otolaryngologii Polskiej”, m.in.: Leczenie miejscowe ropnego zapalenia ucha środkowego antybiotykami (1952 nr 3); Antropunkcja i antrostomia u niemowląt (1956 nr 2, odb. W. 1956) i Mastoiditis occulta (1962 nr 3, odb. W. 1962), a także w „Nowinach Lekarskich”, m.in. Gruźlica dróg oddechowych (1949 nr 1). Po przejściu w r. 1959 na emeryturę pracował w Woj. Przychodni Przeciwgruźliczej oraz jako konsultant w Sanatorium Przeciwgruźliczym i Szpitalu dla Płucnochorych. Był członkiem Polskiego Tow. Otolaryngologicznego i wiceprzewodniczącym jego Oddziału Poznańsko-Bydgoskiego, Polskiego Tow. Pediatrycznego, Polskiego Tow. Lekarskiego i Międzynarodowego Tow. Szpitalnictwa. W Bydgoskim Tow. Naukowym był od r. 1959 członkiem Wydz. Przyrodniczego i działał w Komisji Lekarskiej. Zmarł 26 V 1963 w miejscowości Brzoza koło Bydgoszczy, pochowany został na cmentarzu na Bielawkach w Bydgoszczy. Odznaczony był m.in. Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym, Krzyżem Niepodległości, Złotym Krzyżem Zasługi (1939), Złotym Medalem Łowiectwa oraz odznakami «Bydgoszcz – Zasłużonemu Obywatelowi» (1960) i «Za Wzorową pracę w Służbie Zdrowia».
W małżeństwie zawartym 28 IV 1923 z Bertą Stefanią Zborowską miał S. troje dzieci: Andrzeja (ur. 1924), profesora laryngologii Akad. Medycznej w Poznaniu, Elżbietę (ur. 1925), po mężu Czarnowską, ekonomistkę, i Zofię (ur. 1930), lekarza okulistę.
Polska bibliografia lekarska za l. 1947–63, W. 1952–70; Bydgoski słownik biograficzny, Bydgoszcz 1994 I (J. Kutta, fot.); Łoza, Czy wiesz, kto to jest?; Słownik polskich towarzystw naukowych, Wr. 1990 II cz. 1; Rocznik oficerski, W. 1923, 1924; Urzędowy spis lekarzy uprawnionych do wykonywania praktyki lekarskiej oraz aptek w Rzeczypospolitej Polskiej, W. 1924/5 s. 319; Woźniewski Z., Polski almanach medyczny na rok 1956, W. 1957, s. 315–16; – Bartnicki J., Bydgoszcz w roku 1939, Bydgoszcz 1985 s. 28; Bydgoszcz. Historia – kultura – życie gospodarcze, Gdynia 1959 s. 263; Hanecki M. i in., Służba zdrowia w Polsce. Przegląd ważniejszych prac o organizacji i pokrewnych działaniach służby zdrowia XIX i XX w., W. 1956; Polska Bydgoszcz. Dziesięć lat pracy twórczej, Bydgoszcz 1930 s. 44; Serwański E., Dywersja niemiecka i zbrodnie hitlerowskie w Bydgoszczy na tle wydarzeń w dniu 3 IX 1939, P. 1984; Smereka J., Polacy na studiach lekarskich we Wrocławiu w latach 1811–1918, Wr. 1979 s. 111, 129 (błędnie jako Soboszyński); Woźniewski Z., Rozprawy na stopień doktora medycyny, stomatologii i farmacji w latach 1945–1952, W. 1963; Zjazd delegatów Chrześcijańskiej Demokracji z okręgu bydgoskiego, „Dzien. Bydgoski” 1929 nr 121 s. 1; – Czarnowski W., Ze wspomnień starego bydgoszczanina, P. 1969 s. 119; Wielkopolska szkoła edukacji narodowej. Studia i wspomnienia z dziejów Gimnazjum Męskiego w Ostrowie Wielkopolskim w 125-lecie jego założenia 1845–1970, Wr. 1970 s. 195; – Nekrologi i wspomnienia pośmiertne z r. 1963: „Ilustr. Kur. Pol.” nr 125 s. 3, nr 126 s. 6, „Otolaryngologia Pol.” nr 4 s. 509–10, „Służba Zdrowia” nr 25 s. 2 (fot.); – „Bydgostiana” Nr 1: 1959–61, [druk.] 1963 s. 53, 60; „Kron. Bydgoska” T. 2: 1964–5 [druk.] 1971 s. 157.
Stanisław Tadeusz Sroka