Łubieński (Pomian-Łubieński) Edward (1819–1867), pisarz, działacz katolicki i konserwatywny. Ur. 19 VIII w Warszawie, syn Henryka (zob.) i Ireny z Potockich, brat Konstantego Ireneusza (zob.) i Juliana (zob.). Kształcił się początkowo w domu, potem przez dwa i pół roku na uniwersytecie petersburskim. W r. 1839 przez pół roku studiował prawo w Berlinie, a potem w Rzymie. W r. 1842 wrócił do Berlina, gdzie ukończył studia. Założył tu Tow. Katolickie (1843) dla zwalczania zasad heglizmu. W r. 1844 (11 X) poślubił Zofię z Giżyckich i osiadł w Poznaniu, uzyskawszy obywatelstwo pruskie. W l. 1846–8 studiował w Rzymie w Kolegium Rzymskim. Gdy Pius IX musiał opuścić Rzym, Ł. towarzyszył mu na wygnaniu, a na podstawie osobistych przeżyć opublikował broszurę Guerres et révolutions d’Italie en 1848 à 1849 (Paris 1852) utrzymaną w duchu klerykalnym. Krytykował także akcję Legionu Mickiewicza (Mickiewicz w Rzymie. Odpowiedź na list bezimienny, umieszczony w Dzienniku Polskim, Paryż 1850). Zwalczał «bałwochwalstwo» rewolucji i idei słowiańskiej (Dwa bałwochwalstwa w Polsce niebezpieczne, odb. z „Przegl. Pozn.” 1851).
Powróciwszy do Poznania (1850) założył tam pierwszą księgarnię katolicką i Tow. Św. Wincentego, którego był pierwszym prezesem. Księgarnię powierzył młodemu księgarzowi Naganowskiemu. Dysponowała ona głównie polskimi i francuskimi książkami religijnymi, a przy niej działała także wypożyczalnia. Natrafiła jednak na trudności finansowe, a zwłaszcza na szykany policji, które doprowadziły do jej zamknięcia (7 X 1851). W listopadzie 1852 Ł. zamieszkał na stałe w Rzymie, przyjąwszy poddaństwo papieskie. Został prezesem konferencji św. Wincentego, a przede wszystkim zajmował się sprawą obrony państwa papieskiego (1853 – plan utworzenia zakonu rycerskiego, projekt utworzenia legii zagranicznej w Rzymie przez Napoleona III, 1860 – plan utworzenia gwardii palatyńskiej). Prowadził także działalność gospodarczą (dzierżawił winnicę, planował osuszenie błot koło Ostii) i nadal parał się piórem (L’Étude sur l’Église grecque unie dans le royaume de Pologne, 1861).
W Polsce zjawił się ponownie w r. 1861, ale przeraziły go nastroje powstańcze. Próbował założyć w Galicji katolicki i konserwatywny dziennik „Wiara”, wykładając przy tym swoją ideologię (Zamiar Dziennika „Wiary”, Lipsk 1861: władza świecka papieża jako źródło wszelkiej władzy na ziemi, obrona biednych przed socjalizmem, a skłonienie bogatych do miłości, patriarchalizm, kult władzy, stanowisko antyrosyjskie i antypruskie). Zwrócił się o poparcie do A. Gołuchowskiego, dla którego jednak program Ł-ego był zbyt klerykalny, a niepowodzenie przypieczętowały trudności finansowe. W memoriale przeciw powstaniu (2 II 1863) zalecał Ł. niezrywanie z carem, natomiast Aleksandra zachęcał do wstrzymania rozlewu krwi przez nadanie konstytucji wszystkim ziemiom dawnej Rzpltej (L’armistice entre les Russes et les Polonais, Lipsk 1863).
W r. 1862 Ł. kupił za pieniądze drugiej żony majątek Kolnica w Sanockiem. Zawsze pełen projektów, proponował utworzenie szkoły rolniczej dla synów szlacheckich i osobnej dla dzieci chłopskich, upominał się też o poprawę komunikacji Galicji z Węgrami. Z nowej siedziby w Koszycach pisywał do konserwatywnego dziennika „L’Union” (1864), a posłów polskich w Radzie Państwa skłaniał do głosowania za konkordatem z Rzymem (O konkordacie 18 sierpnia 1855 w Austrii, Kr. 1867). Starał się o przyjęcie do austriackiej służby dyplomatycznej, ale został tylko prywatnym sekretarzem cesarza. Oferował swoje usługi nawet hr. Chambord, pretendentowi do tronu francuskiego, zapewniając go, że jest «Francuzem z serca i języka». Postanowił wreszcie poświęcić się studiom teologicznym w Wiedniu, gdy nagle zmarł 22 XI 1867. Pochowany został w Rzymie, obok pierwszej żony Zofii z Giżyckich (zm. 22 VIII 1847 w Rzymie). Ł. miał z nią syna Bolesława, zmarłego w dzieciństwie. Z drugiego małżeństwa (2 II 1850) z Konstancją ze Szlubowskich zostawił czworo dzieci: syn Ludwik osiadł w Anglii i ożenił się z Angielką, a rodzina nazywała się odtąd de la Barre Bodenham-Łubieński lub Bodenham-Łubieński; syn Jan był szambelanem austriackim; córki: Maria wyszła za mąż za Franciszka Chłapowskiego (zob.), Józefa za Bolesława Stana.
Estreicher w. XIX; Wojtkowski A., Bibliografia historii Wielkopolski, P. 1938; Boniecki; Borkowski J. Dunin, Almanach błękitny, W. 1908; Uruski; Żychliński, VII; – Karwowski S., Historia Wielkiego Księstwa Poznańskiego, P. 1918 I; tenże, Z życia E. hr. Ł-ego, „Przegl. Wpol.” 1913 s. 167–72, 196–201; – Motty, Przechadzki po mieście; – „Gaz. Pol.” 1850 nr 19, 44, 56, 79, 82, 89, 134, 139; „Goniec Pol.” 1850 nr 45, 74, 100, 1851 nr 71, 224, 231, 235; „Wiarus” 1850 nr 21 s. 80, nr 24 s. 94, nr 37 s. 142, nr 43.
Red.