Staniewiczowa (Sumorok-Staniewiczowa) Eugenia Anna (1889–1975), pedagog, polonistka. Ur. 4 IX w Wilnie, była córką Restytuta Sumoroka (1854–1929), adwokata i sędziego, oraz Aleksandry z Borodziczów.
Nauki początkowe pobierała w domu, jej nauczycielką była Jadwiga z Jasieńskich Stommowa. W r. 1903 wysłana została do szkoły w Warszawie, gdzie w l. 1905–6 brała udział w strajkach szkolnych i tajnym nauczaniu młodzieży rzemieślniczej. W r. 1907 powróciła do Wilna i tam uzyskała świadectwo maturalne w rosyjskim gimnazjum żeńskim. W l. 1907–11 była słuchaczką nadzwycz. na Wydz. Filozoficznym UJ, uczęszczała na wykłady z zakresu filozofii, psychologii, pedagogiki, historii i literatury polskiej. Pod kierunkiem Ignacego Chrzanowskiego napisała pracę Porównanie satyr Juwenalisa, Boileau, Zabłockiego i Gorczyczewskiego. Po powrocie do Wilna uczyła literatury polskiej na tajnych kursach nauczycielskich (1912–13). W l. 1913–14 studiowała w Paryżu, gdzie poznała potomstwo Adama Mickiewicza – Marię Górecką i Władysława.
W okresie pierwszej wojny światowej prowadziła wykłady z literatury polskiej na tajnych kursach w Wilnie, krótko przebywała w Finlandii, a następnie w Smoleńsku podjęła pracę nauczycielską w polskim gimnazjum zorganizowanym przez Tow. Pomocy Ofiarom Wojny. Po zakończeniu wojny powróciła do Wilna. W r. 1918 wykładała na Wyższych Kursach Nauczycielskich i w szkole handlowej, a w l. 1919–30 była nauczycielką języka polskiego i historii w męskim Gimnazjum im. Joachima Lelewela. W tym czasie (24 VIII 1921) poślubiła Witolda Staniewicza. Dyplom Min. WRiOP uprawniający do nauczania języka polskiego w szkołach średnich ogólnokształcących i seminariach nauczycielskich S. otrzymała 31 VIII 1926. W l. 1931–9 piastowała stanowisko dyrektora Gimnazjum i Liceum im. Elizy Orzeszkowej, równocześnie uczyła tam języka polskiego i historii. Odmłodziła personel nauczycielski, wprowadziła nowoczesne metody nauczania. Dbała o zachowanie w szkole zasad tolerancji religijnej i rozwój organizacji młodzieżowych, szczególną wagę przykładała do wychowania obywatelskiego, a zwłaszcza kultu Józefa Piłsudskiego. Każdą uczennicę starała się znać osobiście, najuboższe wspierała materialnie z własnych funduszy. W r. 1935 otrzymała Złoty Krzyż Zasługi za osiągnięcia pedagogiczne oraz Srebrny Wawrzyn Polskiej Akad. Literatury za upowszechnianie znajomości literatury polskiej. Dn. 30 XI 1939, po przejęciu Wilna przez Litwę, została S. usunięta ze stanowiska dyrektora szkoły. W l.n. przebywała w rodzinnym majątku Wersoka koło Ejszyszek. Do Wilna powróciła jesienią 1942 i nawiązała współpracę z Uniwersyteckim Ośrodkiem Zorganizowanego Polskiego Szkolnictwa Tajnego w Wilnie, którym kierował Władysław Dziewulski. Prowadziła lekcje języka polskiego w liceum o profilu humanistycznym na tajnym komplecie zorganizowanym przez Jadwigę Turkowską. Równolegle współpracowała z Biurem Informacji i Propagandy Okręgu Wileńskiego AK przy redagowaniu pisma „Niepodległość”. W marcu 1944 została przez władze niemieckie aresztowana i umieszczona w więzieniu na Łukiszkach. W momencie ustępowania wojsk niemieckich z Wilna, w nocy z 2 na 3 VII t.r., uciekła z więzienia i jeszcze w tym samym miesiącu opuściła miasto.
Po tzw. repatriacji zamieszkała S. w Toruniu, skąd przeniosła się do Poznania. W l. 1945–8 była tam nauczycielką języka polskiego w Państw. Gimnazjum i Liceum im. Karola Marcinkowskiego, a następnie w Państw. Gimnazjum i Liceum im. Klaudyny Potockiej. Dn. 30 IX 1950 władze szkolne przeniosły S-ą w stan spoczynku; oficjalnym powodem tej decyzji były: wiek, niezadawalający poziom nauczania i «nieuspołecznienie». W kilkanaście dni potem został aresztowany jej mąż i przez dwa lata S. walczyła o jego uwolnienie. Nie zrezygnowała z pracy w szkole. Najpierw uczyła języka rosyjskiego w Prywatnej Zasadniczej Szkole Gastronomicznej w Pniewach, potem też w szkołach poznańskich: Technikum Budowlanym, Gimnazjum i Liceum im. Dąbrówki, Gimnazjum i Liceum im. Ignacego J. Paderewskiego oraz na kursach oświatowych dla dorosłych. W l. 1956–8 wykonywała prace zlecone dla Ośrodka Dokumentacji Ewolucjonizmu PAN; tłumaczyła prace naukowe na język francuski. W Poznaniu prowadziła dom otwarty, gdzie spotykali się znajomi i przyjaciele pochodzący z Wilna. Podtrzymywała kontakty ze swoimi wychowankami ze szkół wileńskich, spisała swe Wspomnienia. Zmarła w Poznaniu 25 XI 1975, pochowana została na cmentarzu Sołackim.
Z małżeństwa z Witoldem Staniewiczem (zob.) miała S. syna Restytuta (ur. 1929), historyka, który po jej śmierci przechował zbiory związane z historią Gimnazjum im. Elizy Orzeszkowej.
Wileński słownik biograficzny, Red. H. Dubowik, L. J. Malinowski, Bydgoszcz 2002; – Była taka szkoła. Gimnazjum im. Elizy Orzeszkowej w Wilnie 1915–1939, Red. E. Sławińska-Zakościelna, Londyn 1987 s. 7, 34–5, 42, 78, 126–8 (fot.); Na tropach bezprawia. Witold Staniewicz w areszcie śledczym, Red. Z. Kaczmarek, P. 1995; V Liceum Ogólnokształcące w Poznaniu w l. 1936–1986, P. 1986 (błędnie jako Stanewicz); Tomaszewski L., Wileńszczyzna lat wojny i okupacji 1939–1945, W. 1999; Wilno jako ognisko oświaty w latach próby (1939–1945), Białystok 1994 (fot.); Wilno–Wileńszczyzna jako krajobraz i środowisko wielu kultur, Białystok 1992 I; – Zagórowski, Spis nauczycieli; – Gimnazjum im. króla Zygmunta Augusta w Wilnie. Wspomnienia wychowawców i wychowanków, Bydgoszcz 1999; Hulewicz-Feillowa A., Rodem z Kościanek, Kr. 1988; – „Dzien. Urzęd. Kuratorium Okręgu Szkol. Wil.” 1930 s. 295; „Dzien. Wil.” 1935 nr 309; – Arch. Akad. Roln. w P.: sygn. 54/63/26; Arch. UJ: sygn. S II 205, S II 216, S II 227; Arch. Urzędu Woj. w P.: sygn. 941/983–IX–484; USC w P.: sygn. 3695/75 (akt zgonu S-ej); – Mater. Red. PSB: Życiorys S-ej autorstwa Ewy Sławińskiej-Zakościelnej i Ireny Sławińskiej oraz uzupełnienia Liliany Czerniawskiej-Narkowicz na podstawie zbiorów Lietuvos valstybės centrinis archyvas w Wil.
Zygmunt Kaczmarek