Lokajski Eugeniusz, pseud. ppor. Brok (1909–1944), rekordzista Polski w rzucie oszczepem, olimpijczyk, podporucznik Armii Krajowej. Ur. 30 XII w Warszawie; był synem Antoniego, artysty brązownika, i Marii Antoniny z Górakiewiczów. W r. 1927 uzyskał świadectwo dojrzałości w Gimnazjum im. M. Reja w Warszawie. W t. r. rozpoczął studia w Wyższej Szkole Handlowej (WSH) w Warszawie. Równocześnie pracował zarobkowo jako urzędnik w VII Komisariacie Policji. Po roku przerwał studia w WSH oraz pracę w policji i w l. 1930–2 odbywał służbę wojskową w Szkole Podchorążych w Zambrowie i Brześciu n. Bugiem. Po ukończeniu służby wojskowej w r. 1932 rozpoczął studia w Centralnym Instytucie Wychowania Fizycznego (CIWF) w Warszawie. W okresie studiów pracował jako instruktor wychowania fizycznego w Gimnazjum im. M. Reja. Studia ukończył w r. 1934 zaś w r. 1937/8 uzupełnił swe wykształcenie w CIWF (wprowadzono wówczas trzeci rok studiów). W l. 1934–9 pracował jako asystent w CIWF oraz jako nauczyciel wychowania fizycznego w Gimnazjum im. M. Reja.
Karierę sportową rozpoczął L. w r. 1924 w Klubie Sportowym «Warszawianka», gdzie uprawiał różne dyscypliny sportu. Pierwsze sukcesy na miarę światową osiągnął w rzucie oszczepem i w wielobojach lekkoatletycznych dopiero w l. 1934–6. W konkurencjach tych uzyskał pięciokrotnie tytuł mistrza Polski (1934 – oszczep i pięciobój, 1935 – pięciobój, dziesięciobój i oszczep). Był ponadto wielokrotnym rekordzistą Polski w rzucie oszczepem, a jego rekordowy wynik uzyskany w r. 1936 (73,27 m) był wtedy trzecim rezultatem w dziejach rzutu oszczepem na świecie. Prócz tego został w r. 1935 wicemistrzem świata w pięcioboju (3417 punktów) na Akademickich Mistrzostwach Świata w Budapeszcie. W r. 1936 brał udział w Igrzyskach Olimpijskich w Berlinie jako faworyt rzutu oszczepem. Jednakże poważna kontuzja uniemożliwiła mu dokończenie olimpijskiego konkursu i wynikiem 66,36 m zajął VII miejsce. Dalszą przeszkodą w rozwinięciu wielkiego talentu sportowego L-ego była w l. 1937–9 przewlekła choroba ucha połączona z trepanacją czaszki.
W kampanii wrześniowej brał L. udział jako oficer rezerwy w pułku stacjonującym w Brześciu n. Bugiem. Po zakończeniu kampanii wrócił do Warszawy, a następnie ukrywał się we wsi Paprotnia koło Warszawy, gdzie pracował jako robotnik w miejscowym młynie. Trudno ustalić, kiedy dokładnie powrócił i uruchomił zakład fotograficzny w Warszawie. Wraz ze swym bratem Józefem i siostrą Zofią należał do Armii Krajowej (AK, jako ppor. Brok). W powstaniu warszawskim był oficerem łącznikowym w Kompanii Ochrony Sztabu Obszaru Warszawskiego AK (krypt. KOSZTA), pełniąc funkcje fotoreportera. Dzięki pełnej poświęcenia pracy L-ego powstało bezcenne archiwum wieluset dokumentalnych zdjęć z okresu powstania z terenu śródmieścia. Ok. siedemdziesiąt zamieszczono w okolicznościowym wydawnictwie „Powstanie warszawskie w ilustracji” (W. 1 VIII 1957, wydanie specjalne Warszawskiego Tygodnika Ilustrowanego „Stolica”). W czasie powstania brał udział m. in. w walkach o «PASTĘ», «Esplanadę» i w szturmie na komendę policji na Krakowskim Przedmieściu. Zginął 25 IX 1944 na ul. Świętokrzyskiej. O L-m istnieje krótkometrażowy film dokumentalny pt. „Genek”.
Olszewicz, Lista strat kultury pol.; – Akademia Wychowania Fizycznego 1929–1959, W. 1960 s. 72–3; 40-lecie Klubu Sportowego Spółdzielczości Pracy SKS „Warszawianka” 1921–1961, W. 1961 s. 5, 36; Jucewicz A., Stępiński W., Chwała olimpijczykom 1939–1945, W. 1968 s. 104–9 (fot.); Powstanie warszawskie w ilustracji, W. 1957; – „Wychowanie Fizyczne i Sport” T. 9: 1967 nr 1 s. 106–7; – Arch. Państw. w W.: Akta szkolne Gimnazjum im. M. Reja.
Kazimierz Toporowicz