Orlikowski Feliks Kasper (1807–1840), malarz. Ur. 4 I 1807 (dotychczas podawano mylnie 1806) we Lwowie, był synem Wojciecha, krawca, który dorobił się dzięki swemu rzemiosłu kamienicy w «bramie krakowskiej» we Lwowie, i Katarzyny z Metelskich. Już w młodości O. okazał zamiłowanie do malarstwa i został wysłany przez rodziców na naukę do Wiednia. W r. 1825 zapisał się do tamtejszej Akademii Sztuk Pięknych, w której pozostawał do r. 1829. Następnie studiował (po r. 1830) w Akademii Św. Łukasza w Rzymie, gdzie spotkał się z malarzami Januarym Suchodolskim i Edwardem Brzozowskim. W r. 1833 wymalował obraz przedstawiający scenę udzielenia artyście i jego rodzinie błogosławieństwa apostolskiego (obraz być może jest identyczny z Audiencją artysty z rodziną u papieża Grzegorza XVI – do r. 1944 w Galerii Narodowej we Lw.). Dziełem tym zyskał O. posłuchanie u papieża Grzegorza XVI, który 26 IX 1833 wręczył mu srebrny medal z wizerunkiem św. Piotra. W Rzymie namalował O. jeszcze Portret prałata (akwarela 1836 – dawniej w posiadaniu J. G. Pawlikowskiego), Dysputę dwóch filozofów (z ukrytym autoportretem artysty, ongiś u radcy Dzierżyńskiego we Lwowie), Portret papieża Grzegorza XVI (dawniej w pałacu arcybiskupim we Lwowie). Wykonywał także kopie dzieł mistrzów włoskich, np. „Cenci” wg Guido Reniego. Prowadząc lekkomyślny tryb życia, popadł w trudne warunki materialne. W r. 1835 wspomagał go finansowo przebywający tam malarz «nazareńczyk» Edward Brzozowski pochodzący z rodziny ziemiańskiej. Trzykrotnie (w l. 1834, 1835 i 1836) zwracał się O. o pomoc finansową do władz gubernialnych we Lwowie. W r. 1836 przyznano mu 600 fl. zasiłku, z czego 300 z lwowskiej kasy miejskiej przeznaczono na jego powrót z Rzymu do kraju. Pod koniec listopada 1838 przybył O. do Lwowa na stałe, gdzie rychło zdobył liczne obstalunki na portrety, obrazy rodzajowe i kościelne, nie osiągnął jednak wyższego poziomu tych dzieł. Z większych prac stworzył wówczas następujące: Chrystus oddający klucze św. Piotrowi (zaginiony – przed r. 1902 miał się znajdować w Seminarium Duchownym w Tarnowie). Dla Suczawy (na Bukowinie) O. wykonał obrazy: Św. Grzegorz męczennik i patriarcha udzielający chrztu swemu prześladowcy (1839, kościół ormiański) oraz Św. Cyryl i Metody. W posiadaniu zaś ks. kanonika Axentowicza we Lwowie notowany był w r. 1853 Portret Don Miguela. Prace O-ego pokazano na Powszechnej Wystawie Krajowej we Lwowie w r. 1894; na Wystawie Miniatur i Sylwetek we Lwowie w r. 1912 był Portret Wojciecha Orlikowskiego ojca artysty (dawniej własność Aleksandra Hajdeckiego w Wiedniu). W r. 1839 odbyła się publiczna sprzedaż obrazów O-ego we Lwowie. O. zmarł bezżennie w 1. poł. stycznia 1840 na gruźlicę we Lwowie.
Dzieła O-ego znajdują się w Muzeum Narodowym w Krakowie: Portret nieznanego mężczyzny (autoportret) w Bibliotece Ossolineum we Wrocławiu (dwa rysunki); w Muzeum w Cieszynie był w r. 1932 Portret A. Mickiewicza (1831, kopia z obrazu W. Wańkowicza).
Bratem O-ego był Paweł (1808–1881), urzędnik sądowy i malarz amator. Jako samouk malował on krajobrazy, sceny mitologiczne, widoki architektoniczne i portrety. Prace jego były wystawiane we Lwowie w l. 1847, 1894 i 1925, a także w Warszawie w r. 1898.
Autoportret (olej.) w Muz. Narod. w Kr. (reprod. w: Kopera F., Dzieje malarstwa w Polsce, Kr. 1925–9 I–III); Audiencja artysty wraz z rodziną u papieża Grzegorza XVI. z autoportretem artysty (olej. na płótnie), dawna Galeria Narod. we Lw.; – Enc. Ultima Thule; W. Enc. Ilustr.; Rastawiecki, Słown. malarzów; Thieme-Becker, Lexikon d. Künstler; Antoniewicz Bołoz J., Katalog wystawy sztuki polskiej 1764–1886, Lw. 1894; Bachowski W., Treter M., Wystawa miniatur i sylwetek, Lw. 1912; Grońska-Ochońska, Zbiory Pawlikowskich. Katalog; Katalog Galerii Miejskiej, Lw. 1908; Katalog Muzeum Narodowego w Krakowie, Kr. 1908; – Kopera F., Dzieje malarstwa w Polsce, Kr. 1925–9 I–III; Kozicki W., Henryk Rodakowski, Lw. 1937 s. 34; Moszoro E., Życie artystyczne w świetle prasy warszawskiej pierwszej poł. XIX w., Wr. 1962; Mycielski J., Sto lat dziejów malarstwa w Polsce, Kr. 1896; – Prek F. K., Czasy i ludzie, Wr. 1959; – „Biul. Hist. Sztuki” 1969 nr 1 s. 113; „Gaz. Lwow.” 1839 nr 96, 1840 nr 7 (nekrolog); „Rozmaitości” (Lw.) 1831 nr 46, 1838 nr 48, 1853 nr 6; „Rozmaitości” (W.) 1833 nr 45; „Zaranie Śląskie” 1932 s. 174–5; – B. Ossol.: Güttler J., Spisy obrazów i rzeźb Lwowskiej Galerii Obrazów, Lw. 1944 (mszp.); B. PAN w Kr.: rkp. 2170 (Hajdecki A., Vestigia artificum Polonorum Vienensia, cz. 2); – Materiały arch. autora: wypisy z ksiąg metrykalnych katedry lwowskiej, z Albumu Akad. Sztuk Pięknych w Wiedniu, t. 7 fol. 218, z L’Album Anno 4-to Roma 5 Agosto 1837, świadectwo F. O-ego z r. 1833, Listy rodziny Orlikowskich i in.; – Bibliogr. do Pawła Orlikowskiego: Krótkie wzmianki o malarzach pol.; Zarewicz S., Katalog wystawy starych mistrzów lwowskich, Lw. 1925.
Michał Domański