Papliński Feliks, pseud. Julek, Felek, Andrzej, Blondynek, Maks, Gałach, Marian Kazanecki (1908–1942), robotnik, działacz komunistyczny. Ur. 17 V w Romanowie (pow. Zwiahel). Był synem szlifierza szkła i Marii z Kazaneckich, również robotnicy. P. miał sześć lat, gdy ojciec jego zmarł na zesłaniu, gdzie znalazł się za działalność w Socjaldemokracji Królestwa Polskiego i Litwy oraz za uczestnictwo w rewolucji 1905 r. P. od najmłodszych lat pracował fizycznie, najpierw jako pastuch, a po przybyciu do Polski (w r. 1918) w hucie szkła «Hortensja» w Piotrkowie Trybunalskim. W r. 1928 wstąpił do Związku Młodzieży Komunistycznej w Polsce, był aktywistą komórki fabrycznej w hucie i współorganizatorem strajków robotniczych. Aresztowany w lipcu 1928, siedział dwa tygodnie w więzieniu piotrkowskim. Z pracy zwolniono go za organizowanie strajku hutników i udział w Komitecie Strajkowym. W l. 1927–9 należał do Polskiej Partii Socjalistycznej-Lewicy i działał w Związku Zawodowym Robotników Przemysłu Chemicznego. W r. 1929 dostał pracę w hucie «Vitrum» w Wołominie. Tu rozwinął szeroką działalność polityczną. Za wystąpienie na wiecu robotniczym w październiku t. r. był więziony przez trzy miesiące. Po wyjściu na wolność został sekretarzem Komitetu Miejskiego Komunistycznego Związku Młodzieży Polski (KZMP) i funkcjonariuszem KZMP na Okręg Warszawa-Podmiejska. W Wołominie wstąpił w r. 1930 do Komunistycznej Partii Polski (KPP). Był również członkiem Wydziału Zawodowego przy Komitecie Centralnym (KC) KZMP, a od listopada 1931 do maja 1932 instruktorem KC KZMP w okręgach Lublin i Siedlce. Od maja 1932 pracował jako sekretarz Wydziału Rolnego KC KZMP. W tym czasie był delegatem na III plenum KC KZMP (sierpień 1932). Od stycznia 1933 do lutego 1934 przebywał na kursie Komunistycznego Uniwersytetu Młodzieżowego w Moskwie. Po powrocie do kraju został, jako instruktor KC Komunistycznego Związku Młodzieży Zachodniej Białorusi (KZMZB), skierowany na Okręg KZMP Białystok, gdzie pełnił funkcję sekretarza. Od czerwca do października 1934 był członkiem Krajowego Sekretariatu KC KZMZB i sekretarzem Wileńskiego Okręgowego Komitetu KZMZB. Aresztowany 26 X t. r., został P. skazany przez Sąd Okręgowy w Wilnie na 5 lat więzienia. Wyrok odsiadywał w Wilnie i Koronowie. Po zwolnieniu z więzienia w kwietniu 1937 (na mocy amnestii z r. 1936) pracował jako sekretarz Warszawskiego Komitetu KZMP, a od grudnia t. r. aż do rozwiązania KPP był sekretarzem Komitetu Okręgowego (KO) KZMP Łódź–Częstochowa.
Po wybuchu drugiej wojny światowej P. w końcu września 1939 dotarł z Łodzi do Białegostoku. Tam pracował w hucie szkła i prowadził działalność komunistyczną. W grudniu 1940 został wysłany na trzymiesięczny kurs zorganizowany przez KC Międzynarodowej Organizacji Pomocy Rewolucjonistom (MOPR) w Moskwie. Następnie pracował w MOPR i w redakcji „Sztandaru Wolności” w Mińsku. Z chwilą rozpoczęcia wojny niemiecko-radzieckiej wystąpił, razem z grupą komunistów polskich przebywających w Homlu, do władz radzieckich z propozycją utworzenia w Związku Radzieckim polskich jednostek wojskowych w celu wspólnego prowadzenia walki z najeźdźcą. W lipcu 1941 przyjęto go do szkoły partyjnej przy Komitecie Wykonawczym Międzynarodówki Komunistycznej w Puszkino pod Moskwą. Szkołę następnie ewakuowano do Kusznarenkowa, 80 km od Ufy, gdzie P. przebywał od października do końca grudnia t. r. Został członkiem Grupy Inicjatywnej Polskiej Partii Robotniczej (PPR), kierowanej przez Marcelego Nowotkę, wyznaczony na organizatora PPR w Łódzkiem. Wskutek katastrofy samolotu, którym miał być przerzucony w jesieni t. r. do kraju, został ranny. W Polsce znalazł się w nocy z 5/6 I 1942 zrzucony z samolotu w pobliżu wsi Sokołów w pow. koneckim. W niedługim czasie utworzył pierwszą organizację PPR w Piotrkowie Trybunalskim. W maju 1942 objął funkcję sekretarza KO PPR Siedlce, gdzie działał z Jakubem Aleksandrowiczem (pseud. Alek) i in. Zakładał komitety PPR w Sokołowie Podlaskim, Węgrowie oraz komórki w okolicy Łukowa. W nocy z 1/2 X 1942 gestapo aresztowało go w drodze z Wołomina do Warszawy. Katowany w czasie przesłuchań na Pawiaku i przy Al. Szucha, nie załamał się. W dn. 16 X 1942 został stracony przez powieszenie wraz z 10 innymi więźniami w Rembertowie. Imię P-ego nadano hucie szkła w Wołominie. Był żonaty z Zofią, działaczką komunistyczną.
Oracki T., Zasłużeni dla Mazowsza w XIX i XX w., Ciechanów 1977; – Byli wśród nas, W. 1958 (fot.); Dymek B., Mazowieckie rodziny, W. 1977 (fot.); Malinowski M., Geneza PPR, W. 1972; Okręg Siedlecki 1942–1944, W. 1977; Wanat L., Za murami Pawiaka, W. 1972 s. 526–7; – Czas wielkiej próby, W. 1969 (fot.); Kazetemowcy, W. 1963 (fot.); Komuniści, W. 1969; Ludzie Mazowsza, W. 1964 s. 7; Paplińska Z., Moje wspomnienie, „Trybuna Mazowiecka” 1959 nr 262 s. 3 (fot.); – „Z Pola Walki” 1970, 1971; – Centr. Arch. KC PZPR: Teczka osobowa F. P-ego, nr 4446.
Benon Dymek