Studzińska (Studzieńska) Filipina (1797–1877), szarytka, farmaceutka, wizytatorka Prowincji Poznańskiej Zgromadzenia Sióstr Miłosierdzia Bożego św. Wincentego à Paulo.
Ur. 10 IV w Garwolinie na Mazowszu, była córką Kajetana i Katarzyny z Szarkiewiczów.
W ślad za starszą siostrą Konstancją (1787–1853, zakonnicą od 18 VI 1811) S. wstąpiła 15 I 1813 do Zgromadzenia Sióstr Miłosierdzia Bożego św. Wincentego à Paulo w Warszawie. Od t.r. przebywała w Domu szarytek w Pułtusku. W r. 1814 została razem z siostrą skierowana do pracy w Krakowie, w prowadzonej przez Zgromadzenie aptece Szpitala św. Łazarza, zarządzanej przez Wydz. Lekarski UJ. Negatywne opinie profesora kliniki lekarskiej UJ Macieja Brodowicza o pracy szarytek doprowadziły do zatargu między Zgromadzeniem a uniwersytetem oraz do groźby odebrania zakonnicom apteki. Chcąc odeprzeć argument władz uniwersyteckich o braku wykształcenia farmaceutycznego, przełożona Domu skierowała w r. 1823 siostry Studzińskie na farmaceutyczne studia uniwersyteckie. Wydział Lekarski UJ nie wyraził zgody na ich uczestnictwo w wykładach publicznych, a jedynie na prywatne lekcje praktycznej historii naturalnej, tj. botaniki, zoologii, mineralogii i chemii farmaceutycznej u profesora farmacji UJ i aptekarza Józefa Sawiczewskiego. Po zdaniu 26 VIII 1824 eksternistycznego egzaminu magisterskiego z części teoretycznej (botaniki, chemii farmaceutycznej, farmakognozji, farmakologii oraz ustawodawstwa sanitarnego obowiązującego farmaceutów) i następnego dnia egzaminu praktycznego, polegającego na wykonaniu preparatu chemicznego i preparatu roślinnego, Studzińskie uzyskały 28 VIII t.r. dyplomy magisterskie Wydz. Lekarskiego UJ. Zostały pierwszymi w świecie kobietami – farmaceutkami z magisterskimi dyplomami uniwersyteckimi.
Dn. 29 X 1829 wyjechała S. do Poznania, gdzie szarytki zarządzały szpitalem przy kościele p. wezw. Przemienienia Pańskiego. Została zatrudniona w aptece szpitalnej; przygotowywała lekarstwa dla szpitala i przyuczała zakonnice do zawodu aptekarskiego. W tym czasie jej siostra, ciężko chora, wróciła w r. 1831 do Domu Zgromadzenia w Warszawie, gdzie przebywała do śmierci. Po zgonie Petroneli Pyrzanowskiej, pierwszej przełożonej Domu Zgromadzenia Sióstr Miłosierdzia Bożego św. Wincentego à Paulo w Poznaniu, S. została jednogłośnie wybrana 18 IX 1844 na przełożoną poznańskich szarytek; oficjalną nominację od wizytatorki prowincji warszawskiej Tekli Żukowskiej otrzymała 11 X t.r. Ze względu na nowe obowiązki mniej czasu poświęcała aptece, czyniła jednak starania o modernizację i rozbudowę szpitala (w r. 1844 doprowadzono do niego drewnianym wodociągiem wodę). Dn. 15 IX 1848 przestała pełnić funkcję przełożonej i objęła nadzór nad domami Zgromadzenia w Poznańskiem, Prusach i na Śląsku. Przyczyniła się do utworzenia odrębnej, poznańskiej prowincji Zgromadzenia; na okres przejściowy (1848–50) powstał wtedy komisariat poznański Sióstr Miłosierdzia, niezależny od prowincji warszawskiej, a funkcję jego komisarki objęła S. Po utworzeniu 25 II 1850 Prowincji Poznańskiej Zgromadzenia Sióstr Miłosierdzia Bożego św. Wincentego à Paulo została mianowana jego wizytatorką; przy tej okazji przełożony generalny ks. J. B. Etienne wyraził jej uznanie za dotychczasową działalność. Była utalentowaną organizatorką, m.in. przyczyniła się do założenia piętnastu nowych domów szarytek na ziemiach zaboru pruskiego (m.in. w Poznaniu-Śródce, Raciborzu, Gostyniu, Wolsztynie, Bytomiu, Gnieźnie, Kórniku, Olsztynie, Wągrowcu, Lidzbarku, Środzie). Dn. 16 I 1863 odbyła się uroczystość pięćdziesięciolecia wstąpienia S-iej do Zgromadzenia; uczestniczyli w niej bp pomocniczy poznański Franciszek Stefanowicz oraz przełożone domów z diecezji: gnieźnieńskiej, chełmińskiej, warszawskiej i wrocławskiej, a list gratulacyjny nadesłał arcybp gnieźnieński Leon Przyłuski. Po przeniesieniu w maju 1863 siedziby prowincji poznańskiej do Chełmna na Pomorzu, S. zrezygnowała z funkcji wizytatorki i została przełożoną Szpitala Przemieniania Pańskiego w Poznaniu. Zainicjowała rozbudowę szpitala, m.in. w r. 1864 został oddany nowy, trójkondygnacyjny i nowocześnie urządzony budynek, który stał się jego głównym gmachem, a w l. 1869–70 przyczyniła się do wybudowania kaplicy i kostnicy z salką sekcyjną. Zmarła 25 V 1877 w Poznaniu, została pochowana w podziemiach przyszpitalnego kościoła Przemienienia Pańskiego.
W testamencie spisanym 11 I 1858 cały swój majątek przeznaczyła S. na budowę domu Zgromadzenia Księży Misjonarzy w Poznaniu.
Dn. 9 IV 1988 przy wejściu do apteki Państw. Szpitala Klinicznego im. I. Pawłowa (obecnie Szpital Przemienienia Pańskiego Uniw. Med. im. Karola Marcinkowskiego) w Poznaniu odsłonięto tablicę pamiątkową poświęconą S-iej, wykonaną przez farmaceutę i rzeźbiarza Jana Harasimowicza.
Siostry zakonne w Polsce. Słownik biograficzny, Niepokalanów 1994 I; Żychliński, Kronika rodzin, s. 593 (wspomnienie o S-iej); – Biadała E., Z historii pierwszych lat działalności (1823–1860) Szpitala Sióstr Szarych, obecnie Szpitala im. I. Pawłowa w Poznaniu, „Szpitalnictwo Pol.” 1979 nr 23 s. 73–6; Głowacki W. W., Zasłużona szarytka i farmaceutka s. Filipina Studzińska (1797–1877), „Nasza Przeszłość” T. 72: 1989 s. 299–320; Głowacki W. W., Wrzosek A., Pierwsze dyplomowane farmaceutki w Polsce, „Arch. Hist. i Filoz. Med.” 1957 nr 20 z. 4 s. 460–70; Kostrzeński L., Materiały do historii aptek wielkopolskich, W. 1929 s. 49, 99, 101–2, 117; Rembieliński R., Kuźnicka B., Historia farmacji, W. 1972; Roeske W., Dzieje katedr farmaceutycznych w Krakowie, w: Sześćsetlecie medycyny krakowskiej, Kr. 1964 II 647; tenże, Kobiety w polskiej farmacji od wieku XVI do czasów współczesnych, „Farmacja Pol.” T. 31: 1975 nr 11 s. 903–5; Schletz A., Zarys historyczny Zgromadzenia Sióstr Miłosierdzia w Polsce, „Nasza Przeszłość” T. 12: 1960 s. 142–5, 156, 168; Uczczenie pamięci pierwszej polskiej farmaceutki Filipiny Studzińskiej, „Farmacja Pol.” T. 44: 1988 nr 9 s. 554–6; Z dziejów szpitali poznańskich, Red. L. Trzeciakowski i in., P. 1983; – Römer E. J., Wyprawa do wód z Litwy do Normandii. Kartki z dziennika 6 czerwca – 16 listopada 1861, Oprac. D. Kamolowa, W. 2006; Sprawozdanie z jubileuszu [S-iej], „Tyg. Katol.” T. 4: 1863 s. 38; – Arch. Archidiec. w P.: sygn. KA 15850 (odpis testamentu S-iej); Arch. UJ: rkp. WL I 8 k. 143–8 (Akta Wydz. Lek. z l. 1823/4 nr 52–53), rkp. WL I 90 (Akta magistrów farmacji), rkp. WL I 95; Arch. Zgromadzenia Sióstr Miłosierdzia w Chełmnie: Akta i kron. Domu Przemienienia Pańskiego w P., dwie teczki zawierające dok. z życia i działalności S-iej, m.in. dyplom magisterski (niewykorzystane); Muz. Farmac. Collegium Medicum UJ: Teka arch. nr 131 (dyplom magisterski siostry, Konstancji).
Zbigniew Bela i Elżbieta Orman