INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Franciszek Ksawery Synek  

 
 
1805-08-26 - 1865-01-21
Biogram został opublikowany w XLVI tomie Polskiego Słownika Biograficznego w latach 2009-2010.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Synek Franciszek Ksawery (1805–1865), nauczyciel muzyki, pianista, dyrygent.

Ur. 26 VIII (ochrzczony 27 VIII) w Blatnej (Blatná u Strakonic), w południowo-zachodnich Czechach, był synem Františka i Marii, z domu Vazačovej, mieszczan z Blatnej.

S. ukończył Szkołę Normalną w Pradze. Uczył się gry na organach u Jana Vitáska (Wittasska), profesora w Praskiej Szkole Organowej, od r. 1814 kapelmistrza kościoła katedralnego p. wezw. św. Wita na Hradczanach. Na początku l. trzydziestych przebywał w Svidniku (obecnie Słowacja), a po powstaniu listopadowym prawdopodobnie rozpoczął działalność muzyczną w Wilnie. Dał się poznać jako znakomity dyrygent i pedagog. Sprowadzony w r. 1834 do majątku Trzeszczany (pow. hrubieszowski), uczył przez trzy lata gry na fortepianie dzieci Wincentego Wydżgi. Od stycznia 1838 pracował jako nauczyciel muzyki w Lublinie, gdzie działali też jego koledzy, uczniowie Vitáska, Antoni i Jan Müllerowie. Wykształcił wielu uczniów, m.in. pianistów Konrada Staczyńskiego i Józefa Wieniawskiego.

S. regularnie uczestniczył w koncertach i balach, urządzanych w l. 1843–61 w sali Resursy Gubernialnej Lubelskiej. Jako pianista wystąpił m.in. 14 XI 1848 na koncercie dobroczynnym z udziałem trzynastoletniego skrzypka Henryka Wieniawskiego. Prowadził przez pewien czas chór kościelny, który 26 IV 1850 w kościele Kapucynów wykonał „Stabat Mater” G. Rossiniego. Organizował i dyrygował na większości koncertów dobroczynnych w Resursie. W czasie mszy, odprawionej 23 VII 1855 w kościele Bernardynów, akompaniował razem ze Staczyńskim artystom wykonującym utwory religijne Wojciecha Słoczyńskiego. Latem 1857 koncertował w Radomiu (2 VIII t.r. wystąpił tam jako pianista). W Lublinie odbywały się corocznie jego koncerty benefisowe, z których szczególnie uroczysty miał miejsce 23 VI 1858, gdy wykonał on Koncert fortepianowy F-dur J. N. Hummla. Od t.r. był kapelmistrzem orkiestry katedralnej; podczas nabożeństwa dla uczczenia pamięci Stanisława Serwaczyńskiego 17 III 1860 w kościele Dominikanów dyrygował „Requiem” J. Vitáska. Od 20 XII 1859 do 30 IX 1862 był nauczycielem śpiewu kościelnego w miejscowej Szkole Powiatowej Realnej. Z dn. 1 X 1862 został przeniesiony na równorzędne stanowisko w Liceum Lubelskim, gdzie prowadził też chór i orkiestrę szkolną. Występował także w prywatnych salonach, gdzie wspólnie z kolegami grywał m.in. własne tańce. Z pracy kapelmistrza katedralnego oraz nauczyciela zrezygnował z przyczyn zdrowotnych w r. 1864. Wg Adama Krasińskiego był niezmordowanym organizatorem życia muzycznego, przewodnicząc «każdej zabawie, każdemu zebraniu muzykalnemu» („Ruch Muzycz.” 1857 nr 15). Propagował zwłaszcza muzykę czeską. Zmarł 21 I 1865 w Lublinie.

Z poślubioną 25 XI 1839 Aleksandrą z Reinholdów (ur. 1821), córką ppłk. Leonarda Marcina (1762–1827), powstańca kościuszkowskiego, legionisty, uczestnika kampanii napoleońskich l. 1806–14, i Rozalii z Egersdorfów, guwernantką, miał S. sześcioro dzieci: bliźniaków Ksawerego, adwokata, i Aleksandra (ur. 1840), Leona (ur. 1841), farmaceutę, represjonowanego za udział w manifestacji patriotycznej w r. 1861, od r. 1862 więźnia Szlisselburga, Adolfa (1843–1845), Rozalię Kazimierę (ur. 1845) i Józefę Teresę (ur. 1847). Po śmierci S-a wdowa z dziećmi wyjechała do Kruszowa (gm. Tuszyn, woj. łódzkie).

 

Błaszczyk, Dyrygenci; D’jakov V. A., Dejateli russkogo i pol’skogo osvoboditel’nogo dviženija carskoj armii 1856–1965 godov, Moskva 1967 s. 168; Massalski A., Słownik biograficzny. Nauczyciele szkół średnich rządowych męskich w Królestwie Polskim, W. 2009; Pachoński J., Słownik biograficzny oficerów Legionów Polskich 1796–1807, Kr. 1998–2003 (dot. teścia S-a); Słown. Muzyków Pol., II 217; Słownik biograficzny miasta Lublina, L. 1996 II 262–3; Sowiński, Słown. muzyków; – Demska-Trębacz M., Muzyczny pejzaż Lubelszczyzny. Dworki i dwory, L. 2005 s. 74; taż, Sławni, znani, zapomniani. Szkice o muzykach Lubelszczyzny, L. 1983 s. 71, 103; Domański C. W., Absolwenci gimnazjum gubernialnego i szkoły realnej w Lublinie 1835–1866, L. 2002 poz. 733–5 (mszp. w posiadaniu autora); Gawroński L., Chóry lubelskie w XIX wieku, „Kur. Lub.” 1974 nr 192; tenże, Karnawał w dawnym Lublinie, „Dzien. Wschodni” 1996 nr 41; Kaproń A., Cudzoziemscy nauczyciele gimnazjum lubelskiego w latach 1815–1915, L. 2001 s. 11, 34–5; tenże, Czescy i niemieccy nauczyciele muzyki w Lublinie, „Nowy Tydzień w L.” 2007 nr 51 s. 23; Kula E., Naukowa, literacka i artystyczna twórczość nauczycieli rządowych męskich szkół średnich Królestwa Polskiego w latach 1833–1862, Kielce 2006 s. 206; Mentzel W., Organy katedry lubelskiej w ciągu stulecia swego istnienia, „Kron. Muzycz.” 1936 nr 1; Perutková-Dvořáková J., Jan Nepomuk August Vitásek (1770–1839), „Sbornik prací filozofické fakulty brněnské univerzity” 1995 nr H30 s. 41–9; Raczek H., Gimnazjum lubelskie w okresie międzypowstaniowym (1833–1863), w: Szkoła czterech wieków. Liceum Ogólnokształcące im. Stanisława Staszica w Lublinie, Red. R. Kucha, L. 1992 s. 112, 114; – Berg N. V., Zapiski o polskich spiskach i powstaniach, W. 1906 cz. 10 s. 134; – „Gaz. Warsz.” 1848 nr 325, 1856 nr 326; „Kur. Warsz.” 1844 nr 206, 1850 nr 114, 1852 nr 94, 340, 1855 nr 36, 202, 1858 nr 14, 28, 1860 nr 89; „Ruch Muzycz.” 1857 nr 15, 20, 1858 nr 14; – AP w L.: GWL, sygn. 193 k. 6–10, sygn. 512 k. 99–100, 156, sygn. 519 k. 4, Księgi ludności m. Lublina, sygn. 16 k. 432, Szkoła Pow. Realna w L., sygn. 7 k. 2–6; – Informacje Marceli Rossovej z Pragi na podstawie: Státní oblastní archiv v Třeboni, Sbírka řimskokatolických matrik Jihočeského kraje, farní úřad Blatná, kniha č. 6, matrika narozených pro léta 1798–1812, pag. 58, zápis 2.

Andrzej Kaproń

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Franciszek Tegazzo

1829-09-10 - 1879-02-26
malarz
 

Maksymilian Marceli Thullie

1853-01-16 - 1939-09-01
senator II RP
 

Antoni Kurzawa

1842-05-10 - 1898-02-13
rzeźbiarz
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.