Łuczyński Franciszek (1844 lub 1845 – po 1923), powstaniec 1863 r., robotnik, pamiętnikarz. Ur. w Granówku w pow. kościańskim, był synem stolarza Franciszka i Zofii. Osierocony w dzieciństwie, wychowywał się Ł. u ciotki M. Łuczyńskiej, mieszkającej w Stęszewie koło Poznania. Tu Ł. rozpoczął terminowanie u stolarza. Po wybuchu powstania styczniowego przekradł się z grupą młodzieży do Królestwa i zaciągnął do operującego w lasach Kazimierzowskich oddziału K. Mielęckiego. Brał udział w bitwach pod Tartakiem i Ślesinem (21 III 1863), w których oddział uległ rozproszeniu. Ł. tułał się przez kilkanaście dni po okolicznych wsiach, po czym przyłączył się do partii A. Seyfrieda, z której wkrótce przeszedł do oddziału Younga de Blankenheim. Dn. 29 IV uczestniczył w bitwie pod Brdowem i dostał się do niewoli; przebywał kolejno w obozach jenieckich: w Kole i Koninie. W maju 1863 został przekazany, wraz z większą grupą powstańców z Wielkopolski, w ręce władz pruskich we Wrześni, skąd odesłano ich do Poznania. Po parodniowym areszcie Ł-ego zwolniono pod warunkiem powrotu do domu. Ł. wrócił jednak na pole walki, wstępując do organizującego się oddziału Pawła Ganier d’Aubin. Przeprawa przez granicę nie udała się; 15 VII 1863 oddział został rozbity przez wojska pruskie, a Ł. ciężko ranny znalazł się w szpitalu w Miłosławiu pod ścisłym dozorem policyjnym. W styczniu 1864, jeszcze przed wyzdrowieniem, przewieziono go do więzienia w Poznaniu, z którego, po zasądzeniu na karę aresztu, został wypuszczony w lutym 1864 i ponownie oddany pod dozór policyjny. I tym razem wymknął się spod oka policji, która poszukiwała go bezskutecznie.
W r. 1866 Ł. przebywał krótko u przyjaciela swego w Warszawie, po czym udał się do Galicji. Po krótkim pobycie w Krakowie Ł., idąc za zwodniczymi pogłoskami o formowaniu w Turcji przez M. Langiewicza i M. Czajkowskiego wojska polskiego, wyjechał tam, lecz spotkał go zawód. W poszukiwaniu środków utrzymania zaangażował się do budowy kolei Adrianopol–Burgas. Po dwóch latach, gdy dorobił się sporej sumy i wracał do Poznańskiego, został okradziony przez towarzysza podróży.
O dalszym życiu i działalności Ł-ego brak szczegółowych danych. Wiadomo, że mieszkał w Poznaniu, ożenił się, miał kilkoro dzieci, pracował jako robotnik, a pod koniec życia jako stróż domowy. Działał w poznańskich ugrupowaniach robotniczych, przemawiał na wiecach, występował w obronie języka polskiego; uczestniczył m. in. jako delegat robotników Poznania (?) w deputacji wielkopolskiej do Berlina do ministra wyznań Roberta Bossego w sprawie języka polskiego w szkołach ludowych. U schyłku życia schorowany, znalazł się w skrajnej nędzy. Pomocy szukał u opiekunów weteranów powstań polskich. W r. 1888 spisał swe bardzo wartościowe, pełne ciekawych refleksji wspomnienia pt. Pamiątka roku mego pamiętnego 1863, zaskakujące trafną oceną ówczesnych wydarzeń. Żył jeszcze w r. 1923 w Warszawie jako weteran-porucznik.
Rocznik oficerski, W. 1923; – Ł. F., Pamiątka roku mego pamiętnego 1863, Oprac. F. Ramotowska, w: Spiskowcy i partyzanci 1863 roku, W. 1967 s. 263–316; – „Praca” 1905 nr 53; – AGAD: Akta weteranów powstań polskich XIX w., nr 32, 33; Arch. Państw. w P.: Akta Polizei Präsidium Posen, nr 521, 523.
Franciszka Ramotowska