Molenda Franciszek (1884–1933), rolnik, działacz ruchu ludowego. Ur. 5 VIII w Kosinie koło Łańcuta, w rodzinie chłopskiej, był synem Andrzeja i Anny z domu Pelc. Ukończył trzyklasową szkołę ludową pospolitą w Kosinie. Po śmierci ojca wyemigrował w poszukiwaniu pracy do Wiednia. Tam odbył służbę wojskową. Po powrocie do wsi rodzinnej założył za pieniądze zarobione w Wiedniu sklep spożywczy, zajmował się także wyrabianiem dachówki; następnie poświęcił się wyłącznie pracy we własnym gospodarstwie, prowadząc przy nim pasiekę. M. związał się z Polskim Stronnictwem Ludowym (PSL) «Piast». Dom jego stał się stopniowo ośrodkiem działalności ludowej. Zbierali się w nim miejscowi chłopi, czytano głośno prasę i dyskutowano, zbierali się również ludowcy, w zabudowaniach zaś gospodarczych i w podwórzu odbywały się wiece. Uczestniczyli w nich, korzystając często z noclegu i gościny, oprócz miejscowych, także działacze szczebla centralnego, jak posłowie Andrzej Pluta ze Szklar, Jan Sobek z Handzlówki oraz młodsi wówczas Stanisław Janusz z Mokrej i Władysław Pałys z Palenisk. Wraz z dwoma pierwszymi, z którymi blisko współpracował, opuścił M. PSL «Piast» w wyniku rozłamu z 14 XII 1923. Działał następnie kolejno w Polskim Związku Ludowców, Związku Chłopskim, Stronnictwie Chłopskim (SCh) i Stronnictwie Ludowym (SL). W latach dwudziestych był już jednym z głównych organizatorów i działaczy tych stronnictw w pow. łańcuckim. Od 22 VIII 1926 pełnił przez kilka lat funkcję prezesa Zarządu Powiatowego (ZP) SCh w Łańcucie. W okresie jednoczenia ruchu ludowego organizował z ramienia Naczelnego Komitetu Wykonawczego, wspólnie z J. Sobkiem, SL w tymże powiecie, wchodząc od 10 V 1931 do prezydium ZP SL i sprawując początkowo prawdopodobnie funkcję prezesa. Korespondencje dotyczące ruchu ludowego w pow. łańcuckim zamieszczał w „Przyjacielu Ludu”, „Gazecie Chłopskiej”, „Sprawie Chłopskiej”. Działał ponadto w Tow. Kółek Rolniczych, spółdzielczości chłopskiej i w samorządzie wiejskim, na szczeblu gminy i powiatu.
Jako przewodniczący ZP SCh M. wchodził do Zarządu Okręgowego SCh we Lwowie, a 15 III 1931 na kongresie zjednoczeniowym ruchu ludowego wybrany został członkiem Rady Naczelnej SL. Uczestniczył m. in. w centralnych zjazdach stronnictw ludowych we Lwowie, Krakowie i Warszawie. Brał również udział wraz z grupą chłopów pow. łańcuckiego w krakowskim kongresie Centrolewu 29 VI 1930. Dn. 14 X 1928 zjazd powiatowy SCh w Łańcucie wybrał go w skład delegacji mającej przedstawić ministrowi rolnictwa postulaty drobnych rolników. Współorganizował obchody święta ludowego oraz wiece i manifestacje chłopskie w Łańcuckiem, m. in. w Rakszawie 5 VI 1932 z udziałem ok. 20 000 uczestników i 18 VI 1933 z udziałem 40 000 osób, a także w powiatach: rzeszowskim, przeworskim i jarosławskim. Występował na wielotysięcznych zgromadzeniach wspólnie z Janem Dąbskim, Janem Brylem 19 IX 1926 w Przeworsku, z Janem Stapińskim 19 XII 1926 w Rzeszowie, z Wincentym Witosem, Władysławem Kiernikiem i Janem Brodackim 4 X 1931 w Rzeszowie. Należał do głównych współorganizatorów kampanii przedwyborczej w okręgu nr 47, obejmującym powiaty Rzeszów, Łańcut, Przeworsk, Jarosław i Nisko w r. 1928 z ramienia SCh, a w r. 1930 z ramienia Centrolewu. W tych ostatnich wyborach kandydował do senatu z listy nr 7 Związku Obrony Prawa i Wolności Ludu w woj. lwowskim (w związku z nadużyciami władz sanacyjnych nie przeszedł żaden z kandydatów tej listy). Za działalność antysanacyjną w okresie wyborów brzeskich, po odrzuceniu propozycji starosty łańcuckiego kandydowania na posła z listy Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem, był aresztowany. Po zwolnieniu musiał się codziennie meldować na posterunku policji w Kosinie. Następnie władze sanacyjne wytoczyły mu kilka procesów politycznych. Zmarł M. 22 IX 1933 w Kosinie, pochowany został na tamtejszym cmentarzu. Żonaty z Marią z Puchałów, pozostawił synów: Stanisława, Józefa i Jana, oraz córki: Helenę, Marię i Krystynę.
Giza, Władze stronnictw lud., s. 628; – „Chłopska Sprawa” 1929 nr 17 s. 8, nr 23 s. 6; „Gaz. Chłopska” 1926 nr 4 s. 8–9, nr 19 s. 5, nr 29 s. 5–6, nr 34 s. 11–12, nr 45 s. 9, 1927 nr 2 s. 7, 1928 nr 27 s. 5, nr 47 s. 6; „Piast” 1931 nr 26 s. 5, nr 41 s. 4, 1933 nr 42 s. 7; „Przyjaciel Ludu” 1925 nr 22 s. 6–7; „Robotnik” 1930 nr 322 s. 2; „Sprawa Chłopska” 1926 nr 32 s. 3, nr 36 s. 3, nr 51 s. 9, 1927 nr 30 s. 7, nr 39 s. 4, 8; „Wyzwolenie” 1931 nr 22 s. 8–9; „Zielony Sztandar” 1931 nr 43 s. 2, 1933 nr 78 s. 10; – Akta Urzędu Stanu Cywilnego w Kosinie, pow. Łańcut; – Informacje Władysława Pałysa, żony Marii Molenda i syna Stanisława Molendy.
Jan Molenda