Pinck (Bing, Byng, Pink, Ping) Franciszek (1733–1798), rzeźbiarz. Ur. w Wiedniu, od ok. r. 1765 był zatrudniony na dworze Stanisława Augusta przy różnego rodzaju pracach rzeźbiarsko-dekoracyjnych, zajmując właściwie pozycję artysty-rzemieślnika. Wg projektów pierwszego rzeźbiarza królewskiego Andrzeja Le Bruna lub wzorów antycznych odkuwał, głównie w kamieniu, posągi i popiersia zdobiące królewskie posiadłości: Zamek Ujazdowski, Zamek Królewski, ogród i pałac w Łazienkach, pałac w Kozienicach. Nazwisko P-a występuje w podsumowaniach wydatków na Zamek Ujazdowski z końca lat sześćdziesiątych i początku lat siedemdziesiątych XVIII w. W r. 1779 miesięczna pensja P-a wynosiła 30 dukatów. Na Zamku Królewskim pracował m. in. przy medalionach zdobiących salę Biblioteki (1780–1); robił także modele supraport dla Sali Wielkiej (1780); przygotowywał odlewy woskowe popiersi zasłużonych Polaków przeznaczonych do Sali Rycerskiej, dla odlania ich w brązie i brązy te następnie patynował; robił również woskowe modele dla żyrandoli Sali Tronowej. Dla pałacu w Kozienicach wykonał dwie grupy «polowań» (1781). W Łazienkach wykuwał m. in. dwa posągi walczących gladiatorów (1778), posąg umierającego gladiatora (1782), posągi alegoryczne zdobiące attykę pałacu (1784–90), rzeźby w tympanonie fasady północnej (z pomocą Badera, 1790), 8 biustów imperatorów rzymskich dla galerii kolumnowych pałacu (1793), 2 lwy przy schodach tarasu od północy (wg modeli Leonarda Galli) i lwa przy amfiteatrze (1793). Najpoważniejszą pracą P-a było wykucie w piaskowcu w l. 1787–8 (wg projektu A. Le Bruna) pomnika konnego Jana III Sobieskiego tratującego dwie powalone postacie Turków, ustawionego na moście Królewskim w Łazienkach (pomocnikiem P-a przy tej pracy był Jan Drozdowicz). Do Rotundy pałacu Łazienkowskiego wykuwał w marmurze także wg projektu Le Bruna posąg Jana III (1793), a wraz z Staggim pracował przy posągu Stefana Batorego (1795). W r. 1783 brał udział w przygotowaniu oprawy plastycznej okolicznościowej uroczystości w Łazienkach, związanej z przedstawieniem w teatrze na wyspie, iluminacją i fajerwerkami. W r. 1786 pracował, wraz z Franciszkiem Smuglewiczem i Franciszkiem Ksawerym Deiblem, nad modelem kościoła Opatrzności. W r. 1788 P. był podobno w Rzymie, jako «królewski pensjonariusz».

Z prac nie związanych bezpośrednio z dworem królewskim P. wykonał w drzewie figurę Chrystusa Ukrzyżowanego dla kościoła ewangelicko-augsburskiego w Warszawie (1780); jemu także przypisuje się autorstwo (wraz z G. Monaldim) czterech posągów ewangelistów na fasadzie kościoła Św. Anny; w r. 1794 przyozdobił czterema figurami katafalk dla poległych w kolegiacie warszawskiej. Po wyjeździe Stanisława Augusta z Warszawy P. znalazł się w ciężkiej sytuacji finansowej. Król zalegał z wypłatą 348 dukatów; z prośbą o wypłacenie należnych mu pieniędzy pisał P. doń kilkakrotnie; w tej sprawie interweniował również Marceli Bacciarelli, który podając krótką charakterystykę P-a pisał, że «jest tym rzeźbiarzem, który najwięcej wykonywał rozmaitych rodzajów prac i był zawsze pilny». Miał obietnicę królewską, że wraz z synem otrzyma 900 dukatów gratyfikacji. Po ustaniu zleceń królewskich trudnił się robotą «małych przedmiotów rzeźby na swój rachunek».

P. nie był oryginalnym jeśli chodzi o pomysły, lecz za to był rzeźbiarzem wszechstronnym technicznie, o dużej skali możliwości. Zmarł 27 V 1798 w Warszawie. W Muzeum Narodowym w Warszawie znajduje się przypisywane P-owi alabastrowe popiersie Stanisława Augusta.

Syn P-a Ferdynand (ur. 1761 w Wiedniu?, zm. 1797 w Warszawie) prawdopodobnie w l. 1780–4 studiował malarstwo w Akademii Sztuk Pięknych w Paryżu, jako stypendysta Stanisława Augusta. Po powrocie do kraju zajmował się nauczaniem młodzieży w zamkowej Malarni, pobierając pensję 5 dukatów miesięcznie. W l. 1795–6 na żądanie króla robił kopie piórkiem sztychów „Attitudes de Milady Hamilton”, przedstawiających tańce mimiczne tej sławnej wówczas piękności. Malował także krajobrazy, które znajdować się miały w Wilanowie i Nieborowie.

Pol. Bibliogr. Sztuki, I; Rastawiecki, Słown. malarzów; Thieme–Becker, Lexikon d. Künstler; Kaczmarzyk D., Rzeźba polska od XVI do początków XX w. (Katalog zbiorów Muz. Narod. w W.), W. 1973 s. 46–7; – Chyczewska A., Malarnia na Zamku Królewskim, „Roczn. Warsz.” T. 6: 1967; Kwiatkowski M., Łazienki, W. 1972 s. 89, 104, 182, 215; tenże, Sala Tronowa i Gabinet Monarchów w Zamku Królewskim, „Biul. Hist. Sztuki” R. 38: 1976 s. 115; tenże, Stanisławowska Wielka Sala Zamku Królewskiego, „Roczn. Warsz.” T. 15: 1979 s. 232–5; Mańkowski T., Rzeźby portretowe w brązie na Zamku Królewskim w Warszawie, w: Mecenat artystyczny Stanisława Augusta W. 1976 s. 209, 211; tenże, Rzeźby zbioru Stanisława Augusta, Kr. 1948 s. 74; Tatarkiewicz W., Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie za Stanisława Augusta, w: O sztuce polskiej XVII i XVIII w., W. 1966 s. 465–6; tenże, Łazienki Warszawskie, W. 1957, s. 20, 48, 66, 67, 83, 90, 107, 108, 110; tenże, Rządy artystyczne Stanisława Augusta, W. 1919 s. 57–9; – AGAD: Arch. Kameralne III/419, III/430, III/433, III/448, III/456, III/478, III/657, Arch. Korespondencji Stanisława Augusta 5A (Listy i raporty Bacciarellego, także listy P-a), 5B, Arch. ks. Józefa Poniatowskiego z Jabłonny 221 (Cataloque des Ouvrages en Marbre, Plâtre, Terre cuite appartenant à Sa Maj. le Roi, 1795), Arch. Popielów 231, 368, 389.

Maria I. Kwiatkowska