Niewieski Franciszek Stanisław (zm. 1743), astronom i astrolog, wydawca kalendarzy, docent Akad. Krak. Ur. prawdopodobnie w Zamościu, był synem Stanisława Jana (zob.), profesora Akademii Zamojskiej, gdzie sam rozpoczął studia, ogłaszając w r. 1699 jako student filozofii Hymen wesoły na ślub swojej siostry Jadwigi z Mateuszem Langiewiczem. Być może jeszcze t. r. przeniósł się na Uniw. Krak., w r. 1701 uzyskał bowiem tutaj stopień bakałarza, a w r. n. magistra sztuk wyzwolonych. Po krótkotrwałej docenturze na Wydziale Filozoficznym (1702/3) w półr. letn. 1703 został wysłany do Stanisławowa jako profesor retoryki i matematyki miejscowej kolonii akademickiej, ale – jak się zdaje – z powodu zarazy i rozproszenia młodzieży w r. 1707 powrócił do Krakowa. Mianowany w r. 1709 dyrektorem kolonii stanisławowskiej usiłował przy pomocy profesorów Stefana Benisza i F. Kupińskiego zebrać garstkę uczniów i wznowić nauczanie, już jednak ok. r. 1712, w czasie oblężenia Stanisławowa przez wojska szwedzkie, przerwał zajęcia szkolne i schronił się do Lwowa, obejmując w r. 1714 stanowisko dyrektora pozostającej pod zarządem Uniw. Krak. szkoły metropolitalnej. Ok. r. 1722 porzucił karierę nauczycielską i osiadł na stałe we Lwowie jako geometra przysięgły trybunalski, «uprzywilejowany matematyk», sekretarz królewski i ławnik miejski. Od r. 1703 przejął po ojcu wydawanie kalendarzy, zawierających oprócz zestawień kalendarza rzymskiego i ruskiego tabele jarmarków, prognostyki astrologiczne i meteorologiczne, pouczenia z dziedziny astronomii oraz przysłowia i wierszyki o treści moralnej. Kalendarze N-ego ukazywały się systematycznie przez ponad 40 lat, czasami (1712, 1726) w dwóch wersjach.
Syn N-ego Jan był profesorem matematyki w Akademii Zamojskiej.
Estreicher; Żebrawski, Bibliografia; Enc. Org.; Górska B., Katalog kalendarzy XVII–XVIII w. w zbiorach Biblioteki Ossolineum, Wr. 1968; – Chowaniec Cz., Gimnazjum I z czasów dawnej Polski, w: Księga pamiątkowa I Gimnazjum Państwowego im. K. Komorowskiego w Stanisławowie, Stanisławów 1929; Dzieje UJ, I; Grzybowski S., Z dziejów popularyzacji nauki w czasach saskich, Stud. i Mater. z Dziej. Nauki Pol., S. A z. 7., W. 1965 s. 150–1; Ruta Z., Nauczyciele kolonii akademickich Uniwersytetu Krakowskiego w XVIII w., Roczn. Nauk.-Dydakt. WSP w Kr. Prace Hist. T. 4., Kr. 1968; – Leopolien. Informatio super dubio, [Kr. ok. 1769]; Statuta nec non liber promotionum.
Leszek Hajdukiewicz