Kułakowski Henryk (1808–1890), lekarz, profesor farmakologii. Ur. w styczniu, w pow. słuckim gub. mińskiej; syn Kazimierza, właściciela niewielkiego folwarku. Uczęszczał do szkół księży bazylianów w Borunach i gimnazjum miejskiego w Mińsku Litewskim, które skończył z odznaczeniem w r. 1825. W t. r. wstąpił na Wydział Matematyczny Uniw. Wil. W r. n. przeniósł się na Wydział Prawa, który skończył w r. 1828 ze stopniem rzeczywistego studenta obojga praw i zajął się prywatnym nauczaniem. Ponieważ to zajęcie nie zadowalało go, pod wpływem L. Siewruka wstąpił po kilku latach do nowo otwartej Akademii Medyko-Chirurgicznej. Będąc ulubieńcem Jędrzeja Śniadeckiego, jako student ostatniego roku pełnił zastępczo obowiązki jego asystenta. W r. 1837 uzyskał dyplom lekarza I kl. i przy poparciu J. Mianowskiego został asystentem rzeczywistym kliniki terapeutycznej Jędrzeja Śniadeckiego. Jednocześnie był prosektorem przy Zakładzie Anatomii przy profesorze A. Bielkiewiczu, następnie przy L. Siewruku. Wzbogacił gabinet anatomiczny wieloma preparatami, uporządkował go i sporządził jego dokładny katalog. Był też lekarzem dwóch miejscowych instytucji dobroczynnych. W czasie ostatniej choroby Śniadeckiego nie odstępował go, spisał na podstawie jego wypowiedzi przedmowę do 2. wydania „Teorii Jestestw Organicznych” i na jego zlecenie zajął się zebraniem i przygotowaniem do druku wszystkich jego prac, które następnie w r. 1840 wydał M. Baliński. W r. 1842 uzyskał doktorat na podstawie pracy De cheiloplastice et stomatopoësi (Wil. 1842).
Po zamknięciu Akademii Medyko-Chirurgicznej przeniósł się do Petersburga, gdzie początkowo był inspektorem przy tamtejszej Akademii Medyko-Chirurgicznej, następnie po wygłoszeniu 2 wstępnych wykładów dzięki poparciu J. Mianowskiego, kierownika klasy terapeutycznej, został mianowany u niego adiunktem. W r. 1842 został wybrany na członka Tow. Lekarskiego Wileńskiego, na podstawie rękopisu pracy De pathogenia plicae pauca, nadesłanej z Petersburga (ogłoszonej tamże w r. 1847). W akademii w Petersburgu K. pracował na różnych katedrach. Oprócz przedmiotu właściwego wykładał zastępczo psychiatrię, dermatologię, balneologię i in. Pierwszy urządził oddział chorób skórnych w szpitalu, którym bez przerwy zarządzał i tam prowadził wykłady. W r. 1849 był mianowany profesorem nadzwycz., w r. 1852 profesorem zwycz. farmakologii, przy której już pozostał. Opracował dla studentów litografowany kurs tego przedmiotu, stanowiący bardzo dobre kompendium. Prowadził praktykę lekarską, będąc dobrym diagnostą. Był czynnym członkiem Tow. Lekarsko-Filantropijnego. Należał do gorących wyznawców teorii Jędrzeja Śniadeckiego. W r. 1862 przebywając za granicą, zainteresowany sporem witalistów i jatrochemików w paryskiej akademii lekarskiej w sprawie siły życia, opracował gruntowną rozprawę Considérations générales sur la vie organique, w której wyłożył poglądy Śniadeckiego. Rozprawę tę zreferował na posiedzeniu w akademii prof. A. Trousseau, sprawozdanie z tego posiedzenia ukazało się w „Gazette des Hôpitaux” (1862). K. referował i bronił poglądów Śniadeckiego również w pracach: Uwagi nad życiem organicznem („Gaz. Lek.” 1869) i Krytyka pracy Z. Kramsztyka: Teorya jestestw organicznych Śniadeckiego w obec dzisiejszych pojęć o życiu („Gaz. Lek.” 1873). W r. 1867 przeszedł na emeryturę. W l. 1870–1 był konsultantem w Maksymilianowskiej Lecznicy. W r. 1871 został naczelnym lekarzem Głównego Tow. Dróg Żelaznych. Pracując kilkanaście lat na tym stanowisku postawił na wysokim poziomie służbę zdrowia na linii Petersbursko-Warszawskiej, Mikołajewskiej i Niżniego Nowgorodu.
W r. 1886 przeniósł się do rodzinnej wsi koło Mińska Lit., gdzie nadal żywo interesował się sprawami naukowymi i społecznymi. Zmarł na różę 7 II 1890 r. w Warszawie, do której przyjechał dla zasięgnięcia porady lekarskiej. Pochowany został na Powązkach. Był żonaty z Justyną ze Szklenników (24 XII 1824 – 29 IV 1903), miał córki: Marię i Kazimierę.
W. Enc. Ilustr.; Biogr. Lexikon d. Hervorr. Ärzte, München-Berlin 1962, III 631–2; Ikonnikov V., Istoriko-statističeskija zapiski ob učonych i učebno-vspomagatelnych učreždenjach Universiteta sv. Vladimira (1834–1884) izdany pod redakcijej…, Kijów 1884 s. 270; Janowski, Słownik bio-bibliogr. Uniw. Wil., s. 235; Kośmiński, Słownik lekarzów, s. 255–6 (spis prac); Russ. biogr. slovar’, IX 538–9; – Bieliński J., Doktorowie medycyny promowani w Wilnie, „Pam. Tow. Lek. Warsz” T. 82: 1886 s. 55–6; tenże, Stan nauk lekarskich za czasów Akademii Medyko-Chirurgicznej Wileńskiej bibliograficznie przedstawiony, W. 1889 s. 215, 243, 321, 571–3, 666, 801; tenże, Uniw. Wil., III 435–6; Wrzosek A., Jędrzej Śniadecki, Kr. 1910 II; – „Gaz. Lek.” 1890 nr 7 s. 143; „Kraj” 1890 t. 17 nr 28 s. 17–8; „Now. Lek.” 1890 nr 4 s. 204.
Teresa Ostrowska