Prochacki Henryk, pseud. Roman (1907–1975), lekarz-dermatolog i mikolog, profesor Pomorskiej Akademii Medycznej w Szczecinie. Ur. 25 VII w Suchedniowie w pow. kieleckim, był synem Fabiana, robotnika, i Bolesławy Rzońca.
Od r. 1918 P. kształcił się w gimnazjum humanistycznym w Łomży, gdzie w r. 1928 zdał egzamin dojrzałości. W l. 1929–36 studiował medycynę na Wydziale Lekarskim Uniw. Warsz.; w czasie studiów działał w warszawskim Kole Medyków; w l. 1933–4 był redaktorem naczelnym wydawanych przez Koło „Wiadomości Medycznych”. Dyplom lekarski uzyskał 1 X 1938. Następnie odbył służbę w Podchorążówce Rezerwy Sanitarnej w Szpitalu Ujazdowskim w Warszawie. Z wybuchem wojny został naczelnym lekarzem 82 p. piechoty i po kapitulacji Modlina wzięty do niewoli, z której zwolniono go po sześciu tygodniach. Od stycznia 1940 przez całą okupację pracował w Szpitalu Św. Łazarza w Warszawie na oddziale skórno-wenerycznym jako asystent Łukasza Kwiatkowskiego, a potem Stanisława Kapuścińskiego oraz jako lekarz ambulatoryjny tego szpitala. W czasie powstania warszawskiego brał udział w służbach medycznych Armii Krajowej (używał pseud. Roman), a po jego upadku przez kilka miesięcy pracował w Ubezpieczalni Społecznej w Skierniewicach.
Po wyzwoleniu P. przeniósł się wraz z rodziną do Łodzi i w l. 1945–6 pracował jako asystent w Szpitalu Skórnym, a także w l. 1945–7 jako dermatolog w Okręgowej Przychodni Dyrekcji Polskich Kolei Państwowych w Łodzi. Od 1 III 1946 był starszym asystentem w Klinice Dermatologicznej Uniw. Łódz., a od stycznia 1950 adiunktem; przy Klinice tej prowadził pracownię mikologiczną, gdyż od kilku lat specjalizował się w zagadnieniach grzybic skóry. W kwietniu t. r. obronił rozprawę doktorską pt. Stosowanie trucizn jądrowych – kolchicyny i podofiliny w leczeniu kłykcin kończystych w świetle spostrzeżeń własnych („Przegl. Dermatologiczny” 1950 nr 3/4). Po śmierci S. Kapuścińskiego P. od 1 VI 1952 do 31 VIII 1953 pełnił obowiązki kierownika w stopniu adiunkta Kliniki Chorób Skóry i Wenerycznych na Wydziale Lekarskim Akademii Medycznej w Łodzi. Był również wykładowcą dermatologii w dwóch Szkołach Pielęgniarstwa.
Z dn. 1 IX 1953 P. został mianowany samodzielnym pracownikiem naukowym i kierownikiem katedry oraz Kliniki Dermatologicznej Wydziału Lekarskiego Pomorskiej Akademii Medycznej w Szczecinie. Placówką tą kierował do śmierci. W początkowym okresie rozwinął szeroką działalność organizacyjną przy tworzeniu dermatologicznych pracowni naukowo-usługowych przy Państwowym Szpitalu Klinicznym nr 2 w Szczecinie i przy budowie nowej kliniki dermatologicznej, zrealizowanej w l. 1954–8 na Pomorzanach. Następnie zorganizował Ośrodek Naukowo-Badawczy Kliniki Dermatologicznej – Uzdrowiska Świnoujście, którym kierował od r. 1963 i prowadził w nim badania nad wartością balneoterapii w różnych chorobach skóry. Dn. 25 IX 1954 został mianowany docentem wspomnianej katedry. Nominację na profesora nadzwycz. nauk medycznych otrzymał 19 VII 1961, a na profesora zwycz. 1 XII 1972. W l. 1962–72 był przewodniczącym komisji dyscyplinarnej dla studentów, a przez wiele lat członkiem senackiej komisji do spraw młodzieży. Równocześnie w l. 1955–62 prowadził prywatną praktykę lekarską, do r. 1973 pracował dodatkowo w Wojewódzkiej Przychodni Dermatologicznej, a do śmierci pozostawał konsultantem kilku placówek medycznych.
P. był wybitnym specjalistą w zakresie mikologii lekarskiej. Opracował teoretyczne i praktyczne zagadnienia epidemiologii grzybic skóry, stając się współtwórcą tej dziedziny nauki w Polsce. Ogłosił ok. 75 publikacji naukowych, 17 spośród nich ukazało się w językach obcych. Wykrył w Łodzi bardzo rzadko występującą endemię grzybicy drobnozarodnikowej i opisał w pracy pt. Microsporia w Łodzi („Przegl. Dermatologiczny” 1948 nr 2). W Szczecinie stworzył przy swojej klinice specjalny ośrodek zajmujący się zagadnieniami mikologicznymi. Zbadał tutaj epidemię grzybicy drobnozarodnikowej na Pomorzu Zachodnim. Ważnym osiągnięciem P-ego było opracowanie geograficznego rozmieszczenia dermatofitów w Polsce (m. in. Epidémiologie de teignes en Pologne, „Proceedings of the International Symposium of Medical Mycology”, W. 1965), za co uzyskał indywidualną nagrodę I stopnia ministra zdrowia i opieki społecznej (wrzesień 1971). Ok. 1961 r. rozpoczął przy współudziale asystentów pionierskie w kraju badania nad bytowaniem w glebie dermatofitów keratynofilnych: Incidence of dermatophytes in soil („Acta Microbiol. Pol.” 1963 vol. 12 nr 2, wspólnie z S. Biełuńską). Założył jedyne w Polsce tzw. «muzeum szczepów» chorobotwórczych dermatofitów. Podsumowaniem działalności P-ego w tym kierunku był podręcznik akademicki pt. Podstawy mikologii lekarskiej (W. 1975), który ukazał się po jego śmierci, a częściowo także „Pamiętnik III Sympozjum Mikologicznego Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego” (W. 1975), wydany pod jego redakcją.
P. był bardzo czynnym działaczem medycyny społecznej i towarzystw naukowych. W r. 1946 wyjeżdżał dwukrotnie do Francji jako kierownik pociągu sanitarnego Polskiego Czerwonego Krzyża w celu repatriacji chorych Polaków. Był współzałożycielem i sekretarzem Oddziału Łódzkiego Polskiego Tow. Przeciwwenerycznego; zorganizował rozległą akcję uświadamiającą o chorobach wenerycznych wśród robotników łódzkich, w ramach której wygłosił ponad 30 prelekcji. Szczególnie zaangażowany w pracach Polskiego Tow. Dermatologicznego (PTD), wygłaszał liczne referaty, organizował XVIII Zjazd PTD w Świnoujściu (1965) i III Sympozjum Mikologiczne PTD w Szczecinie (1972). W l. 1950–2 był sekretarzem i skarbnikiem Zarządu Głównego oraz członkiem zarządu Oddziału Łódzkiego tegoż Towarzystwa. Od r. 1953 nieprzerwanie aż do śmierci był prezesem Oddziału Szczecińskiego i od r. 1970 przewodniczącym ogólnopolskiej Sekcji Mikologicznej PTD. Ponadto był członkiem m. in. Szczecińskiego Tow. Naukowego i przewodniczącym jego Komisji Rewizyjnej, członkiem Rady Naukowej Instytutu Balneoklimatycznego w Poznaniu (od r. 1972), członkiem korespondentem Jugosłowiańskiego Tow. Dermato-Wenerologicznego (od r. 1965), członkiem honorowym Bułgarskiego Tow. Dermatologicznego (od r. 1969), członkiem zwycz. Société Internationale de Mycologie Humaine et Animale (ISHAM, od r. 1971) oraz International Society of Tropical Dermatology (od r. 1972). Wygłaszał referaty na licznych międzynarodowych sympozjach dermatologicznych i mikologicznych. W r. 1963 odbył czteromiesięczną podróż statkiem do Afryki Zachodniej, w czasie której prowadził badania i poznał ośrodki naukowe w Maroku, w Senegalu, na Wybrzeżu Kości Słoniowej, w Ghanie, Dahomeju i w Nigerii; nakręcił wówczas film pt. Spotkanie z Czarnym Lądem, transmitowany w telewizji polskiej. Zmarł 2 I 1975 w Szczecinie, pochowany został na cmentarzu w Jabłonnie koło Warszawy. P. był odznaczony m. in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1973) i Krzyżem Walecznych.
W małżeństwie od r. 1940 z Haliną z Laskowskich, farmaceutką, miał P. dwie córki: Ewę Małgorzatę (ur. 1942) i Krystynę Marię (ur. 1948), obie – lekarki.
Woźniewski Z., Polski Almanach Medyczny, W. 1957 s. 274; Akademia Medyczna w Łodzi. Skład osobowy i spis wykładów na r. akad. 1950–53; Pomorska Akademia Medyczna w Szczecinie. Skład osobowy i spis wykładów na r. akad. 1959/60–1974/5; Spis fachowych pracowników służby zdrowia, W. 1964 s. 281; – XX (1915–1935) lat pracy Koła Medyków S. S. S. M. U. J. P. w Warszawie, W. 1936 s. 73–8, 120, 160 (fot.), 171 (fot.), 239; Rocznik Pomorskiej Akademii Medycznej im. Gen. Karola Świerczewskiego w Szczecinie, Szczecin 1956–76 II–XXII (Rozdziały: Spis katedr, Kronika PAM, Przegląd dorobku naukowego); – Sprawozdanie Szczecińskiego Tow. Naukowego za l. 1956–8, Szczecin 1960 s. 83, 106, 121, 138; toż za l. 1059–60 (1963) s. 78. 92–3, 109, 130; toż za l. 1961–2 (1967) s. 85, 113, 131, 135, 137, 150; toż za l. 1963–4 (1968) s. 6, 72, 86, 91, 93, 138, 140; toż za l. 1965–6 (1970) s. 84, 106–7, 129, 132; – „Głos Szczeciński” 1975 nr 3 s. 7, nr 4 s. 7, nr 6 s. 7; „Kur. Szczeciński” 1975 nr 4 s. 7; „Pol. Tyg. Lek.” R. 30: 1975 nr 10 s. 416; „Przegl. Dermatologiczny” R. 60: 1973 nr 2 s. 145–7 (fot.), R. 62: 1975 nr 2 s. 313–14, nr 4 s. 473–5 (fot.), R. 66: 1979 nr 4 s. 451; „Wszechświat” 1983 nr 9 s. 204; „Życie Warszawy” 1975 nr 3 s. 11, nr 4 s. 8, nr 6 s. 11; – Pomorska Akad. Med. w Szczecinie, Dział Spraw Pracowniczych: Akta osobowe P-ego sygn. 99/1975; – Informacje żony Haliny Prochackiej ze Szczecina.
Andrzej Dzięczkowski